Lý do thật sự khiến nhà văn Jane Austen không kết hôn - Kỳ 1

3 giờ trướcBài gốc

Kỳ 1: Các giả thiết gây tranh cãi

Theo trang historyextra.com, Jane Austen (1775–1817), một trong những nhà văn vĩ đại nhất trong ngôn ngữ Anh, nổi tiếng với các tác phẩm tiểu thuyết lãng mạn như "Sense and Sensibility" (Lý trí và tình cảm, năm 1811), "Pride and Prejudice" (Kiêu hãnh và định kiến, năm 1813), "Mansfield Park" (Trang viên Mansfield, năm 1814) và "Emma" (năm 1816). Sức hút của bà trong thời hiện đại chủ yếu bắt nguồn từ việc các nữ nhân vật chính dù ra đời cách đây hai thế kỷ, nhưng vẫn là những biểu tượng lãng mạn cho thời nay. Với thông điệp mang tính toàn cầu rằng kết hôn vì tình yêu chứ không phải vì tiền bạc, họ trở thành hình mẫu (dù chỉ trong tiểu thuyết) của những người phụ nữ chọn chồng vì tình cảm chứ không vì của cải.

Chân dung Jane Austen thời trẻ. Ảnh: Historyextra

Nếu áp dụng câu ngạn ngữ “hãy viết về điều mình biết” vào tác phẩm của Austen, thì bà lẽ ra phải có một cuộc hôn nhân hạnh phúc nhất trong lịch sử hôn nhân. Nhưng ở đây lại tồn tại một nghịch lý: người phụ nữ được xem là bậc thầy của tình yêu lãng mạn trong văn học Anh, người tạo ra vô số cặp đôi hạnh phúc trên trang giấy, lại chưa bao giờ bước lên lễ đường.

Việc “tẩy trắng” hình ảnh trước công chúng cho Jane Austen bắt đầu gần như ngay sau khi bà qua đời năm 1817, với lời tựa tiểu sử do anh trai bà là ông Henry viết khi xuất bản cuốn "Northanger Abbey" (Tu viện Northanger) và "Persuasion" (Sự thuyết phục). Điều này khiến câu hỏi về lý do Jane không kết hôn gần như không được đặt ra. Chỉ riêng việc bà không tìm thấy một “ngài Darcy” ngoài đời thực và sống như một “bà cô già” Cơ đốc ngoan đạo cũng đủ để thỏa mãn sự tò mò của nhiều người.

Tuy nhiên, đến giữa thế kỷ 20, người ta bắt đầu nghi ngờ về cái nhìn đó về nhà văn vốn ngày càng được ngưỡng mộ và nghiên cứu kỹ lưỡng này. Năm 1942, nhà phê bình văn học Q. D. Leavis phản đối cách mô tả thông thường về quý cô Austen như một quý cô kiểu Victoria chuẩn mực, đoan trang, dè dặt, nghiêm túc, khắt khe về đạo đức. Bài luận của bà chỉ là một trong nhiều công trình đặt lại nghi vấn và viết lại tiểu sử vốn đã được công nhận lâu nay. Cùng với việc viết lại đó, xuất hiện mong muốn tìm hiểu chính xác vì sao Jane Austen vẫn sống độc thân.

Giả thuyết gây tranh cãi nhất cho rằng Jane Austen không kết hôn đơn giản vì khuynh hướng tình dục của bà hướng về phụ nữ khác. Nói cách khác, bà là người đồng tính nữ. Tuy nhiên, không có bằng chứng nào ủng hộ nhận định này.

Chúng ta biết rằng mối tình đầu của bà với Tom Lefroy (người sau này trở thành Chánh án Tối cao Ireland) chấm dứt không phải do Jane nghi ngờ về xu hướng tính dục của mình, mà do gia đình của ông, vì cả hai đều không có tiền. Đây là thời đại mà ít nhất trong tầng lớp trung lưu trở lên, hôn nhân vì tiền bạc là điều hiển nhiên, và đó cũng là thước đo để đánh giá mọi người bạn đời tiềm năng, dù là nam hay nữ.

Ngoài ra, còn có câu chuyện về cuộc gặp gỡ bí ẩn bên bờ biển, nơi người ta nói rằng Jane đã yêu một mục sư trẻ và ông cũng yêu bà. Mối tình say mê của họ nảy nở trong vài tuần trong một kỳ nghỉ hè thường niên của gia đình Austen khi họ sống ở Bath và cả hai hẹn gặp lại vào năm sau. Thật đáng buồn, khi đến thời điểm đó, Jane nhận được tin rằng vị mục sư đã qua đời trong thời gian chờ đợi. Năm 2009, Tiến sĩ Andrew Norman cho rằng vị mục sư đó chính là Samuel Blackall, nhưng khẳng định ông Blackall không chết mà đã cưới người khác.

Tất nhiên, còn có một lời cầu hôn thực sự và đã được chấp nhận. Khi Jane và chị gái Cassandra đến chơi với những người bạn là chị em nhà Bigg tại Manydown (hạt Hampshire) vào tháng 12/1802, em trai họ là Harris Bigg-Wither đã ngỏ lời cầu hôn Jane. Dù ông nhỏ hơn bà sáu tuổi, Jane đã đồng ý, nhưng sau một đêm trăn trở dằn vặt, sáng hôm sau bà rút lại lời đồng ý và vội vã lên xe ngựa trở về Steventon rồi tới Bath.

Cassandra - người chị gái của Jane Austen. Ảnh: Universal History Archive

Có thể lập luận rằng nếu Jane có xu hướng đồng tính thì bà đã không chấp nhận lời cầu hôn ngay từ đầu; hoặc nếu có, bà sẽ không đổi ý vì bà có thể hưởng lợi về tài chính từ cuộc hôn nhân mà vẫn tự do theo đuổi đời sống riêng tư bên ngoài. Thực tế, mọi mối quan hệ của Jane với phụ nữ khác đều là tình bạn thuần túy hoặc quan hệ gia đình.

Một giả thuyết khác được đưa ra sau đó: đó là mối quan hệ loạn luân. “Thuyết tình yêu chị em” này cho rằng giữa Jane và chị gái Cassandra tồn tại một mối ràng buộc mang tính dục và giả thuyết này xuất hiện trong dư luận năm 1995, cũng chính là năm nhân vật Darcy trong chiếc áo sơ mi ướt đẫm do diễn viên Colin Firth thủ vai in sâu trong trí nhớ khán giả. Giả thuyết đó xuất hiện thông qua một bài tiểu luận phê bình của Terry Castle.

Bài viết của Castle, đăng trên London Review of Books, là một bài phê bình về ấn bản mới nhất của tập Thư từ của Jane Austen. Trong bài, Castle suy ngẫm về sự gắn bó của hai chị em đến mức bà đặt câu hỏi về bản chất thật của mối quan hệ ấy và những gì có thể đã diễn ra giữa hai người trên chiếc giường đôi mà bà cho rằng họ đã cùng nằm chung suốt đời.

Tất nhiên, chính Cassandra đã có một trong những hành động bị coi là “phá hoại văn học” lớn nhất trong lịch sử khi bà đã đốt phần lớn thư từ mà em gái bà gửi cho mình, qua đó khiến hậu thế mất đi cơ hội có được một bức chân dung trung thực hơn về Jane, thay vì hình ảnh mà công chúng vẫn biết đến. Việc đốt thư của Jane cũng làm dấy lên vô số suy đoán về nội dung thật sự.

Cho dù Castle có thật sự định đặt nghi vấn về xu hướng tính dục của hai chị em hay không (sau đó bà khẳng định là không), thì trong bài viết dường như vẫn có đủ chi tiết để khiến biên tập viên đặt tiêu đề bài là “Jane Austen có phải là người đồng tính?” và in dòng chữ đó nổi bật ngay trên trang bìa, có thể với mục đích thu hút độc giả.

Cơn bão truyền thông sau đó đã làm rõ ít nhất một điều: không phải thói quen ngủ của chị em nhà Austen, mà là mức độ tôn sùng Jane mà những người hâm mộ (gọi là Janeites) dành cho bà trên toàn thế giới. Trong thực tế, nhiều người hâm mộ phẫn nộ chỉ vì có thông tin ám chỉ rằng Austen có thể không phải là một phụ nữ dị tính độc thân và trinh tiết.

Yếu tố cuối cùng phủ định hoàn toàn giả thuyết này xuất hiện khi một hóa đơn được công bố. Toàn bộ bài viết của Castle dựa trên giả định rằng hai chị em cùng ngủ trên một chiếc giường đôi, nhưng giả định ấy hoàn toàn sụp đổ khi tờ hóa đơn cho thấy ông Austen, khi hai con gái đến tuổi thiếu niên, đã đặt mua cho mỗi người một chiếc giường đơn.

Ngoài ra, còn một điều nữa là chính Cassandra từng đính hôn, trước khi vị hôn phu của bà qua đời năm 1797, để lại cho bà nỗi đau khôn nguôi. Cassandra quyết định sống độc thân để tưởng nhớ người đã khuất, chứ không phải vì bà có xu hướng tình dục hướng tới phụ nữ khác.

Đón đọc kỳ cuối: Chọn văn chương thay vì hôn nhân?

Thùy Dương/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/ho-so/ly-do-that-su-khien-nha-van-jane-austen-khong-ket-hon-ky-1-20251112220436011.htm