Tình yêu và tù tội
Theo thông tin của tờ The Sun, bị cáo chính trong vụ án này là David Franklin Slater, 64 tuổi, nhân viên của Lực lượng Không quân Mỹ. Trước đây, ông từng là đại tá, nay đã nghỉ hưu, mặc dù vẫn tiếp tục công tác trong quân đội. Cư trú tại Nebraska (Mỹ), ông làm việc với tư cách nhân viên dân sự của Lực lượng Không quân Mỹ, được phân công công tác ở Căn cứ Không quân Offutt.
Trong giai đoạn từ tháng 8/2021 đến tháng 4/2022, ông được cấp quyền truy cập vào thông tin tối mật (Top Secret/Sensitive Compartmented Information-TS/SCI) trong hệ thống an ninh quốc gia Hoa Kỳ. Theo cáo trạng liên bang, người đối thoại của Slater là một phụ nữ sinh sống tại Ukraine.
Đại tá Mỹ David Franklin Slater.
Quyền truy cập thông tin tối mật (TS/SCI) cho phép Slater tham dự các cuộc họp báo về tình hình liên quan đến Nga và Ukraine, vốn có mức độ bảo mật như vậy. Để được quyền đó, ông đã ký một thỏa thuận bảo mật, trong đó ghi rõ rằng "việc sử dụng TS/SCI một cách bất cẩn có thể gây ra thiệt hại không thể khắc phục cho Hoa Kỳ hoặc bị lợi dụng để phục vụ lợi ích của một quốc gia khác".
Tuy nhiên, điều này không ngăn cản Slater chia sẻ thông tin mật với một người bạn ảo ông gặp trên nền tảng hẹn hò trực tuyến, tự nhận là cô gái Ukraine. Thông tin về người phụ nữ này không có trên các nguồn mở vào thời điểm bài báo được đăng tải - tên, tuổi, quốc tịch thực sự và các thông tin khác về cô ta vẫn được bảo mật.
Như tờ The Register đưa tin, người tình khả nghi của Slater được nhắc đến trong cáo trạng với tên gọi "đồng phạm 1". Các tài liệu của Bộ Tư pháp Mỹ cũng ghi nhận rằng Slater và người phụ nữ bí ẩn này "thường xuyên liên lạc qua email và nền tảng nhắn tin trực tuyến" từ tháng 2 đến tháng 4/2022. Trong khoảng thời gian này, Slater vẫn được cấp phép TS/SCI.
Bản cáo trạng nêu rõ rằng từ tháng 2 đến tháng 4/2022, người tình ảo này thường xuyên yêu cầu Slater cung cấp cho cô ta "thông tin không công khai, được giữ kín và tuyệt mật" mà Slater có quyền tiếp cận do ông ta phục vụ trong lực lượng Không quân Hoa Kỳ.
Cáo trạng cũng liệt kê nhiều tin nhắn mà người phụ nữ đã sử dụng để khéo léo moi thông tin của Slater. Theo The Register, cuối cùng, cô ta đã đạt được mục đích - các tài liệu mà Slater chuyển giao bao gồm cả thông tin về tiềm lực quân sự của Nga.
Tờ báo trích dẫn một số tin nhắn tiêu biểu, trong đó có: "Anh yêu, trên màn hình trong phòng đặc biệt đang chiếu gì vậy? Thật thú vị!"; "Dave, thật tuyệt khi anh là người đầu tiên nắm được thông tin về [tên quốc gia]. Hy vọng anh sẽ nói ngay cho em biết nhé? Anh là điệp viên bí mật của em. Yêu anh"…
Có vẻ như cuộc trao đổi này đã diễn ra rất sôi nổi và kéo dài. Tờ The Sun viết rằng các đoạn tin nhắn tương tự đã chiếm đến 8 trang trong bản cáo trạng.
Nhà khoa học Nga Vladimir Golubev.
Tội ác và hình phạt
Slater bị bắt vào đầu tháng 3/2024 và bị buộc tội âm mưu tiết lộ thông tin mật.
"Việc tiếp cận thông tin mật đi kèm với trách nhiệm vô cùng lớn" - công tố viên liên bang Lesley A. Woods tại Nebraska tuyên bố. "David Slater đã không làm tròn trách nhiệm của mình, khi tự nguyện chia sẻ thông tin quốc phòng với một người lạ mặt trên mạng, mặc dù kinh nghiệm quân sự nhiều năm lẽ ra phải khiến ông nghi ngờ về động cơ của người đó".
Tội danh âm mưu tiết lộ thông tin liên quan đến quốc phòng có mức án tối đa là 10 năm tù giam, kèm theo 3 năm quản chế và mức phạt tài chính lên tới 250.000 USD. Tại thời điểm báo chí đưa tin, Slater vẫn chưa bị kết án, phiên tòa xét xử đã được ấn định vào ngày 8/10/2025.
Tuy nhiên, Slater không đơn độc, nhiều người nắm giữ bí mật đã rơi vào những “bẫy tình” của thế kỷ XXI. Chẳng hạn, khi trang web hẹn hò Ashley Madison của Canada dành cho những người thích phiêu lưu tình ái bị tin tặc tấn công, người ta phát hiện rất nhiều địa chỉ email mang tên miền .mil (quân sự Mỹ). Đây là vấn đề nghiêm trọng đối với Lầu Năm Góc và cộng đồng tình báo. Tuy nhiên, chỉ huy lực lượng Lục quân Mỹ lúc bấy giờ tuyên bố: “Việc đăng ký trên một trang web như vậy không phải là tội ác”.
Thế nhưng, vấn đề vẫn còn đó, và lời thú nhận gần đây của Slater là minh chứng rõ ràng. Trước đây, chỉ một vụ ngoại tình cũng đủ để tước quyền tiếp cận thông tin mật, bởi một người như vậy dễ bị tổn thương danh dự, dẫn đến phản bội Tổ quốc. Ngày nay, tài liệu tống tiền được thu thập dễ dàng qua Internet.
Trong thời đại kỹ thuật số, vấn nạn “bẫy tình” trực tuyến đã trở thành mối đe dọa nghiêm trọng. Cơ quan tình báo Anh MI-5 đã soạn thảo tài liệu dài 14 trang mang tên “Mối đe dọa của gián điệp nước ngoài”, mô tả các nỗ lực lớn của một số quốc gia trong việc tống tiền các chính trị gia, quân nhân và doanh nhân phương Tây thông qua các mối quan hệ của họ với “người tình ảo”.
Hiện nay, phương thức chiêu mộ gián điệp qua Internet đã trở nên phổ biến. Theo The New York Times, hành động của những người tuyển mộ hoàn toàn phù hợp với nội dung của “Khóa học về nghệ thuật tuyển mộ”, một tài liệu đã bị quân đội Mỹ thu giữ tại Iraq.
Không phải bản án ảo
Niềm đam mê giao tiếp trong thế giới ảo không chỉ khiến quân nhân Mỹ Slater mà còn cả Roman Ushakov, cựu trưởng nhóm điều tra tội phạm hình sự thuộc Tổng cục Nội vụ vùng Krasnoyarsk, Liên bang Nga, phải trả giá đắt.
Roman Ushakov đã sa vào trò chơi gián điệp. Cảm thấy bị xúc phạm vì không được nhận vào làm việc tại Cục An ninh Liên bang Nga (FSB), ông ta đã bật máy tính lên, tìm trang web chính thức của CIA và đề nghị cung cấp dịch vụ. Ngạc nhiên thay, phía Mỹ đã quan tâm và bắt đầu trò chơi tình báo với "tình nguyện viên" này.
Sĩ quan an ninh Nga Roman Ushakov.
Roman Ushakov đã cung cấp thông tin cho CIA qua Internet suốt 5 năm. Thậm chí sau khi rời khỏi lực lượng an ninh, ông ta vẫn duy trì các mối quan hệ và bạn bè đủ để chuyển cho CIA "dữ liệu nhận dạng" (tiểu sử và đặc điểm cá nhân của các nhân viên FSB vùng Krasnoyarsk). CIA không chỉ quan tâm đến các nhân viên của cơ quan trung ương, mà còn đến những sĩ quan làm việc trong các khu vực và nhà máy quan trọng.
Nhờ cung cấp thông tin cho CIA, Ushakov đã nhận được những khoản thù lao khá cao. Tiền cho phép ông ta không làm việc ở đâu, nhưng vẫn có thể tận hưởng cuộc sống trên các bãi biển của Thổ Nhĩ Kỳ. Chính điều này đã làm hại ông ta. Các nhân viên an ninh ở Krasnoyarsk đã theo dõi viên cựu sĩ quan này. Vì tội tuyển mộ trên Internet, Ushakov đã lãnh án 15 năm tù. Và bản án này là thật, chứ không phải ảo.
Một người Nga khác, Vladimir Golubev, cán bộ Trung tâm Hạt nhân Liên bang Nga ở thành phố Sarov cũng bị vướng vào mạng toàn cầu. Ông ta bị bắt không phải vì tội làm gián điệp, mà vì hành vi tiết lộ bí mật nhà nước. Nhà khoa học được đề nghị chuyển một báo cáo bí mật hoặc viết một bài báo dựa trên báo cáo đó cho một tạp chí phương Tây, kèm theo một khoản thù lao hấp dẫn. Kết quả là - "tiết lộ bí mật nhà nước" qua Internet đã diễn ra một cách tự nhiên, như một quá trình không thể tránh khỏi. Trong cơn say mê và dưới áp lực của "sự công nhận quốc tế", ranh giới giữa những gì được phép và không được phép đã bị lẫn lộn, còn lý trí đôi khi hoàn toàn bất lực. Và thế là, qua mạng toàn cầu, những bí mật về năng lượng hạt nhân bị lộ ra cho cả thế giới.
Cơn ác mộng giám sát toàn cầu
Để tuyển mộ và thu thập thông tin tình báo qua Internet, năm 2011, Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA) và CIA đã thành lập Dịch vụ Thu thập Đặc biệt (Special Collection Service - SCS). Kể từ đó, đơn vị này đã theo dõi tất cả các mạng xã hội phổ biến, thu thập tài liệu để phục vụ cho công tác tuyển mộ.
Cụ thể, đơn vị này đã thu thập các thông tin nhạy cảm của những quan chức cấp cao. Theo các tài liệu được công bố, các cuộc điện đàm giữa Nikolaus Meyer-Landrut, cố vấn về chính sách châu Âu của Thủ tướng Đức, và cố vấn của cựu Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy có thể đã bị nghe lén với mục đích này.
Nhà ngoại giao Đức Nikolaus Meyer-Landrut.
Vào những năm 1990, Hệ thống gián điệp điện tử toàn cầu “Echelon” - đã được thành lập dưới sự điều phối của Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA), như một phần của mạng lưới tình báo SIGINT (Signal Intelligence), nhằm phục vụ các mục đích quân sự và an ninh quốc gia.
"Echelon" theo dõi mọi thứ: từ cuộc trò chuyện qua điện thoại của các bà nội trợ đến chữ ký điện tử của tổng thống hoặc tổng tham mưu trưởng trong việc phóng tên lửa chiến lược. "Thực tế, mọi người trên thế giới sử dụng điện thoại, fax hoặc email, đều bị "Echelon" giám sát hàng ngày mà không hề hay biết. Về cơ bản, tất cả chúng ta đều đang sống trong một trại tập trung điện tử toàn cầu.
Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) cũng đã thành lập một đơn vị đặc biệt chuyên giám sát Internet. Trên trang web của mình, Trung tâm Thông tin Chiến lược của FBI đã đăng tải yêu cầu về việc phát triển "Ứng dụng mạng xã hội". Tài liệu nêu rõ: "Mạng xã hội đã trở thành một nguồn thông tin tình báo quan trọng, vì ở đây có thể tìm thấy phản ứng đầu tiên đối với các sự kiện quan trọng". Chương trình này thu thập thông tin từ "các nguồn mở" và có khả năng tự động tìm kiếm và lọc thông tin từ các mạng xã hội.
Có thể nói, hiện nay, tất cả các thiết bị hiện đại như máy tính, điện thoại, và thiết bị định vị ô tô đều là những "tình báo viên" tiềm năng. Hệ thống "Echelon" sử dụng chúng để thu thập thông tin.
Trước tình hình đó, ở nhiều nước trên thế giới, người dùng Internet bắt đầu xóa tài khoản khỏi các mạng xã hội. Theo tờ The Daily Mail, ít nhất 11 triệu người Anh và người Mỹ đã xóa bỏ trang cá nhân của mình trên các mạng xã hội. Các nghiên cứu cho thấy lý do chính dẫn đến "cuộc di cư" ồ ạt khỏi mạng xã hội là mong muốn bảo vệ cuộc sống riêng tư.
Trần Hậu