Góc phố thức giấc cùng xe cà phê và đồ ăn sáng
6 giờ sáng, ở một góc phố đông đúc, một chiếc xe nhỏ bày biện gọn gàng với máy pha mini, bình đá, hộp sữa đặc và vài chai syrup. Tiếng máy pha vang đều trong không khí se lạnh, hương cà phê lan ra khiến người đi đường khẽ ngoái nhìn. Chỉ vài phút, đã có hàng dài khách đứng đợi — nhân viên văn phòng vội đi làm, người tập thể dục ghé lại, sinh viên tranh thủ mua trước giờ học.
Mô hình F&B take away len lỏi trong từng góc phố
Những quán cà phê, đồ ăn không địa chỉ như thế này đang xuất hiện dày đặc ở nhiều thành phố lớn. Mô hình nhỏ, linh hoạt, dễ vận hành và phù hợp với nhịp sống đô thị bận rộn khiến nó nhanh chóng trở thành một điểm dừng quen thuộc trong buổi sáng của nhiều người. Ngoài ra, các xe cà phê lưu động ngày nay còn được chăm chút hình thức để tạo ấn tượng thị giác. Nhiều chủ xe trang trí xe bằng màu sắc tươi sáng, bảng menu rõ ràng, biểu tượng ngộ nghĩnh hay các chi tiết bắt mắt giúp khách dễ nhận diện và cảm thấy thân thiện hơn.
Một xe cà phê được trang trí bắt mắt, lưu động trên phố Xuân Thủy, Hà Nội
Từ áp lực chi phí đến xu hướng và phân khúc tiêu dùng rõ ràng
Áp lực chi phí thuê mặt bằng là một trong những rào cản lớn nhất. Ở nhiều tuyến phố trung tâm, giá thuê tăng nhanh khiến không ít người khó duy trì một quán cố định lâu dài. Ngược lại, mô hình xe bán đồ uống lưu động đòi hỏi vốn khởi đầu thấp và gần như không phát sinh chi phí vận hành cố định Sau đại dịch, nhiều người chuyển hướng sang mô hình kinh doanh nhỏ – linh hoạt để hạn chế rủi ro. Xu hướng tiêu dùng nhanh, gọn, tiện của khách hàng cũng góp phần làm tăng sức hút.
Anh Hoàng Văn Đức, chủ xe cà phê - đồ ăn nhỏ ở phố Nguyễn Phong Sắc, chia sẻ: "Ưu điểm của mô hình kinh doanh này là phổ biến, chi phí vốn đầu tư thấp. Tuy nhiên, mô hình lại khá vất vả như bất lợi về mặt thời tiết."
Song song với đó, hành vi tiêu dùng cũng thay đổi rõ rệt. Nhịp sống nhanh của đô thị khiến khách hàng ưu tiên tiện lợi và tốc độ hơn trải nghiệm ngồi quán. Họ chỉ cần một ly cà phê mang đi, một hộp đồ ăn gọn gàng trước giờ làm hay giờ học. Chính sự gọn nhẹ và tính linh hoạt đã khiến xe lưu động trở thành một phần của thói quen buổi sáng — đặc biệt với dân văn phòng, sinh viên, người đi làm sớm.
Bạn Duy An, sinh viên năm 2 tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền, nói: "Mình thường ra đây mua trước lúc vào lớp, nếu rảnh thì vào giờ ra chơi và hầu như ngày nào mình cũng mua. Mình thấy nhanh - gọn - tiện mà đồ ăn cũng ngon nữa."
Bạn Duy An - sinh viên năm 2 tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền
Khác với hàng rong truyền thống, mô hình này đang hình thành các phân khúc rõ ràng. Mỗi nhóm khách hàng có thời điểm và nhu cầu cụ thể: nhân viên văn phòng tập trung từ 6h30 đến 9h sáng, sinh viên ghé trước giờ học, còn người làm ca chiều chọn 16h đến 18h. Nhiều người bán còn tận dụng mạng xã hội để cập nhật địa điểm bán hàng, tạo tương tác quen thuộc với khách cũ và lan tỏa hình ảnh thân thiện, tiện lợi. Một số khác mở rộng sang mô hình "xe di động" phục vụ sự kiện, khu dân cư hoặc khu vực tạm đông người — biến sự linh hoạt thành lợi thế cạnh tranh.
Tương lai của một mô hình "âm thầm lớn"
Nhìn từ tốc độ lan rộng hiện nay, mô hình xe bán đồ uống lưu động nhiều khả năng sẽ không dừng lại ở vài góc phố quen thuộc. Khi thói quen tiêu dùng tiếp tục dịch chuyển về phía sự tiện lợi và linh hoạt, đây có thể trở thành một phân khúc thị trường có chỗ đứng ổn định, đặc biệt ở các đô thị lớn. Những mô hình nhỏ nhưng xoay chuyển nhanh như thế này có lợi thế ở chính nơi mà các mô hình truyền thống thường vướng mắc: chi phí, mặt bằng và khả năng tiếp cận khách hàng trong khung giờ ngắn.
Trong tương lai gần, nếu giữ được ưu thế gọn nhẹ và bám sát nhu cầu thực tế, mô hình này có thể phát triển thành những mạng lưới điểm bán linh hoạt, hoạt động song song với các chuỗi quán cố định. Không cần phô trương, nó vẫn có thể trở thành một phần quen thuộc của đời sống thành thị - một mắt xích nhỏ nhưng bền trong bức tranh lớn của thị trường F&B.
Kim Chi - Vân Đỗ