Làng mai vàng tại xã Bình Lợi, TP HCM, nổi tiếng gần 25 năm đã biến vùng đất phèn cằn cỗi thành trung tâm trồng mai lớn nhất cả nước, cung cấp hàng ngàn gốc mai chất lượng cao cho thị trường ba miền mỗi dịp Tết đến, Xuân về.Từ đó, cây mai trở thành cây trồng mũi nhọn, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Từ vùng đất phèn đến sắc vàng trải khắp ba miền
Theo lời kể của người dân lâu năm, trước đây xã Bình Lợi chủ yếu trồng khóm và mía nhưng hiệu quả kinh tế thấp do đất phèn nặng, khó canh tác. Đầu những năm 2000, một số hộ dân tiên phong như ông Ba Lạc và ông Tứ Vương thử nghiệm trồng mai vàng trên nền đất chua phèn. Kết quả vượt ngoài mong đợi: Mai sinh trưởng mạnh mẽ, hoa nở đều, màu vàng rực rỡ và bền lâu.
Vườn mai vàng Bình Lợi vào dịp giáp Tết, hoa nở rực rỡ, tỏa hương khắp làng, thu hút du khách và người chơi mai từ khắp ba miền.
Ban đầu, người dân chỉ cung cấp gốc ghép với giá vài chục ngàn đồng mỗi cây. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của thị trường mai cảnh, họ chuyển sang trồng giống mai giảo, áp dụng các kỹ thuật tạo dáng, chăm sóc nâng cao, giúp giá trị mỗi cây tăng gấp 2 - 3 lần so với ban đầu. Không dừng lại ở đó, nhiều hộ dân Bình Lợi tiếp tục áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật để lai tạo các giống mai mới, hướng tới sản phẩm đặc sắc và đa dạng hơn.
Trong những năm gần đây, xã đã phát triển thêm nhiều giống mai độc đáo như mai siêu bông, mai giảo chùm, mai bonsai… trở thành thương hiệu riêng của Bình Lợi. Đáng chú ý, giống mai siêu bông nổi bật với hoa vàng rực rỡ, cánh dày, số lượng cánh phổ biến từ 15–27, một số cây đặc biệt đạt tới 36 cánh. Hoa nở thành chùm, tỏa hương nhẹ, khả năng thích nghi tốt với mọi điều kiện khí hậu, đáp ứng nhu cầu chơi kiểng khắp cả nước. Đặc biệt, giống mai giảo chùm, dù mới xuất hiện 2 năm trở lại đây song được nhiều người yêu thích nhờ màu sắc đậm, hương thơm nồng nàn, khả năng trổ bông đồng loạt và sức sống bền bỉ, tạo nên sức hấp dẫn đặc trưng của mai Bình Lợi.
Người dân Bình Lợi tuốt lá, bón phân và tạo dáng cho cây mai đúng kỹ thuật, đảm bảo hoa nở rực rỡ đúng dịp Tết
Theo thống kê của Hội Nông dân xã Bình Lợi, toàn xã hiện có hơn 606 ha trồng mai, với hơn 500 hộ dân tham gia và khoảng 3.000 lao động trực tiếp. Thu nhập bình quân đạt khoảng 400 triệu đồng/ha/năm. Nghề trồng mai không chỉ giúp người dân cải thiện đời sống mà còn thu hút nhiều hộ dân từ các vùng lân cận đến khởi nghiệp, góp phần tạo sinh kế ổn định và nâng cao chất lượng cuộc sống. Những gia đình mới lập nghiệp dần ổn định và tham gia thị trường mai lớn, trong khi các hộ lâu năm không ngừng nâng cao trình độ chăm sóc, sáng tạo dáng thế, từ đó nâng cao giá trị sản phẩm và khẳng định thương hiệu mai Bình Lợi trên thị trường.
Sống khỏe nhờ nghề truyền thống
Trong số những vườn mai lớn, nổi bật phải kể đến vườn của anh Lê Hữu Thiện, sở hữu gần 600.000 cây trên diện tích 12 ha. Dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, anh xuất bán khoảng 100 gốc mai trưởng thành với giá từ 1,5 - 50 triệu đồng mỗi gốc, mang lại thu nhập hơn 2 tỉ đồng. Lợi nhuận cao từ cây mai khiến nghề này ngày càng hấp dẫn, trở thành kiểu "bán một mùa, ăn cả năm" đối với người nông dân Bình Lợi.
"Để hoa nở rực rỡ đúng Tết, người nông dân phải tuân thủ nhiều công đoạn kỹ thuật: Giữ lá già, bứng cây, xả tàn, tuốt lá đúng thời điểm từ ngày 13 - 15 tháng Chạp, đồng thời điều chỉnh lượng nước tưới và ánh sáng chiếu vào cây" - anh Thiện chia sẻ.
Hàng ngàn gốc mai chậu và mai thương phẩm tại làng mai Bình Lợi chuẩn bị cho thị trường Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026
Vườn mai của anh Dương Đức Xuyên, với diện tích hơn chục ha, mỗi năm cũng chuẩn bị hơn 1.000 gốc mai chậu, giá từ 1,5 - 2 triệu đồng mỗi chậu, cùng hơn 3.000 gốc mai thương phẩm với mức giá từ 300.000 - 1 triệu đồng mỗi gốc để phục vụ thị trường Tết. Bên cạnh đó, vườn còn sở hữu nhiều cây mai lâu năm, có giá trị từ 8 triệu đồng đến vài chục triệu đồng.
Ngoài việc cung cấp trực tiếp tại vườn, mai vàng Bình Lợi còn xuất hiện tại nhiều chợ hoa lớn như Đường hoa Mai Vàng Bình Lợi, chợ hoa Bến Bình Đông, đồng thời được bày bán tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước và xuất khẩu ra thị trường quốc tế.
Làng mai vàng Bình Lợi
Nhằm hỗ trợ người dân, chính quyền huyện Bình Chánh (cũ) còn triển khai các chương trình cải thiện giống, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, hướng dẫn tạo dáng và xây dựng thương hiệu. Theo đó, vào mỗi dịp Tết hằng năm, UBND huyện tổ chức "Đường hoa Mai Vàng Bình Lợi", vừa tôn vinh nghề trồng mai truyền thống, vừa quảng bá sản phẩm, tạo cơ hội giao thương, đồng thời thu hút du khách trải nghiệm, góp phần phát triển du lịch nông nghiệp.
Quá trình trồng mai tại Bình Lợi cho thấy sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại. Người nông dân vừa gìn giữ phương pháp chăm sóc truyền thống, vừa áp dụng các kỹ thuật hiện đại như bón phân cân đối, tạo hình bonsai, xử lý dinh dưỡng và kiểm soát sâu bệnh sinh học. Nhờ đó, cây mai khỏe mạnh, hoa nở đúng dịp Tết, nâng cao giá trị thương phẩm.
Người dân Bình Lợi tạo dáng, chăm sóc cho cây mai
Cuối năm 2024, nghề trồng mai vàng Bình Lợi chính thức được UBND TP HCM công nhận là làng nghề, mở ra nhiều cơ hội phát triển: Hưởng ưu đãi theo Nghị định 52/2018/NĐ-CP của Chính phủ về phát triển ngành nghề nông thôn; mở rộng thị trường, đa dạng hóa sản phẩm như mai bonsai, mai chậu, mai cảnh cao cấp, từ đó nâng cao giá trị kinh tế. Anh Nguyễn Linh, chủ vườn mai Trúc Linh, chia sẻ: "Việc được công nhận làng nghề giúp chúng tôi tập trung nâng cao chất lượng cây mai, phát triển kỹ thuật bài bản và lan tỏa thương hiệu Bình Lợi ra toàn quốc".
Với sự quan tâm của chính quyền địa phương, nỗ lực không ngừng của người dân, cùng sức sống mạnh mẽ của nghề mai, Làng mai vàng Bình Lợi tiếp tục khẳng định vị thế trên bản đồ mai cảnh Việt Nam và thế giới. Mai vàng Bình Lợi không chỉ mang lại thu nhập ổn định, nâng cao đời sống người dân mà còn góp phần làm rực rỡ mùa xuân của từng gia đình, giữ gìn hồn Tết Việt truyền thống, đồng thời mở ra hướng phát triển du lịch nông nghiệp và thương mại cây cảnh bền vững cho địa phương.
Bài và ảnh: MỘNG TUYỀN