Bộ trưởng Bộ Kỹ thuật số Gobind Singh Deo cho biết đang thảo luận với Bộ Giao thông để soạn thảo và ban hành luật mới về xe tự hành (AV). Nguồn: NSTP/EIZAIRI SHAMSUDIN
Bước khởi đầu cần thiết
Theo Bộ trưởng Kỹ thuật số Gobind Singh Deo, mục tiêu của các cuộc thảo luận là xây dựng một “mạng lưới xe tự hành”, trong đó an toàn công cộng là yếu tố then chốt. Đây được coi là bước khởi đầu quan trọng để Malaysia không bị tụt lại trong cuộc đua toàn cầu về công nghệ giao thông tự động.
Tại lễ khai trương Phòng thí nghiệm giám định xe ở Cyberjaya ngày 8/9, ông Gobind Singh Deo khẳng định rằng, sự phát triển của xe tự hành là xu hướng tất yếu khi nhiều quốc gia trên thế giới đã cho phép thử nghiệm và lưu thông loại phương tiện này. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng để công nghệ có thể triển khai tại Malaysia, trước tiên phải có khung pháp lý toàn diện, đặt ưu tiên vào sự an toàn và trách nhiệm pháp lý. “Chúng ta cần một hệ thống pháp luật bảo đảm các phương tiện hoạt động an toàn, bởi đây là vấn đề liên quan trực tiếp đến an toàn công cộng”, ông phát biểu với báo giới.
Trước đó, Bộ trưởng Giao thông Anthony Loke cũng từng khẳng định Malaysia cần ban hành luật mới để quản lý hoạt động của xe tự hành trên đường công cộng. Ông lưu ý, hiện nay nước này chưa có quy định cụ thể cho AV mà mọi hoạt động thử nghiệm vẫn dựa trên Luật Giao thông đường bộ 1987 và hướng dẫn thí điểm trên một số tuyến đường. Ông Loke cho biết, một ủy ban chuyên trách đã được thành lập, với sự tham gia của các bên liên quan nhằm xác định những sửa đổi pháp lý cần thiết. Ông cũng dẫn ví dụ về Luật AV tại Vương quốc Anh, được thông qua năm 2024, đặt nền móng pháp luật cho việc đưa xe không người lái vào lưu thông thực tế vào khoảng năm 2026.
Việc tham khảo các mô hình quốc tế cho thấy Malaysia không đơn độc trong quá trình này. Theo The Guardian, nhiều quốc gia châu Âu cũng đang tiến hành các thử nghiệm AV và điều chỉnh luật pháp để chuẩn bị cho tương lai vận tải tự động. Trong khi đó, Mỹ và Trung Quốc đã triển khai các dự án AV trên diện rộng, tập trung vào cả xe cá nhân và phương tiện công cộng
Lộ trình thực tiễn hướng tới thương mại hóa
Bên cạnh nỗ lực xây dựng luật, Malaysia cũng đã chuẩn bị hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho việc triển khai AV. Theo Bộ trưởng Gobind Singh Deo, mạng 5G hiện đã phủ sóng tới hơn 82% khu vực có dân cư, mở đường cho việc ứng dụng công nghệ này trong giao thông thông minh.
Trên thực tế, Malaysia đã tiến hành thử nghiệm bus điện tự hành tại Putrajaya từ quý IV/2024. Theo The Edge Malaysia, dự án do công ty eMooVit Technology phối hợp cùng Digital Nasional Bhd (DNB) và Ericsson thực hiện, tận dụng mạng 5G để bảo đảm các chức năng quan trọng như giám sát hành trình theo thời gian thực và truyền dữ liệu phục vụ an toàn vận hành.
Trong giai đoạn đầu, hành khách được miễn phí vé để khuyến khích trải nghiệm công nghệ mới. Bộ trưởng Loke cho biết, nếu thử nghiệm thành công và được đánh giá an toàn, Malaysia sẽ tiến hành thương mại hóa xe bus tự hành trên diện rộng, qua đó đặt nền móng cho việc phổ biến phương tiện không người lái trong giao thông công cộng. Cách tiếp cận này phù hợp với xu thế quốc tế: Singapore hiện đã đưa AV vào thử nghiệm chính thức từ 2019 trên các tuyến xe buýt công cộng tại One-North, còn Mỹ cho phép nhiều công ty như Waymo và Cruise vận hành dịch vụ taxi tự hành ở các thành phố lớn như San Francisco và Phoenix.
Theo The Star, không chỉ dừng lại ở phương tiện, Malaysia còn quan tâm đến yếu tố bảo mật và dữ liệu trong quá trình vận hành. Việc ra mắt Phòng thí nghiệm giám định xe tại Cyberjaya là minh chứng rõ ràng cho nỗ lực này, nhằm phục vụ điều tra tai nạn, nghiên cứu sự cố kỹ thuật và bảo đảm quyền riêng tư của người sử dụng Đây là bước đi quan trọng để củng cố lòng tin của công chúng, vốn được coi là rào cản lớn nhất đối với việc chấp nhận xe không người lái.
Từ việc xây dựng khung pháp lý, chuẩn bị hạ tầng kỹ thuật đến triển khai thử nghiệm thực tiễn, Malaysia đang từng bước hình thành chiến lược toàn diện cho kỷ nguyên xe tự hành. Trong tương lai gần, nếu luật mới được thông qua và hạ tầng 5G tiếp tục được mở rộng, xe tự hành sẽ không còn là viễn cảnh xa vời mà có thể trở thành một phần quen thuộc trong đời sống đô thị của Malaysia.
Linh Anh