Vài năm gần đây, trong lúc kinh tế châu Âu phục hồi chậm sau dịch, nền kinh tế Tây Ban Nha đã tăng trưởng mạnh mẽ. Theo Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), GDP của Tây Ba Nha có thể tăng 2,9% năm 2024, tức nhanh hơn 3 lần so với mức 0,8% của eurozone.
Trong khi đó, các nền kinh tế lớn khác như Đức suy giảm 0,3%, Pháp và Italy tăng trưởng lần lượt 1% và 0,7%. Thậm chí, Ủy ban châu Âu cho rằng kinh tế Tây Ban Nha năm qua có thể tăng trưởng đến 3%.
Euronews nhận định một lý do khiến Tây Ban Nha vượt trội vì mức nền so sánh thấp. COVID-19 khiến nền kinh tế Tây Ban Nha mất hơn 11% GDP vào năm 2020, trong khi Italy giảm ít hơn (9%) và Pháp giảm 7,5%. Ngoài ra, vì phụ thuộc lớn vào du lịch nên đến năm ngoái, ngành này mới phục hồi.
Mặc dù vậy, Euronews cũng thừa nhận "xứ sở bò tót" đang có quỹ đạo tăng trưởng nhanh hơn mức trung bình giai đoạn 2013-2019, nghĩa là nội lực Tây Ban Nha đang cải thiện.
Năm 2024, không có quốc gia tiên tiến nào khác tăng trưởng nhiều như Tây Ban Nha, theo Viện Nghiên cứu Chính sách Quốc tế Italy (ISPI). Vậy "bí quyết" rực sáng giữa bầu trời kinh tế châu Âu ảm đạm của họ là gì?
Hồi trước dịch, Tây Ban Nha đã đón số lượng khách du lịch kỷ lục, vượt Mỹ để trở thành quốc gia được ghé thăm nhiều thứ hai trên thế giới, sau Pháp. Năm 2024, họ giữ được thứ hạng, đón hơn 94 triệu khách, vượt qua kỷ lục 85 triệu của 2023. Trung bình, mỗi du khách chi 1.400 euro trong mỗi lần ghé thăm và hơn 180 euro mỗi ngày, theo ISPI.
Mặc dù vậy, Sylvain Broyer, Kinh tế trưởng khu vực châu Âu, Trung Đông và châu Phi tại S&P Global Ratings, nhấn mạnh du lịch không phải là lý do duy nhất trong thành tích vượt trội của Tây Ban Nha.
"Sản lượng công nghiệp liên tục mở rộng ở Tây Ban Nha", ông chỉ ra. Họ là nước xuất khẩu và sản xuất ôtô lớn thứ hai tại EU, sau Đức. Nhờ vậy, ngành xuất khẩu tăng trưởng đáng kể từ khủng hoảng đồng euro năm 2010-2012, chiếm tỷ trọng khoảng 25% GDP vào 2007 lên gần với 38% hiện nay, cao hơn cả Pháp và Italy.
Nhờ nguồn thu từ du lịch và xuất khẩu, kết hợp với cải cách thị trường lao động - thay thế hợp đồng lao động có thời hạn bằng hợp đồng lao động không thời hạn - nên ngành tiêu dùng tăng trưởng mạnh mẽ.
"Năm ngoái, chi tiêu của người tiêu dùng là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng của nền kinh tế Tây Ban Nha", Sylvain Broyer nói. Ông cho rằng trụ cột này góp một điểm phần trăm trong tăng trưởng gần 3%.
Trong quý 3/2024, tỷ lệ thất nghiệp của Tây Ban Nha giảm xuống còn 11,21%, mức thấp nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Tây Ban Nha cũng ít chịu tác động của lạm phát hơn các quốc gia châu Âu khác. Tỷ lệ nợ của hộ gia đình trên thu nhập là 85% so với 128% vào năm 2012, đã không còn cao bằng Đức.
Yếu tố hỗ trợ sự thành công của dịch vụ, sản xuất, xuất khẩu và thị trường tiêu dùng chính là động lực nhập cư. Nguồn lao động chủ yếu được bổ sung bởi dòng di cư giúp các công ty Tây Ban Nha tăng cường sản xuất mà không chịu áp lực lớn.
Các thập kỷ qua, Tây Ban Nha tiếp nhận lượng lớn người di cư, chủ yếu từ Mỹ Latinh. Giới chuyên gia gọi là "hiện tượng phi thường", với 18% dân số sinh ra tại nước ngoài, hơn Italy (11%) và Pháp (13%), gần Thụy Điển (20%) và Đức (19%).
Tây Ban Nha còn là "ngôi sao" hút đầu tư quốc tế, đứng thứ 13 trên thế giới về lượng vốn FDI tích lũy. Theo cơ sở dữ liệu của Financial Times, trong giai đoạn 2018-2023, Tây Ban Nha xếp thứ 4 về thu hút đầu tư nước ngoài dạng "greenfield" (đầu tư mới), chỉ sau Mỹ, Anh và Đức.
Để so sánh, cùng giai đoạn, Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD) cho biết dòng vốn FDI trung bình hàng năm vào Tây Ban Nha là 34 tỷ euro, trong khi vào Italy chỉ 14 tỷ euro.
Bí quyết giúp Tây Ban Nha hút vốn chính là Vùng thủ đô Madrid. 9 tháng đầu năm 2024, Vùng thủ đô Madrid thu hút 16,95 tỷ euro, tương đương 71,8% tổng đầu tư cả nước, bỏ xa Catalonia (3,45 tỷ euro, 14,6%), Asturias (596 triệu euro, 2,5%), Andalusia (481 triệu euro, 2%) và Cộng đồng Valencian (426 triệu euro, 1,8%).
Bảo Long/Euro News