Anh Tuấn nhớ lại, vào cuối năm 2021, một căn hộ 70 m² tại Từ Liêm có giá khoảng 30 triệu đồng/m², tương đương trên dưới 2,1 tỷ đồng. Với mức lương 26 triệu đồng/tháng, anh dự tính chỉ cần chờ thêm vài năm, thu nhập tăng lên 30-35 triệu đồng, là có thể xoay xở trả góp.
Giấc mơ xa dần
Nhưng đến nay, kịch bản anh Tuấn vẽ ra đã trở thành xa vời. Lương của anh cán mốc 35 triệu đồng/tháng, nhưng căn hộ cùng phân khúc tăng gấp đôi, lên mức trên dưới 70 triệu đồng/m2, nguồn cung cũng vô cùng khan hiếm, không dễ để tìm được căn ưng ý.
“Khoảng cách giữa thu nhập và giá nhà đã bị kéo giãn quá nhanh, vượt xa khả năng tài chính. Mỗi ngày tôi kiếm được 1-2 đồng thì giá nhà lại tăng 3-5 đồng. Chẳng khác nào tôi đang chạy theo một chuyến tàu mà nó cứ lao đi với tốc độ gấp đôi, gấp ba”, anh Tuấn bộc bạch với VnBusiness.
Câu chuyện của Tuấn chỉ là một lát cắt cho thấy sự bất cập ngày càng lớn giữa thu nhập và giá nhà ở đô thị lớn như Hà Nội hay TP.HCM.
Nhiều người chấp nhận rủi ro pháp lý để mua căn hộ sở hữu 50 năm vì "bất lực" trước giá nhà sở hữu lâu dài.
Khảo sát từ các sàn giao dịch bất động sản cho thấy mặt bằng giá chung cư ở Cầu Giấy, Ba Đình, Ngọc Hà, Đống Đa, Thanh Xuân... hiện đã chạm ngưỡng 70–100 triệu đồng/m², gấp đôi so với 3 năm trước. Một số dự án cao cấp còn vượt mốc 110 triệu đồng/m².
Ngay cả những khu vực từng được coi là “kho” cung cấp căn hộ vừa túi tiền như Vĩnh Tuy, Từ Liêm, Long Biên, Gia Lâm, Đông Anh... cũng ghi nhận mức tăng 20–30% chỉ trong vòng một năm.
Phân khúc dưới 30 triệu đồng/m² gần như đã “bay hơi” hoàn toàn. Thậm chí, căn hộ giá dưới 50 triệu đồng/m² ở Hà Nội giờ được ví như “đãi cát tìm vàng”.
Trong khi đó, theo Cục Thống kê, thu nhập bình quân lao động thành thị năm 2024 mới đạt 9,7 triệu đồng/tháng, tăng chưa đến 9% so với năm trước. Ngay cả nhóm nhân sự cấp trung – cao, thu nhập 35–40 triệu đồng/tháng, mức tăng hàng năm cũng chỉ vài triệu đồng, hoàn toàn không theo kịp tốc độ tăng giá nhà.
Ông Nguyễn Văn Đính – Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam – nhận định: “Giá nhà hiện không chỉ vượt xa khả năng chi trả của người thu nhập thấp mà còn nằm ngoài tầm với của cả nhóm thu nhập trung bình khá. Với mức giá hiện tại, ngay cả những người lương 40–50 triệu đồng/tháng cũng khó mua nhà nếu không có sự hỗ trợ lớn từ gia đình”.
Quay xe thuê dài hạn, hoặc chọn căn hộ 50 năm
Trước thực tế giá nhà leo thang, nhiều lao động trẻ buộc phải thay đổi lựa chọn. Một bộ phận chuyển sang thuê nhà lâu dài – coi như giải pháp “an cư tạm thời” để tiện công việc. Số khác chấp nhận mua ở vùng ven với giá 50–60 triệu đồng/m², đổi lại thời gian đi làm kéo dài.
Đáng chú ý, vài năm trở lại đây, căn hộ chung cư có thời hạn sở hữu 50 năm nổi lên như một lựa chọn được nhiều khách hàng săn tìm. Nhờ mức giá thấp hơn căn hộ lâu dài 20–30 triệu đồng/m², dòng sản phẩm này trở thành “cứu cánh” cho nhiều gia đình trẻ.
Ghi nhận tại một dự án ở phường Văn Quán (nay thuộc phường Hà Đông), hai tòa cao 45 và 50 tầng đang xây dựng, trong đó có một số ít căn hộ 50 năm được chào bán. Giá khoảng 40 triệu đồng/m² – thấp hơn hẳn so với căn hộ lâu dài cùng dự án (65-80 triệu đồng/m²).
Anh Đỗ Thành Trung (nhân viên ngân hàng tại Hà Đông) cho hay: “Nếu so với căn hộ quanh đây đang rao 65–70 triệu đồng/m², thì căn hộ sở hữu 50 năm chỉ 39–40 triệu đồng/m². Tôi chấp nhận hạn chế về thời gian sở hữu để đổi lấy mức giá phù hợp khả năng thanh toán”.
Tương tự, chị Bùi Bích Hạnh (quê Ninh Bình) cũng kể, cuối năm 2024, sau nhiều lần cân nhắc, vợ chồng chị quyết định mua căn hộ 50 năm ở Thanh Xuân. “Trong cùng một dự án, tòa lâu dài giá trên 65 triệu đồng/m², còn tòa 50 năm chỉ 35 triệu đồng/m². Các tiện ích đều giống nhau, chỉ khác thời hạn sở hữu. Với điều kiện tài chính hiện tại, chúng tôi chọn, hay đúng hơn là phải chấp nhận phương án vừa sức trước”, chị Hạnh chia sẻ.
Chia sẻ với báo giới, ông Nguyễn Thế Điệp – Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Bất động sản Hà Nội, cho rằng căn hộ sở hữu có thời hạn rõ ràng có ưu thế về giá bán, nhưng cũng tồn tại hạn chế về pháp lý khiến việc bán lại không dễ, việc thế chấp ngân hàng cũng khó khăn hơn.
Tuy nhiên, với bối cảnh lương không theo kịp giá nhà, phân khúc này đang dần trở thành một xu hướng tất yếu ở đô thị lớn. “Không ít người trẻ coi đây là giải pháp trung gian, mua căn hộ có thời hạn để ở trong 20–30 năm, sau đó tích lũy thêm để đổi sang sản phẩm khác. Thực tế, đây vẫn là lựa chọn an cư phù hợp với khả năng hiện tại”, ông Điệp nhận định.
Có thể thấy, trong bối cảnh thu nhập tăng nhỏ giọt, giá nhà leo thang phi mã, đang đẩy nhiều người mua nhà vào thế “rượt đuổi nhưng không theo kịp”, buộc phải chuyển hướng sang những lựa chọn “cực chẳng đã” như căn hộ có thời hạn.
Dù là lựa chọn “cực chẳng đã”, căn hộ có thời hạn vẫn đang phần nào trở thành “cầu nối” cho giấc mơ an cư trong bối cảnh giá bất động sản leo thang. Nhưng về lâu dài, để giải quyết tận gốc bài toán nhà ở, cần những chính sách quyết liệt, đồng bộ hơn nhằm cân bằng giữa giá nhà và thu nhập người dân.
Thực tế, Chính phủ đã nhiều lần chỉ đạo các địa phương đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội và nhà thương mại giá hợp lý. Song kết quả cho đến nay, nguồn cung nhà ở giá vừa túi tiền vẫn quá hạn chế so với nhu cầu khổng lồ của người dân đô thị.
Một số đề xuất như áp thuế cao hơn đối với ngôi nhà thứ hai, đánh thuế dựa trên thời gian sở hữu… cũng được đưa ra để hạn chế đầu cơ, hạ nhiệt thị trường. Nhưng sự thiếu đồng bộ về hạ tầng dữ liệu và quản lý bất động sản khiến các giải pháp này chưa thể áp dụng sớm và triệt để.
Các chuyên gia cho rằng, giải pháp cấp thiết nhất hiện nay vẫn là tăng nguồn cung căn hộ giá vừa túi tiền. Nếu không, khoảng cách giữa thu nhập và giá nhà sẽ ngày càng lớn, giấc mơ an cư của hàng triệu người trẻ sẽ xa dần, ảnh hưởng trực tiếp đến an sinh xã hội và sự phát triển bền vững của đô thị.
Hưng Nguyên