Lý do thảm họa bão lụt Đông Nam Á, 800 người thiệt mạng

một giờ trướcBài gốc

Lực lượng cứu hộ sơ tán một phụ nữ lớn tuổi khỏi khu vực bị ngập do mưa lớn ở Deli Serdang, tỉnh Bắc Sumatra, Indonesia. Ảnh: Reuters.

Những trận mưa lớn đã gây ra lũ lụt, tàn phá một số khu vực của Indonesia, Thái Lan, Việt Nam và Malaysia trong tuần qua, khi một cơn bão nhiệt đới hiếm gặp hình thành trên eo biển Malacca - tuyến đường thủy hẹp ngăn cách đảo Sumatra (Indonesia) với hai quốc gia còn lại.

Sri Lanka cũng hứng chịu cơn bão khác. Lượng mưa lớn từ cơn bão này đang đổ vào bờ biển phía nam Ấn Độ, buộc Sân bay Chennai phải hủy 47 chuyến bay vào hôm 29/11, CNN đưa tin.

Theo Financial Times, lũ lụt trên khắp Đông Nam Á do cụm ba cơn bão nhiệt đới hiếm gặp đã khiến 800 người thiệt mạng tại năm quốc gia, trong đó Indonesia là nước chịu thiệt hại nặng nề nhất.

Thời tiết khắc nghiệt đã cướp đi sinh mạng của ít nhất 435 người ở Indonesia, 190 người ở Sri Lanka, 170 người ở Thái Lan và 2 người ở Malaysia.

Tại Indonesia

Ở Indonesia, các con sông tại Sumatra vỡ bờ, cuốn trôi làng mạc và nhấn chìm hàng chục nghìn căn nhà. Ít nhất 435 người đã thiệt mạng và 279 người còn mất tích, người đứng đầu Cơ quan Giảm nhẹ thiên tai quốc gia Indonesia (BNPB) cho biết hôm 29/11.

Các đội cứu hộ Indonesia đang nỗ lực tiếp cận những khu vực chịu thiệt hại nặng nề nhất trên đảo Sumatra - nơi bão Senyar gây ra sạt lở đất và lũ lụt tàn khốc.

Các đoạn video cho thấy trực thăng vận chuyển hàng cứu trợ xuống hòn đảo - nơi từng nổi tiếng với cánh rừng mưa xanh mướt, núi lửa hoạt động và quần thể đười ươi có nguy cơ tuyệt chủng.

“Mưa lũ cuốn sạch mọi thứ”, một cư dân ở huyện Bireuen, tỉnh Aceh, cực bắc của Sumatra, nói. “Tôi muốn lấy quần áo của mình, nhưng nhà tôi bị sập rồi”.

Lực lượng cứu hộ cũng cố gắng tiếp cận cư dân bị mắc kẹt trong dòng nước lũ từ hôm 25/11, khi mưa gió mùa khiến các con sông tràn bờ ở tỉnh Bắc Sumatra.

Tổng thống Indonesia, ông Prabowo Subianto, nói nhiều tuyến đường bị chia cắt và những người sống sót bị cô lập, trong khi công tác cứu hộ gặp khó khăn. “Ngay cả trực thăng và máy bay của chúng tôi đôi khi cũng không thể hạ cánh”, ông nói.

Hình ảnh từ truyền thông địa phương cho thấy người dân dùng thuyền cao su để giải cứu người bị mắc kẹt.

Tại Thái Lan

Bên kia eo biển, ít nhất 170 người đã thiệt mạng vì thời tiết cực đoan ở miền nam Thái Lan, người phát ngôn chính phủ Siripong Angkasakulkiat nói.

Một cuộc sơ tán quy mô lớn đã được triển khai tại Hat Yai và khu vực được đặt trong tình trạng thảm họa.

Thái Lan điều trực thăng cứu viện vì bệnh viện cạn oxy. Ảnh: Reuters

Khoảng 3,5 triệu người đã bị ảnh hưởng. Theo Reuters, lực lượng chức năng phải vận chuyển bệnh nhân và nhu yếu phẩm thiết yếu, bao gồm bình oxy, đến các cộng đồng bị ngập sâu, bằng đường bay.

Thành phố Hat Yai là khu vực chịu thiệt hại nặng nề nhất của Thái Lan, ghi nhận lượng mưa được mô tả là chỉ xảy ra “một lần trong 300 năm”, khiến nước lũ dâng hơn 2,4 mét vào 25/11.

Lũ lụt đã cắt đứt lối vào khu sản khoa đang chăm sóc 30 trẻ sơ sinh, theo lời nhân viên và quan chức.

Hiện vẫn chưa rõ khi nào điện sẽ được khôi phục ở khu vực này. Các cơ quan chức năng đã triển khai sơ tán, hỗ trợ y tế và cung cấp nhu yếu phẩm.

Thành phố này thuộc vùng Songkhla, nơi chính phủ đã ban bố tình trạng khẩn cấp vào hôm 25/11 do lũ lụt nghiêm trọng, một quan chức cho biết trên X.

10 du khách đến từ Australia, Anh, Trung Quốc, Malaysia, Singapore và Nam Phi đã được giải cứu ở tỉnh Songkhla vào hôm 28/11, Bộ Du lịch Thái Lan nói với CNN.

“Tình hình đã cải thiện đáng kể. Mực nước rút gần hết, chỉ còn một số khu vực vẫn ngập”, một phát ngôn viên cho biết.

Tại Sri Lanka

Hơn nửa triệu người phải hứng chịu sức tàn phá của bão Ditwah. Cơn bão đã gây ra lở đất và lũ lụt tại nhiều khu vực của Sri Lanka vào hôm 28/11, theo Reuters.

Mallika Kumari nằm trong số hơn 78.000 người được sơ tán đến trung tâm cứu trợ - phần lớn được lập tại các trường học - sau khi ngôi nhà của cô bị nhấn chìm chỉ trong thời gian ngắn.

“Tôi nghe cảnh báo lũ lụt trên TV, nhưng chúng tôi không nghĩ con sông sẽ tràn nhanh đến vậy. Chúng tôi chỉ kịp chạy ra khỏi nhà mà không mang theo gì”, Kumari nói với phóng viên.

Theo Independent, Trung tâm quản lý thảm họa quốc gia ước tính hơn 190 người thiệt mạng. Gần 148.000 người phải rời nhà, trú tại các cơ sở tạm thời.

Người dân đi thuyền ở khu vực bị ngập lụt sau trận mưa lớn ở Malwana, Sri Lanka. Ảnh: Reuters.

“Chúng tôi còn chưa kịp ăn sáng. Hai đứa con trai tôi bị cảm. Tôi phải đi mua thuốc cho chúng. Tôi chỉ mang theo vài túi rác để gom quần áo”, cô nói.

Trong lúc vội vã, Kumari phải để lại con mèo của mình, nhưng sau đó, một thuyền hải quân đã cứu được nó và đưa lên bờ an toàn.

Khoảng 191 người vẫn đang mất tích ở Sri Lanka. Hầu hết ngôi nhà ở vùng trũng gần thủ đô Colombo đều bị ngập và mất điện, giới chức cho hay.

Một số cư dân vẫn chọn ở lại tầng trên của những căn nhà ngập, một phần để bảo vệ tài sản.

Tại Nhà thờ Hồi giáo Dalugala Thakiya, các tình nguyện viên đã chuẩn bị những phần cơm gà và cà ri đậu lăng để phát cho người dân vùng lũ.

“Chúng tôi nhận được ngày càng nhiều yêu cầu hỗ trợ thực phẩm vì nhiều người lao động thời vụ không thể tìm được việc làm trong khi tiền tiết kiệm cạn dần”, người tổ chức bữa ăn Risham Ahmed nói. “Họ lo lắng không biết phải làm sao để xây dựng lại cuộc sống”.

Tại Malaysia

Tại Malaysia, 2 người được xác nhận thiệt mạng sau khi bão Senyar đổ bộ ngay sau nửa đêm 28/11.

Khoảng 34.000 người đã được sơ tán trước khi bão đến, nhưng Gon Qasim và chồng bà đã không may mắn như vậy. Họ bị mắc kẹt tại một cánh đồng ở bang Perlis, phía bắc Malaysia vì nước lũ dâng cao đã chặn lối thoát.

Cặp vợ chồng lớn tuổi này cuối cùng được con họ giải cứu và đưa đến trung tâm sơ tán ở thủ phủ Kangar của bang. Đây là nơi hàng trăm gia đình trú tạm trong những chiếc lều do cơ quan quản lý thiên tai quốc gia cung cấp, theo Reuters.

Giới khoa học cảnh báo Đông Nam Á - bao gồm Indonesia, Thái Lan và Malaysia - là một trong những khu vực dễ bị tổn thương nhất trước biến đổi khí hậu.

Vì sao Đông Nam Á hứng chịu thời tiết cực đoan kỷ lục?

Sự kết hợp giữa Dipole Ấn Độ Dương pha âm và La Ninã có thể đang làm gia tăng thời tiết cực đoan ở Đông Nam Á Nhiệt độ trung bình bề mặt biển tháng 10 năm 2025 so với mức trung bình giai đoạn 1991-2020 (°C). Nước biển ấm hơn ở phía đông Ấn Độ Dương - đặc trưng của Dipole Ấn Độ Dương pha âm - có liên quan đến lượng mưa tăng ở Đông Nam Á. Nhiệt độ vùng xích đạo Thái Bình Dương thấp hơn mức trung bình trong hiện tượng La Ninã cũng làm tăng lượng mưa ở Đông Nam Á. Ảnh: Financial Times

Các nhà khí tượng cho biết thời tiết cực đoan gần đây tại khu vực xuất phát từ sự tương tác giữa bão Senyar ở eo biển Malacca và bão Koto trên Biển Đông, trong khi bão Ditwah cũng hình thành ở Vịnh Bengal vào cuối tuần.

Thời tiết còn bị chi phối bởi sự trùng hợp hiếm gặp của hai hiện tượng tự nhiên - La Ninã trên Thái Bình Dương và Dipole Ấn Độ Dương.

La Ninã làm mát khu vực trung tâm Thái Bình Dương, qua đó có thể tăng cường mưa mùa ở Đông Nam Á; chu kỳ năm nay dù yếu nhưng kéo dài. Trong khi đó, Dipole Ấn Độ Dương ở pha âm khiến nhiệt độ mặt biển phía đông Ấn Độ Dương, gần Indonesia, ấm hơn bình thường.

Dù diễn ra ở hai lưu vực khác nhau với các mô hình tuần hoàn riêng biệt, hai hiện tượng này có thể tương tác và tạo ra tác động phức tạp lên khí hậu khu vực.

Ngoài ra, nhiệt độ mặt biển ở nhiều nơi trên thế giới tiếp tục ở mức cao bất thường. Nhiệt độ trung bình toàn cầu năm ngoái đã tăng hơn 1,5°C so với thời kỳ tiền công nghiệp do biến đổi khí hậu gây ra bởi con người - khác với ngưỡng 1,5°C của Thỏa thuận Paris, vốn được tính theo trung bình 20 năm.

Đại dương hấp thụ khoảng 90% lượng nhiệt dư do khí nhà kính giữ lại, trong khi không khí ấm hơn cũng chứa nhiều hơi ẩm hơn. Mưa kéo dài trong mùa mưa khiến đất bão hòa và làm lũ lụt, sạt lở ở Đông Nam Á trở nên nghiêm trọng hơn.

Minh An

Nguồn Znews : https://znews.vn/ly-do-tham-hoa-bao-lut-dong-nam-a-800-nguoi-thiet-mang-post1607263.html