Mạng xã hội có thể gây hại cho sức khỏe người trẻ

8 giờ trướcBài gốc

Chuyên gia Đức cảnh báo mạng xã hội khiến giới trẻ căng thẳng, mất kiểm soát. Ảnh: THX/TTXVN

Cuộc sống số mang đến nhiều cơ hội nhưng cũng rõ ràng là mang đến ngày càng nhiều mặt tối. Theo Handelsblatt 20/5, các nhà nghiên cứu thanh thiếu niên cảnh báo rằng những rủi ro về mặt tâm lý khi sử dụng mạng xã hội ở giai đoạn đầu tuổi vị thành niên phải được xem xét nghiêm túc.

Những người trẻ ở Đức đang phải chịu nhiều áp lực. Nghiên cứu xu hướng hiện tại “Thanh niên ở Đức” cho hay: “Người trẻ muốn chứng tỏ bản thân thông qua thành tích đạt được, có được chỗ đứng trong sự nghiệp và xây dựng cuộc sống độc lập”. Nhưng lạm phát, tình trạng thiếu nhà ở, khủng hoảng khí hậu và triển vọng tăng trưởng không chắc chắn đang khiến nhiều kế hoạch cuộc sống thất bại từ trước khi bắt đầu. Theo các tác giả nghiên cứu, việc sử dụng phương tiện truyền thông kỹ thuật số là một yếu tố gây căng thẳng quan trọng khác.

Các nhà nghiên cứu giải thích rằng, thế hệ trẻ sẵn sàng cống hiến hết mình trong công việc, tuy nhiên, khoảng 1/3 thường xuyên cảm thấy “kiệt sức vì căng thẳng, kỳ vọng cao và thiếu giá trị gia tăng”. Tác giả nghiên cứu Simon Schnetzer nhấn mạnh: “So sánh giữa các thế hệ cho thấy quan niệm‚ tuổi trẻ lười biếng không hề đúng”.

Áp lực phải thể hiện cũng có cái giá của nó - Nghiên cứu nêu rõ điều này có thể dẫn đến “rối loạn sức khỏe tâm thần”. Mặc dù các biện pháp phòng chống COVID-19 đã kết thúc, nhưng căng thẳng tâm lý, kiệt sức, tự ti và thiếu động lực vẫn ở mức cao.

Sử dụng điện thoại thông minh và mạng xã hội thường xuyên

Cứ bốn người trẻ thì có một người đánh giá tình trạng tâm thần của mình là cần được điều trị. “Nhưng đồng thời, các nghiên cứu khác lại chỉ ra rằng 85-90% những người trẻ tuổi tự cho rằng mình ổn định và kiên cường – một mâu thuẫn làm nổi bật sự phức tạp”, Julian Schmitz, nhà tâm lý học tại Đại học Leipzig, cho biết.

Theo nghiên cứu về thanh thiếu niên, một yếu tố chính làm tăng căng thẳng ở người trẻ là việc sử dụng điện thoại thông minh và mạng xã hội quá nhiều. Đại dịch COVID-19 đã đẩy nhanh quá trình số hóa của giới trẻ vì điện thoại thông minh trở nên không thể thiếu trong thời gian hạn chế tiếp xúc - để "gặp gỡ" bạn bè, chia sẻ kinh nghiệm và được công nhận.

Theo Claudia Lampert, chuyên gia giáo dục truyền thông tại Viện nghiên cứu truyền thông Leibniz, việc sử dụng nhiều kênh kỹ thuật số có thể gây ra tác động tiêu cực đến giới trẻ. Bà cảnh báo: "Việc sử dụng phương tiện truyền thông kỹ thuật số có thể gây căng thẳng và ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần. Áp lực liên tục phải lên mạng khiến nhiều người trẻ bị căng thẳng".

Tuy nhiên, bà nói thêm rằng nghiên cứu không chứng minh được mối liên hệ trực tiếp với bệnh trầm cảm. Nhà tâm lý học Schmitz chỉ ra rằng phương tiện truyền thông kỹ thuật số là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của những người trẻ tuổi và không nhất thiết gây ra tác động căng thẳng.

Nhà nghiên cứu về thanh thiếu niên Schnetzer cũng giải thích rằng việc sử dụng kỹ thuật số không nhất thiết gây ra hậu quả tiêu cực và rất khó để chứng minh mối liên hệ trực tiếp giữa việc sử dụng mạng xã hội và căng thẳng tâm lý.

Ông Schmitz giải thích: “Căng thẳng về mặt tinh thần chủ yếu phát sinh từ việc sử dụng có vấn đề, ví dụ như mất kiểm soát, sử dụng quá mức hoặc xa lánh xã hội”.

Một nghiên cứu của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) mới công bố đã chỉ ra rằng trẻ em và thanh thiếu niên đang dành ngày càng nhiều thời gian trước màn hình, ở độ tuổi ngày càng sớm. Theo đó, những người 15 tuổi ở Đức dành gần bảy giờ mỗi ngày.

1/3 số người trẻ được khảo sát có hành vi nghiện mạng

Whatsapp, Instagram và YouTube đặc biệt phổ biến trong giới trẻ. Chúng là kênh truyền thông được thế hệ trẻ sử dụng nhiều nhất, tiếp theo là Tiktok, Snapchat, Pinterest và Facebook. Sự khác biệt về giới tính rất rõ ràng: Instagram, Tiktok và Snapchat đặc biệt phổ biến trong giới phụ nữ trẻ, trong khi nam giới có nhiều khả năng sử dụng YouTube, Discord và Twitch hơn, đặc biệt là trong cộng đồng game thủ.

Theo nghiên cứu về thanh thiếu niên, 1/3 số thanh thiếu niên từ 14 đến 19 tuổi có hành vi nghiện mạng xã hội. Ở đây chuyên gia Schmitz phân biệt giữa mất kiểm soát chủ quan và căng thẳng khách quan. “Nhiều người trẻ đang suy ngẫm về cách sử dụng phương tiện truyền thông của mình – thực tế là 1/3 số người trẻ có quan điểm phê phán về hành vi sử dụng phương tiện truyền thông của mình cũng là một dấu hiệu tốt.”

Gần một nửa số người trả lời khảo sát về thanh thiếu niên cho biết mạng xã hội có hại cho sức khỏe của họ và nhiều người đang tích cực cố gắng giảm thời gian sử dụng điện thoại thông minh hoặc màn hình máy tính. Chuyên gia Schmitz cho biết: “Việc sử dụng thiết bị số có thể là biểu hiện của các vấn đề về sức khỏe tâm thần, nhưng thường không phải là nguyên nhân gây ra chúng”. Các nghiên cứu cho thấy những người trẻ mắc chứng lo âu hoặc trầm cảm có nhiều khả năng sẽ thu mình vào thế giới kỹ thuật số hơn.

Hiểu biết về truyền thông bắt đầu từ gia đình

Việc học cách ứng xử phù hợp với thế giới số ngày càng trở nên quan trọng hơn. Theo chuyên gia Schmitz, kiến thức về truyền thông không chỉ được giảng dạy ở trường học mà còn ở gia đình. Bởi vì trẻ em và thanh thiếu niên cũng lấy hành vi sử dụng phương tiện truyền thông của cha mẹ làm chuẩn mực nên người lớn cũng nên xem xét lại hành vi sử dụng thiết bị số của mình.

Ngoài phụ huynh và nhà trường, những người điều hành nền tảng số cũng cảm thấy cần phải đảm nhận nhiều trách nhiệm hơn. Nhà giáo dục truyền thông Lampert nhấn mạnh: “Các công ty công nghệ phải thiết kế dịch vụ của mình theo cách không gây gánh nặng hoặc nguy hiểm không cần thiết cho trẻ em và thanh thiếu niên”.

Nhà tương lai học Christian Schuldt yêu cầu các công ty công nghệ không chỉ nên chăm chăm điều chỉnh các thuật toán để thu hút sự chú ý tối đa. Ông coi tính minh bạch của thuật toán và hệ thống cảnh báo tương ứng đối với hành vi sử dụng quá mức là những biện pháp quan trọng, nhưng thừa nhận: “Những biện pháp này hiện vẫn chưa thực tế”.

Nhiều người trẻ và người lớn hầu như không nhận thức được họ bị mắc kẹt sâu đến mức nào trong những hệ thống này, vì hầu như không có giải pháp thay thế thực sự nào cho các nền tảng số lớn. Nhận ra điều này và tìm ra cách phù hợp để giải quyết là một thách thức.

Tuy nhiên, những thách thức này phản ánh sự thay đổi cơ bản của xã hội. Chuyên gia Schuldt nói về “ngưỡng cửa của một hình thái xã hội mới, đặc trưng bởi phương tiện truyền thông điện tử và trí tuệ nhân tạo”. “Cuộc khủng hoảng toàn diện” của đại dịch, biến đổi khí hậu và các thách thức xã hội báo hiệu sự thay đổi mang tính thời đại và ảnh hưởng đến tất cả mọi người. “Chúng ta cần tìm ra những cách thức văn hóa mới để ứng phó với những thay đổi này.”

Xét cho cùng, sức khỏe tâm thần là một vấn đề lớn đối với thị trường việc làm. Nhà nghiên cứu thanh thiếu niên Schnetzer cho biết căng thẳng tâm lý và quá tải hiện là một trong những lý do phổ biến nhất khiến người ta phải nghỉ ốm. “Các nhà lãnh đạo phải học cách xử lý giới hạn căng thẳng một cách cẩn thận hơn”.

Thu Hằng - p/v TTXVN tại Đức

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/mang-xa-hoi-co-the-gay-hai-cho-suc-khoe-nguoi-tre-20250520204107308.htm