Lý do đối tác phương Tây 'quay lưng' với dự án lọc hóa dầu trọng điểm của Trung Quốc

3 giờ trướcBài gốc

Hình ảnh tàu chở dầu Nga cập cảng ở Nam Thông, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc, năm 2018. Ảnh: AFP/ TTXVN

Khi Công ty Hóa dầu Yulong Sơn Đông mở văn phòng tại Singapore cách đây một năm, màn múa lân được tổ chức long trọng như lời chúc thịnh vượng cho dự án nhà máy lọc dầu trị giá 20 tỷ USD - biểu tượng tham vọng hiện đại hóa ngành dầu khí của tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc.

Tuy nhiên, tham vọng vươn tầm quốc tế của Yulong nhanh chóng bị giáng đòn mạnh khi ngày 15/10, Anh đưa công ty này vào danh sách trừng phạt vì liên quan đến giao dịch dầu Nga. Một tuần sau đó, Liên minh châu Âu (EU) cũng áp dụng biện pháp tương tự, dù cả hai bên không cáo buộc Yulong vi phạm cơ chế áp trần giá dầu của phương Tây.

Hệ quả tức thì: đối tác rời bỏ hàng loạt

Theo hãng tin Reuters, các lệnh trừng phạt khiến nhà máy lọc dầu mới nhất của Trung Quốc gần như bị “cô lập” khỏi hệ thống thương mại và tài chính quốc tế. Nhiều nhà cung cấp dầu thô không thuộc Nga, khách hàng nước ngoài, ngân hàng và đơn vị dịch vụ đồng loạt cắt quan hệ, buộc Yulong chỉ còn một lựa chọn: mua nhiều dầu Nga hơn để duy trì hoạt động.

Động thái này được xem là bước leo thang mới trong nỗ lực của phương Tây nhằm siết dòng doanh thu dầu mỏ của Moskva trong bối cảnh xung đột Ukraine kéo dài. Trước đây, các công ty Trung Quốc bị trừng phạt chủ yếu là những đơn vị nhỏ, thường liên quan đến việc nhập khẩu dầu Iran. Yulong là trường hợp hiếm hoi mang tính “biểu tượng”, cho thấy phương Tây đã mở rộng phạm vi sang các doanh nghiệp lớn hơn, có vị thế chiến lược.

Alexander Brandt, đối tác phụ trách trừng phạt tại hãng luật Reed Smith, nhận định rằng các biện pháp này ngày càng giống với cơ chế “trừng phạt thứ cấp” của Mỹ, khi nhắm vào các công ty bị cho là đi ngược lại mục tiêu đối ngoại của Anh và EU.

Đồng loạt rút lui

Chỉ vài ngày sau khi Anh ban hành lệnh trừng phạt, các nhà cung cấp dầu thô lớn như BP, TotalEnergies, Saudi Aramco, PetroChina và Trafigura đã hủy các chuyến hàng tới Yulong do lo ngại rủi ro pháp lý. Nhiều hợp đồng cung ứng buộc phải dừng lại dù đã được thanh toán.

Văn phòng Yulong tại Singapore - nơi phụ trách các hợp đồng quốc tế - cũng mất quyền tiếp cận nhiều dịch vụ quan trọng, từ sàn giao dịch năng lượng, nhà cung cấp dữ liệu tài chính đến các công ty môi giới châu Âu. Các ngân hàng tại Singapore dần chấm dứt cung cấp dịch vụ, khiến hoạt động thanh toán và tín dụng của Yulong gặp khó khăn.

Ở đầu ra, các khách hàng xuất khẩu cũng “quay lưng”. Những tập đoàn giao dịch năng lượng lớn từng mua các sản phẩm hóa dầu của Yulong tạm ngừng giao dịch sau thời gian ân hạn. Một số doanh nghiệp hóa chất Trung Quốc, có nhiều khách hàng phương Tây, cũng dừng mua nguyên liệu từ Yulong để tránh liên lụy.

Mua dầu Nga nhiều hơn: hệ quả ngoài dự tính

Khoảng trống do các nhà cung cấp truyền thống để lại nhanh chóng được lấp bằng dầu Nga. Yulong đã mua khoảng 15 lô dầu Nga cho tháng 11, gấp đôi mức thông thường, và tiếp tục tăng mua cho tháng 12.

Trước khi bị trừng phạt, dầu Nga đã chiếm khoảng 40-50% lượng dầu thô của Yulong, đưa nhà máy này trở thành khách hàng Trung Quốc lớn nhất của Moskva. Hiện nay, dầu Nga được cho là chiếm gần như toàn bộ nguồn nhập khẩu của Yulong.

“Các lệnh trừng phạt vô tình phản tác dụng, do thay vì buộc các nhà máy ngừng xử lý dầu Nga, chúng lại không cho họ lựa chọn nào khác ngoài việc sử dụng nhiều dầu Nga hơn”, chuyên gia năng lượng Rajesh Chopra nhận định.

Dầu Nga, đặc biệt là loại ESPO xuất khẩu sang châu Á, có giá rẻ hơn dầu Trung Đông khoảng 5 USD mỗi thùng và thời gian vận chuyển ngắn, giúp cải thiện biên lợi nhuận cho Yulong - doanh nghiệp hiện vẫn đang chịu áp lực lỗ.

Tương lai nào cho Yulong?

Dự án Yulong được Bắc Kinh phê duyệt nhằm tái cấu trúc ngành lọc hóa dầu Sơn Đông, vốn bị phân chia và tồn tại nhiều nhà máy tư nhân nhỏ kém hiệu quả. Nhờ có cổ đông lớn là Tập đoàn Năng lượng Sơn Đông do nhà nước kiểm soát, Yulong từng hoạt động gần giống một doanh nghiệp quốc doanh, tránh xa dầu Iran hay Venezuela để không vướng trừng phạt của Mỹ.

Giới phân tích cho rằng Yulong sẽ tìm cách thích nghi, như chuyển hướng tiêu thụ sản phẩm sang thị trường nội địa, tách một phần hoạt động sang pháp nhân khác hoặc dựa nhiều hơn vào nguồn tài chính trong nước. Một số doanh nghiệp thương mại nhà nước Trung Quốc được cho là vẫn tiếp tục hỗ trợ tài chính cho việc nhập khẩu dầu Nga của Yulong.

Trong bối cảnh đó, nhà máy lọc dầu từng được xem là niềm tự hào của ngành công nghiệp Sơn Đông đang trở thành minh chứng cho mặt trái của các biện pháp trừng phạt: làm thay đổi dòng chảy thương mại toàn cầu, nhưng không hẳn đạt được hiệu quả như mong muốn.

Bảo Hân/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/ly-do-doi-tac-phuong-tay-quay-lung-voi-du-an-loc-hoa-dau-trong-diem-cua-trung-quoc-20251127104033436.htm