Giải quyết thỏa đáng chính sách tiền lương nhà giáo là một trong những giải pháp khuyến khích đội ngũ giáo viên yên tâm gắn bó với nghề.
Bộ Giáo dục và Đào tạo lấy ý kiến góp ý cho dự thảo Nghị định quy định về chính sách tiền lương và chế độ phụ cấp đối với đội ngũ nhà giáo làm việc trong các cơ sở giáo dục công lập được xem là một trong những bước chuẩn bị quan trọng nhằm tiến tới cải cách chính sách tiền lương trong ngành giáo dục, hướng tới việc đảm bảo thu nhập, nâng cao đời sống và khích lệ đội ngũ giáo viên.
Tuy nhiên, mục tiêu "Lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp" theo quy định của Luật Nhà giáo vẫn chưa thể thực hiện được trong giai đoạn hiện nay.
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, hiện nay việc trả lương cho nhà giáo vẫn đang áp dụng theo Nghị định số 204/2004/NĐ-CP. Điều này có nghĩa là giáo viên vẫn được xếp lương như viên chức ở các ngành nghề khác, chưa thể tách riêng thành hệ thống lương đặc thù như tinh thần của Luật Nhà giáo.
Để từng bước khắc phục bất cập này, Bộ đã đề xuất quy định hệ số lương đặc thù cho nhà giáo, trong đó giáo viên mầm non được hưởng hệ số 1,25 và các nhà giáo ở những cấp học khác được hưởng hệ số 1,15.
Riêng nhà giáo giảng dạy tại trường, lớp dành cho người khuyết tật; trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập; trường phổ thông liên cấp nội trú tiểu học, trung học cơ sở vùng biên giới đất liền sẽ được cộng thêm 0,05 so với mức quy định chung.
Cách thiết kế này giúp bảo đảm sự công bằng giữa các cấp học, đồng thời thể hiện sự quan tâm tới những nhà giáo công tác trong điều kiện đặc biệt khó khăn, đúng tinh thần của Luật Nhà giáo.
Mặc dù có sự điều chỉnh theo hướng ưu tiên, mức lương của nhà giáo vẫn thấp, đơn cử như thấp hơn so với các lực lượng vũ trang:
Theo Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam và Nghị định số 204/2004/NĐ-CP, học viên tốt nghiệp đào tạo sĩ quan tại ngũ được phong quân hàm thiếu úy với hệ số lương 4,20, cao gấp gần 1,8 lần so với hệ số 2,34 của giáo viên tốt nghiệp đại học.
Sau hai năm, sĩ quan được thăng trung úy với hệ số 4,60, cao gần gấp đôi mức lương của giáo viên có cùng thời gian công tác. Sau ba năm giữ quân hàm trung úy, sĩ quan được thăng thượng úy, hưởng hệ số 5,00, cao gần 1,9 lần so với mức lương 2,67 của giáo viên có 5 năm công tác.
Như vậy, dù được điều chỉnh theo hướng cải thiện, mức lương của nhà giáo vẫn chưa thể vượt lên và đạt vị trí cao nhất trong hệ thống hành chính sự nghiệp.
Theo tính toán của Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc áp dụng hệ số lương đặc thù này dự kiến khiến ngân sách nhà nước phát sinh khoảng 1.652 tỷ đồng mỗi tháng, trong đó phần lớn chi cho giáo viên mầm non và phổ thông do chiếm tỷ lệ lớn trong tổng số nhà giáo.
Hiện nay, các cơ sở giáo dục công lập đang có các mức độ tự chủ tài chính khác nhau (mức độ 2, mức độ 3), nên chi phí phát sinh sẽ được cân đối trong khuôn khổ ngân sách và nguồn thu hợp pháp của đơn vị.
Bên cạnh hệ số lương đặc thù, dự thảo Nghị định cũng quy định về ba loại phụ cấp dành cho nhà giáo, bao gồm phụ cấp trách nhiệm công việc, phụ cấp lưu động và phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm. Trong đó, chi phí phát sinh để chi trả phụ cấp lưu động cho các đối tượng được bổ sung ước tính khoảng 5,5 tỷ đồng mỗi tháng, tương đương 50 tỷ đồng mỗi năm.
Đây được xem là bước hoàn thiện chính sách, vừa ghi nhận những đặc thù nghề nghiệp của nhà giáo, vừa khuyến khích đội ngũ giáo viên yên tâm gắn bó với nghề.
Bộ Giáo dục và Đào tạo cho rằng việc quy định hệ số lương đặc thù là bước tiến quan trọng, giúp từng bước hiện thực hóa chính sách "Lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp" trong bối cảnh Chính phủ chưa ban hành chính sách tiền lương mới.
Các chính sách này không chỉ mang ý nghĩa cải thiện thu nhập mà còn thể hiện sự ghi nhận vai trò, trách nhiệm và những đóng góp thầm lặng của đội ngũ nhà giáo trong sự nghiệp giáo dục quốc dân. Dự thảo Nghị định đang được lấy ý kiến đóng góp rộng rãi đến hết ngày 9/11/2025 trước khi hoàn thiện để trình Chính phủ xem xét, ban hành.
Phan Anh