Lý do vốn FDI 'chảy' vào Đồng bằng sông Cửu Long rất thấp

2 ngày trướcBài gốc

“Vòng xoáy đi xuống”

Ngày 27/3, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp cùng Trường Chính sách Công và Quản lý Fulbright công bố báo cáo kinh tế thường niên Đồng bằng sông Cửu Long 2024.

Báo cáo này nhấn mạnh rằng, thiếu hụt đầu tư đã trở thành một trong những nguyên nhân cốt lõi dẫn đến “vòng xoáy đi xuống” của kinh tế Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) trong nhiều năm qua. Dù là vùng sản xuất nông nghiệp và xuất khẩu chủ lực, đóng góp hơn 50% vào thặng dư thương mại của Việt Nam, ĐBSCL lại có tỷ lệ vốn đầu tư rất thấp.

Tình hình thu hút FDI của các vùng kinh tế.

Tính theo bình quân đầu người, so sánh trong 6 vùng kinh tế xã hội của Việt Nam, ĐBSCL đứng thứ 3 về vốn ODA, thứ 4 về đầu tư công, thứ 5 về FDI và thứ 6 về đầu tư tư nhân trong nước. Hệ quả là cơ sở hạ tầng yếu kém, cơ hội việc làm suy giảm, năng suất lao động trì trệ và sức cạnh tranh suy yếu.

Đáng chú ý, việc thu hút vốn FDI ở ĐBSCL rất thấp. Cụ thể, năm 2024, cả vùng ĐBSCL chỉ thu hút được 142 dự án với tổng vốn đăng ký mới là 759 triệu USD, chiếm chưa tới 2% trong tổng vốn FDI của cả nước. Trong đó, riêng Long An góp 124 dự án với số vốn đăng ký hơn 564 triệu USD. Như vậy, con số này thua xa so với vốn FDI một tỉnh ở miền Đông Nam Bộ, như Bà Rịa - Vũng Tàu (1,71 tỷ USD), Đồng Nai (gần 1,9 tỷ USD), Bình Dương (gần 1,95 tỷ USD).

Nếu xét về bình quân đầu người, vốn FDI tại ĐBSCL đạt mức xấp xỉ 1 triệu đồng/người vào năm 2023. ĐBSCL chỉ đứng thứ 5 trong số 6 vùng kinh tế vốn đầu tư FDI bình quân đầu người, và chỉ cao hơn vùng Tây Nguyên. Nếu trừ Long An thì 12 địa phương còn lại của ĐBSCL, vốn FDI đầu người chỉ đạt 0,65 triệu đồng/người. Xét về cơ cấu, nông nghiệp là ngành kinh tế trọng điểm và có nhiều lợi thế của ĐBSCL nhưng năm 2023 chỉ đạt 2.300 tỷ đồng, đứng thứ 3 trong các vùng kinh tế và xếp sau vùng Đông Nam bộ, Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung.

Một động lực tăng trưởng khác là đầu tư tư nhân lại suy giảm. TS. Vũ Thành Tự Anh - giảng viên Trường Chính sách Công và Quản lý Fulbright - dẫn chứng, năm 2014 vốn đầu tư tư nhân vào ĐBSCL tương đương 59% so với vùng Đông Nam Bộ và 56% so với Đồng bằng sông Hồng, tuy nhiên đến năm 2023 tỷ lệ này đã giảm xuống lần lượt là 57% và 40%.

Nông nghiệp là ngành kinh tế trọng điểm và có nhiều lợi thế của ĐBSCL nhưng năm 2023 chỉ đạt 2.300 tỷ đồng. Ảnh: CK.

ĐBSCL là vùng có tốc độ tăng trưởng vốn đầu tư tư nhân thấp nhất cả nước trong giai đoạn 2014-2023. ĐBSCL cùng với Đông Nam Bộ và Tây Nguyên là 3 khu vực có tỷ trọng vốn đầu tư tư nhân so với cả nước sụt giảm trong 10 năm trở lại đây. Trong khi đó, khoảng 43% vốn đầu tư tư nhân tại ĐBSCL nằm trong khu vực hộ gia đình, cao hơn đáng kể so với mức bình quân cả nước là 31%. Vốn đầu tư hộ gia đình trong vùng ĐBSCL đạt bình quân 8,7 triệu đồng/người trong năm 2023, thấp hơn mức bình quân cả nước là 8,9 triệu đồng/người.

Theo TS. Vũ Thành Tự Anh, ĐBSCL đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng về tài chính tín dụng. Đặc điểm kinh tế manh mún, nhỏ lẻ trong nông nghiệp và tiểu thủ công nghiệp của Vùng làm cho việc tiếp cận vốn của hộ gia đình và doanh nghiệp nhỏ trở nên khó khăn.

Vì sao bị tụt hậu?

TS. Vũ Thành Tự Anh cho biết, ĐBSCL luôn đứng thứ 4 trong 6 vùng kinh tế - xã hội suốt từ năm 2010 đến nay mà không có sự thay đổi. Nguyên nhân chính là do tốc độ tăng trưởng của vùng chỉ có 3,1%, trong khi tỷ trọng kinh tế của vùng giảm từ 13,2% năm 2014 xuống còn 10,8% năm 2023.

Về nông nghiệp, ĐBSCL giữ vị thế dẫn đầu cả nước, chiếm 41,2% diện tích đất lúa và 47,3% diện tích tự nhiên của vùng dành cho lúa. Theo TS Vũ Thành Tự Anh, ĐBSCL có thể khai thác tiềm năng kinh tế lớn nếu chuyển đổi diện tích lúa sang phát triển nông nghiệp sinh thái.

Đáng chú ý có sự thay đổi thu nhập của người dân của vùng trong hơn 10 năm qua. Cụ thể, năm 2010, 67% thu nhập của người dân đến từ nông nghiệp, nhưng đến năm 2022 còn khoảng 29%. Tuy nhiên, tỷ lệ tăng thu nhập hộ gia đình từ năm 2010 đến năm 2022 thì ĐBSCL thuộc nhóm thấp nhất (24,4%), chỉ bằng một nửa so với bình quân cả nước.

“Dù có sự thay đổi tích cực về cơ cấu thu nhập nhưng tốc độ tăng trưởng thu nhập chỉ bằng một nửa so với mặt bằng chung cả nước. Đó là lý do vì sao nơi này bị tụt hậu và người dân ĐBSCL tiếp tục di cư đến các vùng khác tìm sinh kế. ĐBSCL là vùng duy nhất cả nước trong 10 năm qua dân số về mặt tuyệt đối không thay đổi khi xấp xỉ 13 triệu người’, TS. Tự Anh nói.

Ông Phạm Tấn Công cho biết ĐBSCL chưa kịp bắt nhịp phát triển cùng các địa phương khác.

Ông Phạm Tấn Công - Chủ tịch VCCI - cho rằng, kinh tế ĐBSCL trong nhiều năm qua vẫn tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức và khó khăn như cơ sở hạ tầng còn hạn chế, chậm chuyển đổi cơ cấu, thu hút đầu tư kém, doanh nghiệp chậm phát triển cả về số lượng và năng lực, vùng thiếu cơ hội việc làm cho người lao động, năng suất lao động và sức cạnh tranh còn yếu…

“Đây là vấn đề mà chúng tôi lo ngại và quan tâm nhất trong bối cảnh cả nước đang phát triển nhanh chóng, các địa phương đang cải cách, cải thiện môi trường và điều kiện kinh doanh, thì ĐBSCL chưa kịp bắt nhịp”, ông Phạm Tấn Công đánh giá.

Báo cáo Kinh tế thường niên Đồng bằng sông Cửu Long 2024 cũng đưa ra kết quả khảo sát 153 doanh nghiệp tư nhân tại ĐBSCL. Khảo sát cho thấy, chỉ 56,9% doanh nghiệp có kế hoạch đầu tư vào vùng trong 5 năm tới, 32% không có kế hoạch mở rộng và 11,1% có ý định đầu tư vào các vùng khác, chủ yếu là Đông Nam bộ.

Duy Quang

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/ly-do-von-fdi-chay-vao-dong-bang-song-cuu-long-rat-thap-post1728722.tpo