Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành "Sổ tay hướng dẫn thực hiện một số nhiệm vụ, thẩm quyền mới của chính quyền cấp xã theo mô hình chính quyền địa phương 02 cấp - lĩnh vực nông nghiệp và môi trường", trong đó Bộ Tài nguyên và Môi trường lưu ý một số vấn đề khi thực hiện nhiệm vụ, thẩm quyền mới của chính quyền cấp xã lĩnh vực nông nghiệp và môi trường theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp.
Hiệu lực pháp luật
1. Các nhiệm vụ, thẩm quyền đã được phân quyền, phân cấp, phân định cho chính quyền cấp xã (bao gồm trình tự, thủ tục thực hiện) tại Nghị định số 131/2025/NĐ-CP, Nghị định số 136/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 01/7/2025 và hết hiệu lực kể từ ngày 01/3/2027, trừ các trường hợp:
1.1. Bộ, cơ quan ngang Bộ báo cáo Chính phủ đề xuất và được Quốc hội quyết định kéo dài thời gian áp dụng toàn bộ hoặc một phần các nhiệm vụ, thẩm quyền được phân quyền, phân cấp, phân định cho chính quyền cấp xã (bao gồm cả trình tự thủ tục thực hiện) đã quy định tại các Nghị định nêu trên.
1.2. Từ ngày 01/7/2025 đến ngày 01/3/2027 nếu có văn bản quy phạm pháp luật của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ được thông qua hoặc ban hành kể từ ngày 01/7/2025 và có hiệu lực trước ngày 01/3/2027 mà có quy định về thẩm quyền, trách nhiệm quản lý nhà nước (bao gồm trình tự, thủ tục thực hiện) của chính quyền cấp xã thì các quy định về thẩm quyền, trách nhiệm quản lý nhà nước (bao gồm trình tự, thủ tục thực hiện) của chính quyền cấp xã tương ứng trong các Nghị định nêu trên sẽ hết hiệu lực tại thời điểm các văn bản của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ có hiệu lực thi hành.
2. Các nhiệm vụ, thẩm quyền đã được phân quyền, phân cấp, phân định cho chính quyền cấp xã (bao gồm trình tự, thủ tục thực hiện) tại Nghị định số 151/2025/NĐ-CP có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025 đến trước ngày 01/3/2027; trừ trường hợp có văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đã được sửa đổi, bổ sung, ban hành mới để phù hợp với việc tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp thì thực hiện theo văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành.
Áp dụng pháp luật
1. Trong thời gian các quy định của Nghị định số 131/2025/NĐ-CP, Nghị định số 136/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 01/7/2025 và hết hiệu lực kể từ ngày 01/3/2027 có hiệu lực, nếu quy định về thẩm quyền, trách nhiệm quản lý nhà nước, trình tự, thủ tục trong 02 Nghị định này khác với các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan thì thực hiện theo quy định tại 02 Nghị định này.
2. Từ ngày 01/7/2025 đến ngày 28/02/2027 nếu có văn bản quy phạm pháp luật của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ được thông qua hoặc ban hành kể từ ngày 01/7/2025 và có hiệu lực trước ngày 01/3/2027 mà có quy định về thẩm quyền, trách nhiệm quản lý nhà nước (bao gồm trình tự, thủ tục thực hiện) đã được quy định tại Nghị định số 131/2025/NĐ-CP, Nghị định số 136/2025/NĐ-CP thì áp dụng theo các văn bản của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
3. Đối với các nhiệm vụ, thẩm quyền đã được phân quyền, phân cấp, phân định cho chính quyền cấp xã (bao gồm trình tự, thủ tục thực hiện) tại Nghị định số 151/2025/NĐ-CP, từ ngày 01/7/2025 đến ngày 28/2/2027, nếu có văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đã được sửa đổi, bổ sung, ban hành mới để phù hợp với việc tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp thì thực hiện theo văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành.
Phân cấp, ủy quyền
Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương, việc phân quyền phải được quy định trong luật, nghị quyết của Quốc hội; việc phân cấp phải được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan, cá nhân phân cấp. Theo đó, các nhiệm vụ phân định đã được quy định tại luật, nghị quyết của Quốc hội là các nhiệm vụ được phân quyền; các nhiệm vụ phân định đã được quy định tại văn bản quy phạm pháp luật khác là các nhiệm vụ được phân cấp.
1. Chính quyền cấp xã được phân cấp thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn mà mình đã được phân quyền cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân khác theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương (trừ trường hợp luật, nghị quyết của Quốc hội quy định không được phân cấp, ủy quyền).
Chính quyền cấp xã không được phân cấp tiếp nhiệm vụ mà mình được phân cấp cho cơ quan, tổ chức, cá nhân khác.
2. Chính quyền cấp xã được ủy quyền nhiệm vụ mà mình được phân quyền, phân cấp cho cơ quan, tổ chức, cá nhân khác (trừ trường hợp pháp luật quy định không được ủy quyền) theo quy định của Luật Chính quyền địa phương. Việc ủy quyền phải bảo đảm các nguyên tắc, điều kiện quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Chính quyền cấp xã không được ủy quyền tiếp nhiệm vụ, quyền hạn mà mình được ủy quyền cho cơ quan, tổ chức, cá nhân khác.
Thẩm quyền giải quyết thủ tục hành chính
Theo quy định Nghị định số 131/2025/NĐ-CP, Nghị định số 136/2025/NĐ-CP và Nghị định số 151/2025/NĐ-CP, thẩm quyền giải quyết thủ tục hành chính trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường của Ủy ban nhân dân các cấp đã được chuyển sang cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp (thẩm quyền chung sang thẩm quyền riêng).
Từ ngày 01/7/2025, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện thẩm quyền giải quyết thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân.
Ủy ban nhân dân cấp xã tiếp tục giải quyết thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân đối với các hồ sơ đã tiếp nhận thuộc thẩm quyền trước ngày 01/7/2025.
Xử lý văn bản quy phạm pháp luật của cấp huyện
Kể từ ngày 01/7/2025, văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp huyện được xử lý như sau:
1. Nghị quyết của Hội đồng nhân dân, quyết định của Ủy ban nhân dân cấp huyện tiếp tục có hiệu lực trong phạm vi địa giới của đơn vị hành chính cấp huyện trước khi sắp xếp đến hết ngày 28/02/2027, trừ trường hợp Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp xã ban hành văn bản theo quy định tại mục 2 dưới đây hoặc văn bản của người có thẩm quyền, cơ quan nhà nước cấp trên có quy định khác.
2. Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp xã khi ban hành văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp huyện thì trong văn bản đó phải quy định rõ thời điểm không áp dụng văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp huyện trong phạm vi địa giới của đơn vị hành chính mình; việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật trong trường hợp này phải hoàn thành chậm nhất vào ngày 28/02/2027.
Văn bản, giấy chứng nhận của cấp huyện trước đây
Văn bản, giấy phép, giấy chứng nhận là kết quả giải quyết thủ tục hành chính đã được chính quyền cấp huyện trước đây ban hành trước ngày 01/7/2025 chưa hết hiệu lực hoặc chưa hết thời hạn thì được tiếp tục áp dụng, sử dụng theo thời hạn ghi trên văn bản, giấy phép, giấy chứng nhận đó cho đến khi hết thời hạn.
Áp dụng văn bản của chính quyền cấp tỉnh khi sáp nhập
Theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, trường hợp nhiều đơn vị hành chính được nhập thành một đơn vị hành chính mới cùng cấp thì văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân của đơn vị hành chính được nhập tiếp tục có hiệu lực trong phạm vi đơn vị hành chính đó cho đến khi Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân của đơn vị hành chính mới ban hành văn bản hành chính để quyết định việc áp dụng hoặc bãi bỏ văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân của đơn vị hành chính được nhập hoặc ban hành văn bản quy phạm pháp luật mới.
Theo đó, đối với các tỉnh, thành phố được sáp nhập, văn bản quy phạm pháp luật đã ban hành của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân của tỉnh, thành phố được sáp nhập tiếp tục có hiệu lực trong phạm vi đơn vị hành chính đó.
Chính quyền cấp xã căn cứ văn bản của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân của tỉnh cũ để thực hiện nhiệm vụ, thẩm quyền của mình cho đến khi Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân của đơn vị hành chính cấp tỉnh mới ban hành văn bản hành chính hoặc ban hành văn bản quy phạm pháp luật mới để quyết định việc áp dụng hoặc bãi bỏ văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân của đơn vị hành chính được nhập.
Khi đó, chính quyền cấp xã căn cứ văn bản hành chính hoặc văn bản quy phạm pháp luật mới này của tỉnh, thành phố mới để thực hiện nhiệm vụ, thẩm quyền của mình.