Lý do khiến Nga lo ngại tên lửa Tomahawk áp sát biên giới

4 giờ trướcBài gốc

Vụ thử tên lửa hành trình phóng từ mặt đất tại đảo San Nicolas, bang California (Mỹ) năm 2019. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo các chuyên gia Aaron Stein - Chủ tịch Viện nghiên cứu chính sách đối ngoại (FPRI) và Sam Lair - thành viên của Chương trình An ninh Quốc gia tại FPRI, những lo ngại của Nga về việc triển khai tên lửa hành trình Tomahawk gần biên giới, đặc biệt là khả năng cung cấp cho Ukraine, tái hiện mối lo địa chính trị từ thời Chiến tranh Lạnh. Mối quan ngại của Moskva xoay quanh khả năng bị tấn công phủ đầu, một kịch bản có thể vô hiệu hóa khả năng răn đe hạt nhân của Nga.

Tên lửa hành trình Tomahawk là một vũ khí có độ chính xác cao, được phát triển từ những năm 1970 và liên tục được nâng cấp. Chính độ chính xác và tốc độ bay nhanh đã tạo ra mối lo ngại thường trực ở Moskva.

Tổng thống Nga Vladimir Putin cảnh báo vào tháng 11/2021: "Nếu một loại hệ thống tấn công nào đó xuất hiện trên lãnh thổ Ukraine, thời gian bay đến Moskva sẽ là 7-10 phút". Lập luận này đang được các nhà lãnh đạo Nga hiện tại lặp lại khi đề cập đến khả năng cung cấp Tomahawk cho Ukraine.

Sự trở lại của "cuộc khủng hoảng tên lửa châu Âu"

Nguồn gốc sâu xa của sự phản đối này là từ cuộc khủng hoảng tên lửa châu Âu cuối những năm 1970 và đầu những năm 1980, khi Mỹ triển khai tên lửa đạn đạo Pershing-II và biến thể Gryphon phóng từ mặt đất của Tomahawk. Pershing-II có thể bay đến Moskva chỉ trong vài phút, gây ra sự lo ngại sâu sắc. Các chiến lược gia Liên Xô lo ngại về tính cơ động, khó bị phát hiện và độ chính xác của Gryphon - một sự kết hợp lý tưởng cho vũ khí tấn công phủ đầu.

Mặc dù Tomahawk đã bị loại bỏ khỏi châu Âu theo Hiệp ước Các lực lượng Hạt nhân Tầm trung (INF) năm 1987, tên lửa này vẫn tiếp tục gây ra bất ổn. Vấn đề Tomahawk phóng từ mặt đất lại nổi lên dưới thời chính quyền Tổng thống Barack Obama thông qua Phương pháp Tiếp cận Thích ứng Theo Giai đoạn châu Âu (EPAA - chiến lược của Mỹ, được công bố vào năm 2009, nhằm nâng cấp hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo để bảo vệ châu Âu khỏi các mối đe dọa tên lửa đạn đạo bên ngoài khu vực).

Các địa điểm phòng thủ tên lửa Aegis Ashore ở Romania và Ba Lan sử dụng hệ thống phóng thẳng đứng MK-41, về mặt lý thuyết có thể chứa Tomahawk. Mặc dù hệ thống Aegis Ashore thiếu phần mềm cần thiết để phóng Tomahawk, Nga đã nhiều lần ám chỉ rằng Mỹ có thể bí mật tái triển khai tên lửa này. Nga thậm chí đã đề xuất cho phép kiểm tra các địa điểm Aegis Ashore để xác minh không có Tomahawk.

Hiệp ước INF sụp đổ vào năm 2019 đã mở đường cho sự trở lại chính thức của Tomahawk phóng từ mặt đất. Quân đội Mỹ đã phát triển hệ thống Typhon (có khả năng tầm trung), bao gồm 4 ống phóng thẳng đứng MK-41 trong một container, có khả năng phóng Tomahawk. Hệ thống Typhon này dự kiến sẽ được triển khai định kỳ tại châu Âu, bắt đầu từ năm 2026 ở Đức.

Phản ứng của Nga

Với việc Mỹ cân nhắc chuyển giao Tomahawk cho Ukraine theo đề nghị của Tổng thống Volodymyr Zelensky, khả năng tấn công sâu vào lãnh thổ Nga sẽ gia tăng. Đặc phái viên Mỹ về Nga và Ukraine, ông Keith Kellogg, cho rằng với khả năng đó, "không có nơi ẩn náu nào cả", ám chỉ rằng các tên lửa này có thể đe dọa đến giới lãnh đạo Nga. Giới lãnh đạo Nga lo ngại các hệ thống như vậy, dù mang đầu đạn thông thường, có thể được sử dụng để tấn công phủ đầu, gây ra "mối đe dọa chiến lược" cho hậu cứ của họ.

Hôm 24/10, hãng thông tấn TASS dẫn lời người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết, phát biểu của Tổng thống Nga Putin về "phản ứng áp đảo" đối với bất kỳ nỗ lực tấn công sâu vào lãnh thổ Nga nào không cần phải giải thích thêm. "Tôi tin rằng tuyên bố này rất mạnh mẽ và toàn diện đến mức không cần giải thích thêm nữa", ông Peskov lưu ý.

Một ngày trước đó, khi trả lời câu hỏi của phóng viên về khả năng cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine, nhà lãnh đạo Nga đã gọi đây là một nỗ lực leo thang căng thẳng. Nếu Ukraine tấn công sâu vào Nga bằng tên lửa Tomahawk hoặc các vũ khí tầm xa khác, họ sẽ nhận được phản ứng áp đảo, Tổng thống Putin lưu ý.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/quan-su/ly-do-khien-nga-lo-ngai-ten-lua-tomahawk-ap-sat-bien-gioi-20251026102739085.htm