'Ma trận thủ tục' hành doanh nghiệp, mất 8 năm mới ra mắt được sản phẩm

8 giờ trướcBài gốc

Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân và chỉ đạo của Chính phủ yêu cầu cắt giảm 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính, 30% chi phí tuân thủ pháp luật và 30% điều kiện kinh doanh... trong năm 2025. Nhưng để đạt được mục tiêu này không hề đơn giản.

Mất thời gian và chi phí của doanh nghiệp

Tổng Giám đốc Tổng Công ty CP May 10 Thân Đức Việt nhận định, nhu cầu mở rộng nhà máy của doanh nghiệp là thường xuyên, nhưng với những nhà máy mới, thủ tục xin chấp thuận chủ trương đầu tư khá là lâu. Được chấp thuận chủ trương đầu tư rồi doanh nghiệp vẫn phải làm các thủ tục khác như xin giấy phép xây dựng, trình dự án đầu tư, xin giấy phép phòng cháy chữa cháy (PCCC) và môi trường…

“Tất cả những việc này tôi cho rằng là xin chấp thuận chủ trương đầu tư chỉ làm mất thời gian và chi phí của doanh nghiệp, làm cho dự án bị trễ. Ví dụ với ngành may mặc chỉ cần trễ một tuần đã là vấn đề lớn”, ông Việt nói.

Ông Thân Đức Việt, Tổng Giám đốc Tổng Công ty CP May 10 cho rằng, xin chấp thuận chủ trương đầu tư chỉ làm mất thời gian và chi phí của doanh nghiệp.

Ông Việt thông tin, May 10 vừa hoàn thành xây dựng xong nhà máy, trước khi xây dựng đã hoàn thành thẩm định về PCCC, môi trường, xây dựng và trong quá trình xây dựng đã nghiệm thu đầy đủ. Tuy nhiên, để có một biên bản nghiệm thu chính thức từ cơ quan ban ngành thì doanh nghiệp này cần thêm văn bản “xác nhận kết quả về môi trường”. Nhưng muốn có văn bản xác nhận kết quả về môi trường, doanh nghiệp phải đi vào hoạt động trong 3 tháng để các công ty môi trường quan trắc xem có đạt kết quả về nước thải, không khí, ô nhiễm hay không….

“Điều bất cập này gây khó khăn cho doanh nghiệp, khiến chúng tôi không biết bây giờ phải đi vào hoạt động trước hay chờ kết quả trước, mà cũng không thể chờ được vì không đi vào hoạt động thì không có kết quả”, ông Việt nhấn mạnh.

Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Việt Thắng Jean Phạm Văn Việt kể, từ năm 2008 đến 2012 Việt Thắng Jean mới xong tất cả các thủ tục đầu tư, nghiên cứu xây dựng sản phẩm. Từ năm 2012 đến 2016, các quy trình về sản phẩm, xuất khẩu mới hoàn tất và thị trường châu Âu mới đón nhận sản phẩm của công ty.

“Như vậy, từ khi bắt đầu đầu tư cho đến khi khách hàng đón nhận sản phẩm, chúng tôi đã mất 8 năm”, ông chủ Việt Thắng Jean nói và cho biết thời gian kéo dài khiến doanh nghiệp có thể mất đến 40% chi phí.

Ông Thắng nói, Nhà nước cần minh bạch hơn và có sự hỗ trợ, hoạch định về mặt vốn, công nghệ, lao động… cho doanh nghiệp. Để triển khai một dự án xanh hóa, số hóa và kinh tế tuần hoàn hiện doanh nghiệp phải mất khoảng 3 năm mới tiếp cận được tất cả các chỉ số đó. Do đó, khi các thủ tục đơn giản hơn thì cái lợi cho doanh nghiệp đầu tiên là thời gian.

Nhiều dự án đầu tư hiện nay kéo dài 5 - 10 năm, nhưng trong khoảng thời gian đó, các quy định liên quan đến quy hoạch, đất đai, đầu tư, môi trường... lại thay đổi liên tục, gây ra rủi ro pháp lý nghiêm trọng. Doanh nghiệp không thể xác định được lúc nào dự án sẽ về đích - điều này khiến họ khó huy động vốn, khó lên kế hoạch kinh doanh, và dễ bị thua thiệt khi thị trường đảo chiều.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban Pháp chế VCCI

Dự án đình trệ hàng thập kỷ do thủ tục

Bà Dương Thanh Thủy, Phó Chủ tịch Tập đoàn Trung Thủy cho rằng, doanh nghiệp nội đang chịu thiệt ngay trên sân nhà. Hiện, Tập đoàn Trung Thủy có hai dự án tại TP HCM bị đình trệ gần một thập kỷ do vướng thủ tục hành chính, gây thiệt hại không nhỏ. Một trong các dự án đã hoàn thành phần xây dựng nhưng chưa thể mở bán vì chưa đủ điều kiện pháp lý để huy động vốn. Tại Hà Nội, một dự án khác cũng gặp tình trạng tương tự và chỉ mới được gỡ vướng gần đây nhờ chính sách cho phép kinh doanh nhà ở hình thành trong tương lai.

Bà Thủy cho rằng, thủ tục hành chính phức tạp kết hợp với chi phí vốn cao đang làm giảm mạnh sức cạnh tranh của doanh nghiệp nội địa. Trong khi doanh nghiệp nước ngoài có thể tiếp cận nguồn vốn từ công ty mẹ với lãi suất chỉ khoảng 2%, thì doanh nghiệp trong nước phải chịu mức lãi suất ngân hàng cao gấp nhiều lần, làm đội chi phí và kéo giảm khả năng cạnh tranh ngay từ đầu.

Ông Phạm Thanh Tuấn, chuyên gia pháp lý bất động sản cho biết, trên thực tế để triển khai một dự án nhà ở sử dụng vốn tư nhân, doanh nghiệp phải trải qua ít nhất sáu giai đoạn, với hàng chục thủ tục, liên quan đến các sở, ngành khác nhau. Chỉ riêng khâu quy hoạch ban đầu cũng đã có thể mất từ 12 đến 18 tháng và chuỗi quy trình kéo dài không dưới vài năm.

Câu chuyện của dự án nhà ở xã hội Lê Thành Tân Kiên (huyện Bình Chánh, TP.HCM) là thí dụ điển hình cho nghịch lý “muốn xây không được”. Dự án đã động thổ suốt nửa năm nay nhưng chưa thể triển khai vì... tắc thủ tục.

Ông Nguyễn Thanh Tuấn, chuyên gia pháp lý bất động sản đánh giá, nhiều thủ tục hiện hành có thể tích hợp hoặc loại bỏ mà không ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý. Ảnh: MINH TRÚC

Theo quy định, thời gian chấp thuận chủ trương đầu tư với dự án nhà ở xã hội chỉ 45 ngày. Nhưng trên thực tế, không ít doanh nghiệp mất đến 5-7 năm để hoàn tất. Hậu quả không chỉ là lãng phí nguồn lực, mà còn phá vỡ toàn bộ phương án tài chính, khiến giá thành nhà ở tăng vọt, đẩy giấc mơ an cư của hàng vạn người lao động ngày càng xa tầm tay.

Ông Nguyễn Thanh Tuấn đánh giá, nhiều thủ tục hiện hành có thể tích hợp hoặc loại bỏ mà không ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý. Đơn cử như việc lập kế hoạch sử dụng đất (theo Luật Đất đai) và kế hoạch phát triển nhà ở (theo Luật Nhà ở), hoàn toàn có thể lồng ghép vào giai đoạn quy hoạch nếu làm bài bản ngay từ đầu. Hay việc thẩm định quy hoạch chi tiết 1/500 và thiết kế cơ sở, vốn do Sở Xây dựng cùng đảm trách, cũng hoàn toàn có thể gộp lại thành một bước duy nhất, nếu có cơ chế hậu kiểm hiệu quả đi kèm.

“Càng kiểm tra chặt đầu vào, thời gian triển khai càng dài, chi phí càng cao, niềm tin thị trường càng mỏng. Trong khi đó, chính những bước “tiền kiểm” lại không đủ để bảo đảm an toàn nếu thiếu vắng hệ thống hậu kiểm thực chất. Lúc này, không còn là câu chuyện kỹ thuật mà là một thách thức về tư duy quản trị và năng lực điều phối thể chế”, ông Tuấn nói.

Muốn đầu tư nhưng có thể phải… bỏ cuộc

Theo kết quả khảo sát mới nhất của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đối với 14.000 doanh nghiệp tại 63 tỉnh, thành cho thấy 74% doanh nghiệp phải trì hoãn hoặc hủy bỏ kế hoạch đầu tư do vướng mắc về thủ tục hành chính, đặc biệt là thủ tục liên quan đến đất đai.

Đáng chú ý, 67% doanh nghiệp phản ánh thời gian xử lý hồ sơ kéo dài hơn quy định, trong đó khâu xác định giá đất nổi lên như một điểm nghẽn lớn, khiến hàng loạt dự án đắp chiếu. Một con số đủ khiến bất kỳ nhà hoạch định chính sách nào cũng phải giật mình.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban Pháp chế VCCI nêu rõ, thủ tục hành chính là vấn đề rất cần được quan tâm khi phát triển kinh tế tư nhân, đơn cử nhìn từ quy trình đầu tư các dự án có sử dụng đất.

Ông cho biết, để triển khai một dự án có sử dụng đất, doanh nghiệp phải đi qua ít nhất 15 nhóm thủ tục lớn, từ quy hoạch, chấp thuận chủ trương đầu tư, đấu thầu, xác định giá đất, đánh giá tác động môi trường, thẩm duyệt phòng cháy chữa cháy... đến cả các khâu cuối như xin giấy phép xây dựng. Mỗi nhóm thủ tục lại chia nhỏ thành nhiều quy trình con, phân tán ở nhiều cơ quan nhà nước, cả cấp trung ương và địa phương.

Ví dụ điển hình là khâu xác định giá đất - một điểm nghẽn kinh điển trong nhiều năm qua. Có những dự án mất tới 18 - 24 tháng chỉ để hoàn tất việc định giá, trong khi điều kiện thị trường, chi phí nguyên vật liệu và dòng tiền của doanh nghiệp đều biến động theo từng quý.

Ông Đậu Anh Tuấn cho rằng, chỉ cần một thay đổi nhỏ trong bất kỳ văn bản nào cũng có thể khiến dự án bị đình trệ, kéo dài thêm vài tháng, thậm chí vài năm. Ảnh: MINH TRÚC

"Một doanh nghiệp muốn thực hiện dự án phải tuân thủ ít nhất 12 luật khác nhau, cùng hơn 20.000 thông tư, hướng dẫn. Mặc dù số lượng văn bản có xu hướng giảm, nhưng mức độ chồng chéo và phức tạp vẫn chưa được cải thiện rõ rệt, ảnh hưởng trực tiếp đến sự ổn định và tăng tính rủi ro cho các dự án đầu tư.

Chỉ cần một thay đổi nhỏ trong bất kỳ văn bản nào cũng có thể khiến dự án bị đình trệ, kéo dài thêm vài tháng, thậm chí vài năm", ông Đậu Anh Tuấn nói.

MINH TRÚC

Nguồn PLO : https://plo.vn/ma-tran-thu-tuc-hanh-doanh-nghiep-mat-8-nam-moi-ra-mat-duoc-san-pham-post853797.html