Lương 30 triệu 'chỉ đủ sống', người trẻ TP.HCM ngại cưới, lười sinh

5 giờ trướcBài gốc

Đầu năm 2023, Mỹ Khanh (32 tuổi, trưởng nhóm bán hàng tại một công ty thời trang ở TP.HCM) dọn ra ở riêng sau nhiều lần tranh cãi với mẹ vì bị hối thúc tìm người yêu, kết hôn và sinh con. Nữ nhân viên văn phòng sở hữu thu nhập ở mức khá, có thời điểm chạm mốc 30 triệu đồng/tháng. Song Khanh vẫn cảm thấy chỉ vừa đủ tiêu khi sống ở đô thị đắt đỏ như TP.HCM.

"Mẹ tôi có quan điểm rất truyền thống về việc con gái 'đến tuổi phải lấy chồng'. Sau đi tốt nghiệp, đi làm được vài năm, mẹ đã liên tục giục tôi kiếm đối tượng để lập gia đình, nhưng tôi lại suy nghĩ trái ngược nên hay tranh cãi", Khanh kể và cho biết thêm bản thân chưa sẵn sàng tài chính để trả tiền nhà, chi phí sinh hoạt, đồng thời hy sinh công việc để chăm con.

Trường hợp trì hoãn kết hôn, sinh con của Mỹ Khanh là tình trạng chung của nhiều người trẻ sinh sống tại TP.HCM.

Số liệu do Tổng cục Thống kê công bố vào tháng 7/2024, độ tuổi kết hôn lần đầu tại TP.HCM là 30,4 - con số kỷ lục tại Việt Nam. Cùng năm, tổng tỷ suất sinh năm 2024 của TP.HCM chỉ đạt 1,39 con/phụ nữ, thấp hơn nhiều so với mức 1,91 con của cả nước. Trong khi đó, TP.HCM đang trong thời kỳ cơ cấu dân số vàng với tỷ trọng dân số trong độ tuổi lao động cao chiếm 70,7%.

Trao đổi với Tri Thức - Znews, PGS.TS Trần Thành Nam, Phó Hiệu trưởng Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội), nhận định nguyên nhân đến từ lối sống đô thị, chi phí/trách nhiệm nuôi dạy con, mẫu hình gia đình không trọn vẹn... Ngoài ra, mong muốn phấn đấu sự nghiệp, theo đuổi tự do cá nhân cũng trở thành động cơ đẩy nhanh già hóa dân số.

"Thận trọng quá mức"

Khi Mỹ Khanh dần chạm mốc tuổi 30, mẹ càng hối thúc khiến cô áp lực. Cô quyết định chuyển ra thuê trọ bên ngoài, vừa học cách tự lập, vừa để tránh xa năng lượng nặng nề. Hiện tại, cô nói rằng mẹ dường như đã mệt mỏi và không còn nặng lời, đặc biệt khi thấy con gái thiết lập ranh giới rõ ràng.

Dù quyết định ưu tiên công việc, Khanh chịu áp lực không nhỏ trước những định kiến xã hội và thông tin về sức khỏe sinh sản.

"Tôi không hẳn là cự tuyệt chuyện sinh con, chỉ là kinh tế chưa đủ vững. Sau khi tham khảo nhiều ý kiến, tôi đang có kế hoạch trữ trứng vào đầu năm sau", cô nói.

Hoàng Anh chưa sẵn sàng kết hôn, sinh con vì nhận thấy áp lực kinh tế và muốn phát triển sự nghiệp. Ảnh: NVCC.

Trong khi đó, có mối tình 6 năm nhưng hiện tại, Nguyễn Hoàng Anh (24 tuổi), nhân viên truyền thông tại một công ty chứng khoán ở TP.HCM, cũng đang hướng tới trải nghiệm cá nhân và phát triển sự nghiệp hơn.

"Với thu nhập hiện tại, tôi vẫn nói vui là tự lo cho mình còn chưa xong", cô bày tỏ.

Nhiều đồng nghiệp lớn tuổi hơn Hoàng Anh cũng thường chia sẻ về áp lực, thừa nhận chưa dám sinh con vì nhận thấy kinh tế không đủ để chăm lo tốt cho một đứa trẻ. Cô gái 24 tuổi nhận thấy rằng gánh nặng tài chính là một nguyên nhân lớn khiến nhiều người trẻ "sợ đẻ", dẫn đến tỷ lệ sinh giảm.

Bên cạnh đó, Hoàng Anh còn có một nỗi lo lắng về việc có thể trở thành cha mẹ không đủ tốt. Nhìn thấy nhiều câu chuyện tiêu cực về việc con trẻ ngỗ nghịch, cô thường băn khoăn nếu sinh con, phải làm sao để giáo dục và nuôi nấng một đứa trẻ đúng cách.

"Cái cuối cùng là tôi sợ đau, vì người ta thường nói 'cửa sinh là cửa tử'. Sợ là vậy, nhưng tôi nghĩ khi duyên con cái đến thì mình sẽ nhận lấy", Hoàng Anh nói.

Cả Mỹ Khanh và Hoàng Anh đều phải chịu đựng chung áp lực về kinh tế, tâm lý và lo lắng về hệ sinh thái xung quanh, dù đang sống tại TP.HCM, nơi sở hữu "nhiều cái nhất".

Dựa vào Báo cáo Chính trị của Đại hội Đảng bộ TP.HCM lần thứ 1 nhiệm kỳ 2025-2030, những bạn trẻ sinh sống tại TP.HCM đang được hưởng hệ sinh thái dịch vụ, du lịch, công nghiệp, logistics và khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo phát triển vượt trội, hội tụ những nền tảng thể chế - quản trị số hàng đầu cả nước.

Sự nghiệp giáo dục - đào tạo và công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe người dân, chính sách an sinh - xã hội của TP.HCM cũng đạt hiệu quả cao.

Áp lực công việc cũng là nguyên nhân khiến nhiều bạn trẻ hoãn việc kết hôn, sinh con. Ảnh minh họa: Phương Lâm.

Theo góc nhìn của ThS Tâm lý học lâm sàng Vera Xuân Hường, điểm mấu chốt không nằm ở việc kết hôn, sinh hay nuôi con, mà là nỗi sợ mất kiểm soát cuộc sống và tương lai. Nói cách khác, người trẻ nhìn về tương lai, đối chiếu vào năng lực hiện tại và sản sinh tâm lý "nếu chọn sai, cuộc đời sẽ khổ".

"Người trẻ sợ áp lực kinh tế và tài chính khi nhìn vào chi phí sinh hoạt, giáo dục, chăm sóc sức khỏe… Thời gian dành cho bản thân ít đi khi sinh con, sự nghiệp bị ảnh hưởng. Thậm chí, khí hậu, dịch bệnh, ô nhiễm, các vấn đề xã hội… khiến người trẻ sợ rằng con sẽ lớn lên trong một thế giới không an toàn hoặc thiếu cơ hội. Cuối cùng là sợ thất bại bởi việc sinh con là một quyết định dài hạn với nhiều yếu tố không chắc chắn", ThS Xuân Hường phân tích.

Đồng quan điểm, TS tâm lý Nguyễn Hoàng Khắc Hiếu (Viện trưởng Viện nghiên cứu và phát triển kỹ năng Young Lion), cũng cho rằng văn hóa đề cao tự do và chăm sóc bản thân của giới trẻ TP.HCM nói riêng và Việt Nam nói chung dẫn đến quyết định sống độc lập. Điều này gây phá vỡ cấu trúc gia đình truyền thống.

Xét về mặt tích cực, việc trì hoãn kết hôn, sinh con là bước tiến thể hiện sự trưởng thành về đạo đức.

Tuy nhiên, PGS.TS Trần Thành Nam nhận định về lâu dài, việc người trẻ "thận trọng quá mức" trước quyết định trọng đại nêu trên đẩy TP.HCM đến gần một số hệ lụy liên quan đến cấu trúc dân số, an sinh - xã hội, hệ thống giáo dục - tiêu dùng, cũng như sức sống đô thị.

"Việc TP.HCM có thể đối mặt với vấn đề trên là 'tương lai được dự báo trước', đặc biệt là khi tỷ suất sinh của thành phố đang tiến đến vùng 'sinh thấp nghiêm trọng' (tức dưới 1,3 con/phụ nữ)", ông Nam cho hay.

Gỡ rối sao?

TP.HCM đã triển khai nhiều chính sách nâng cao chất lượng dân số tập trung vào việc giải quyết mức sinh thấp và thúc đẩy phát triển nguồn lực dân số bao gồm hỗ trợ sinh sản, ưu tiên sàn lọc trước và sau sinh, phát triển hạ tầng hỗ trợ việc nuôi dạy con... Tuy nhiên, kết quả thu về vẫn chưa rõ ràng.

Theo TS Nguyễn Hoàng Khắc Hiếu, để tái xây dựng niềm tin của người trẻ vào việc nuôi dưỡng thế hệ tiếp theo, chính quyền địa phương nên chuyển chính sách từ "khuyến sinh" sang "khuyến nuôi".

Không chỉ khuyến khích đẻ, mà quan trọng là "bảo hành hành trình nuôi con" với đầy đủ dịch vụ trông trẻ chất lượng, tìm trường lớp không phải quá vất vả, dễ tiếp cận khi cần tư vấn tâm lý gia đình, dịch vụ y tế trẻ em, khóa học hướng dẫn cách nuôi dạy trẻ...

TP.HCM có thể xem xét phương án hạn chế kênh thông tin giảm giá trị gia đình truyền thống để nâng cao tỷ lệ sinh. Ảnh minh họa: Việt Linh.

Ngoài ra, cần có gói tín chỉ thời gian linh hoạt cho cả cha lẫn mẹ như lựa chọn làm việc 4 ngày/tuần trong giai đoạn con 0-3 tuổi hoặc có thể làm từ xa có giám sát đầu ra vào một số ngày trong tuần. Điều quan trọng phải giáo dục bình đẳng giới thực dụng, truyền thông tôn vinh người cha có mặt (present fathers), doanh nghiệp tạo điều kiện cho cả người cha.

"Một khi nhận thấy việc sinh - nuôi - dạy một đứa trẻ không quá vất vả trong một môi trường được nhiều hỗ trợ, người trẻ mới có đủ năng lượng và tâm trí để cảm nhận niềm vui sinh con, một trong những loại hạnh phúc thiêng liêng nhất của đời người", TS Hiếu cho hay.

Trong khi đó, PGS.TS Trần Thành Nam cho rằng TP.HCM cần đưa ra các chính sách mạnh tay hơn nữa chẳng hạn giảm việc lựa chọn giới tính thai nhi, cắt giảm quy định về việc đặt họ và tên cho con, cho phép con được mang họ mẹ.

Bên cạnh đó, cần xem xét nghiêm túc các kênh truyền thông, thông tin sai lệch, đánh ghen, ảnh hưởng đến niềm tin hôn nhân gia đình. Đồng thời, quản lý chặt chẽ ứng dụng hẹn hò, phương tiện làm thay đổi nhận thức của giới trẻ, thúc đẩy xu hướng tình một đêm, FWB (quan hệ bạn bè chỉ có tình dục, không ràng buộc tình cảm).

Cuối cùng, cần nghiên cứu mô hình gia đình mới để đưa ra định hướng kịp thời chẳng hạn gia đình hai đầu ở Trung Quốc. Ở mô hình này, hai vợ chồng không sống cùng chỗ, mà tách về nhà cha mẹ đẻ. Điểm đặc biệt là cặp đôi thường sinh hai con, một mang họ cha, đứa còn lại mang họ mẹ. Mỗi bên sẽ chịu trách nhiệm nuôi dưỡng một con.

Vi Lê - Đào Phương

Nguồn Znews : https://lifestyle.znews.vn/luong-30-trieu-chi-du-song-nguoi-tre-tphcm-ngai-cuoi-luoi-sinh-post1593788.html