Lý giải mục đích của Tổng thống Trump khi áp thuế 50% với hàng hóa Brazil

một ngày trướcBài gốc

Mức thuế 50% và căng thẳng leo thang giữa Mỹ và Brazil

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu họp báo tại Nhà Trắng. Ảnh: THX/TTXVN

Theo kênh BBC ngày 31/7, hồi tháng 4, Tổng thống Trump thông báo hàng hóa nhập khẩu từ Brazil vào Mỹ sẽ chịu mức thuế 10% - mức cơ bản thấp nhất được áp dụng với phần lớn các nước.

Giờ đây, khi lệnh tạm hoãn 90 ngày đối với mức thuế này cùng các thuế quan khác của Mỹ sắp hết hiệu lực, ông Trump đã nâng mức thuế với Brazil lên tới 50%. Đây là động thái có thể khơi mào một cuộc chiến thương mại với nền kinh tế lớn nhất khu vực Mỹ Latinh, quốc gia đang xuất khẩu lượng lớn thịt bò, cà phê, thép và nhiều mặt hàng khác sang Mỹ.

Thông báo đưa ra ngày 30/7 cho thấy Brazil sẽ phải chịu một trong những mức thuế cao nhất mà Mỹ áp đặt với hàng hóa toàn cầu, ít nhất là cho tới thời điểm hiện tại.

Tuy nhiên, kênh BBC cho rằng chính sách mới này thậm chí không thực sự liên quan đến thương mại.

Đầu tháng này, ông Trump tuyên bố Mỹ đang bị thâm hụt thương mại với Brazil. Trên thực tế, Mỹ đang có thặng dư hàng triệu USD, tức là xuất khẩu sang Brazil nhiều hơn nhập khẩu.

Mức thuế mới này không nhằm mục đích tạo sân chơi thương mại công bằng mà mang tính chính trị và là một phần trong căng thẳng leo thang giữa Mỹ và Brazil.

Bản thân Tổng thống Trump mô tả các mức thuế này là hành động trả đũa cho vụ truy tố đồng minh của ông, cựu Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.

Ông Bolsonaro đang đối mặt với phiên tòa vì bị cáo buộc âm mưu đảo chính sau khi thất bại trong cuộc bầu cử năm 2022, khi những người ủng hộ ông xông vào các tòa nhà chính phủ ở Brasilia. Vụ việc bao gồm cả cáo buộc âm mưu sát hại Tổng thống Luiz Inacio Lula da Silva – người đã giành chiến thắng.

Ông Bolsonaro phủ nhận các cáo buộc, còn ông Trump gọi vụ án là “cuộc săn phù thủy”.

Chính quyền Mỹ chủ yếu thể hiện sự giận dữ nhằm vào ông Alexandre de Moraes – thẩm phán Tòa án Tối cao Brazil phụ trách điều tra ông Bolsonaro.

Khi công bố về mức thuế với Brazil, Nhà Trắng còn cáo buộc Brazil có các hành động gây tổn hại cho các công ty Mỹ, nhắm vào quyền tự do ngôn luận của công dân Mỹ, đồng thời mô tả các hành động của Brazil là mang động cơ chính trị đối với ông Bolsonaro.

Những cáo buộc được đề cập trong tuyên bố của Nhà Trắng có khả năng liên quan tới việc ông Moraes từng ra lệnh cho một số nền tảng mạng xã hội chặn các tài khoản liên quan tới cựu Tổng thống Brazil vì bị cáo buộc phát tán thông tin sai lệch có hại.

Ông Moraes nổi tiếng ở Brazil vì các hành động chống tin giả. Năm 2024, ông từng ra lệnh tạm thời chặn nền tảng X của tỷ phú Elon Musk tại Brazil - vốn là một trong những thị trường lớn nhất của nền tảng này. Nguyên nhân là vì X không bổ nhiệm đại diện pháp lý tại Brazil sau khi ông Moraes yêu cầu đình chỉ hàng chục tài khoản phát tán tin giả. Ông Musk gọi hành động này là “kiểm duyệt”.

Đầu năm nay, chính công ty truyền thông của Tổng thống Trump đã kiện thẩm phán Tòa án Tối cao Brazil này với cáo buộc kiểm duyệt. Ngay trước khi công bố áp thuế, Mỹ cũng đã áp lệnh trừng phạt với ông Moraes và cấm cấp thị thực cho ông cùng gia đình.

Hệ quả kinh tế và phản ứng từ phía Brazil

Một số nhà phân tích cho rằng tranh cãi về kiểm soát các công ty mạng xã hội cũng là một vấn đề thương mại.

Ông Fabio Andrade - nhà khoa học chính trị và giáo sư quan hệ quốc tế tại Trường Quảng cáo và Tiếp thị Brazil - cho rằng động cơ đánh thuế “không hoàn toàn” là chính trị.

Ông nói rằng các tập đoàn công nghệ lớn đóng vai trò quan trọng trong kinh tế Mỹ và đã góp phần tài trợ cho chiến dịch tranh cử của ông Trump, nhưng nay có thể đối mặt với chi phí gia tăng đáng kể do quy định chặt chẽ hơn ở Brazil.

Nhưng chính sách thuế và biện pháp trừng phạt mới của Mỹ cũng phần nào là kết quả của chiến dịch vận động kéo dài của con trai cựu Tổng thống Brazil là nghị sĩ liên bang Eduardo Bolsonaro. Ông Eduardo đã dành nhiều tháng qua để vận động giới chức Mỹ thay mặt cha mình.

Ông Moraes từng yêu cầu điều tra ông Eduardo với cáo buộc cản trở tư pháp và yêu cầu ông Jair Bolsonaro đeo vòng điện tử, tuân thủ giờ giới nghiêm, không dùng mạng xã hội và tránh liên lạc với con trai.

Để ủng hộ cựu Tổng thống Bolsonaro, ông Trump đã áp đặt thuế, trừng phạt và cấm thị thực nhằm vào Brazil. Tất cả đều nhằm gây áp lực buộc chính quyền Brazil từ bỏ các thủ tục hình sự với ông Bolsonaro.

Tuy nhiên, cho đến nay, các biện pháp này dường như không hiệu quả và có thể gây tổn hại cho cả hai quốc gia trong thời gian tới.

Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva phát biểu trong một cuộc họp báo. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Tổng thống Lula nhiều lần bác bỏ các động thái này, gọi đây là can thiệp từ nước ngoài, đồng thời bảo vệ các hành động của Tòa án Tối cao là thể hiện độc lập tư pháp và kêu gọi Mỹ đàm phán.

Ông Lula phát biểu ngày 30/7: “Sự can thiệp của chính phủ Mỹ vào hệ thống tư pháp Brazil là điều không thể chấp nhận được”. Ông cho biết dù Brazil vẫn sẵn sàng đàm phán thương mại với Mỹ, nhưng nước này cũng đang chuẩn bị các biện pháp nhằm bảo vệ người lao động, doanh nghiệp và gia đình Brazil.

Quan hệ hai nước vẫn lạnh nhạt khi ông Lula và ông Trump thậm chí chưa từng điện đàm.

Một số nhà phân tích tại Brazil cho rằng các mức thuế mà Mỹ áp đặt với hàng hóa Brazil để ủng hộ ông Bolsonaro có thể sẽ phản tác dụng, nhất là khi ông này hiện bị cấm tranh cử trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2026.

Phản tác dụng còn là vì một số nhà sản xuất (bao gồm những người có xu hướng ủng hộ ông Bolsonaro) sẽ chịu thiệt hại nghiêm trọng do mức thuế mới.

Brazil có ngành nông nghiệp lớn và xuất khẩu lượng lớn thịt bò, dầu và thép sang Mỹ.

Mỹ hiện nhập khoảng 1/3 lượng cà phê và hơn một nửa lượng nước cam từ Brazil, bao gồm cả từ các thương hiệu lớn như Tropicana và Starbucks.

Một số mặt hàng bao gồm nhiều loại dầu, nước cam và một số linh kiện máy bay hiện chưa bị đánh thuế. Tuy nhiên, mức thuế 50%, dự kiến có hiệu lực từ tháng 10, có thể khiến các mặt hàng khác trở nên đắt đỏ hơn với người tiêu dùng Mỹ, do doanh nghiệp chuyển phần chi phí tăng lên sang người mua. Trong khi đó, các nhà sản xuất Brazil sẽ phải gánh chịu một phần chi phí tăng.

Brazil có thể tìm kiếm khách hàng mới trên toàn cầu, nhưng các nhà xuất khẩu cho biết điều đó sẽ không thể bù đắp tác động trong ngắn hạn.

Hiệp hội các nhà xuất khẩu cà phê Brazil (Cecafé) đánh giá tác động với các nhà rang xay và xuất khẩu cà phê Brazil sẽ là đáng kể, đồng thời cảnh báo người tiêu dùng Mỹ cũng sẽ phải mua hàng giá cao hơn do Mỹ là khách hàng cà phê lớn nhất của Brazil.

Các nhà sản xuất và xuất khẩu Brazil đang lên kế hoạch đối phó trước viễn cảnh mức thuế 50% được áp dụng.

Dù vậy, Cecafé dự báo sẽ không dễ để tìm được thị trường mới thay thế cho 8,1 triệu tấn cà phê đang xuất khẩu sang Mỹ. Điều này sẽ cần gia tăng nhu cầu từ các quốc gia khác.

Một số thị trường mới đang mở ra cho Brazil tại châu Á - nơi đã nhập khẩu thêm 19,4% cà phê Brazil trong năm ngoái, trong khi các nước Arab cũng tăng nhập khẩu lên 31,5%. Tuy nhiên, những mức tăng này vẫn chưa đủ để bù đắp nếu thiếu thị trường Mỹ.

Hiện vẫn chưa rõ bước đi tiếp theo của Brazil là gì. Liệu nước này và Mỹ có đàm phán một thỏa thuận mới như một số quốc gia khác? Hay Brazil sẽ trả đũa, biến căng thẳng này thành một cuộc chiến thương mại song phương?

Câu trả lời vẫn chưa rõ khi ông Lula khẳng định ông sẽ không bị đe dọa, còn ông Trump cũng không có dấu hiệu lùi bước.

Thùy Dương/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/phan-tichnhan-dinh/ly-giai-muc-dich-cua-tong-thong-trump-khi-ap-thue-50-voi-hang-hoa-brazil-20250731113935770.htm