Mánh khóe giúp băng đảng Mexico xây dựng đế chế buôn lậu nhiên liệu - Kỳ 1

5 giờ trướcBài gốc

Kỳ 1: Hạm đội đen và đế chế buôn lậu nhiên liệu của Mexico

Theo hãng tin Reuters, vào buổi chiều ngày 8/3, một tàu chở dầu mang tên Torm Agnes cập cảng Ensenada trên bờ Thái Bình Dương của Mexico, chở gần 120.000 thùng dầu diesel.

Hình ảnh vệ tinh của tàu chở dầu Torm Agnes cập cảng Ensenada vào ngày 10/3/2025. Ảnh: PLANET

Một con tàu như vậy hiếm khi xuất hiện tại cảng này, nơi chủ yếu phục vụ tàu du lịch, du thuyền sang trọng và tàu container. Ensenada thiếu cơ sở hạ tầng cần thiết để dỡ an toàn các loại hydrocarbon dễ cháy – điều này khiến những gì xảy ra sau đó càng trở nên kỳ lạ.

Hàng loạt xe tải chở nhiên liệu tiến đến bến để chở phần lớn lượng hàng của Torm Agnes. Công nhân tất bật bơm đầy các bồn chứa lớn của xe, có khi lên tới sáu xe cùng lúc, bằng ống nối từ một ống lớn gắn trên tàu. Hoạt động này, mặc dù rủi ro, diễn ra trơn tru.

Theo ba nguồn tin an ninh Mexico, đây là hành động của những kẻ buôn lậu liên quan đến băng đảng – một phần trong làn sóng buôn lậu đang đảo lộn thị trường nhiên liệu Mexico bằng nguồn nhiên liệu giá rẻ, chủ yếu nhập từ Mỹ, nhưng được khai báo hải quan là loại khác.

Những kẻ phạm tội Mexico không hành động một mình. Công ty Ikon Midstream (Mỹ) đóng vai trò then chốt trong chiến dịch Ensenada trị giá nhiều triệu USD. Công ty này mua diesel ở Canada, khai trong giấy tờ là dầu nhờn, rồi thuê tàu chở đến một khách hàng mà giới chức Mexico cáo buộc là bình phong cho một trong những băng đảng lớn và bạo lực nhất nước.

Theo Bộ Tài chính Mỹ, ma túy vẫn là nguồn kiếm tiền chính của các băng đảng Mexico. Nhưng nhiên liệu bất hợp pháp và dầu thô bị đánh cắp đã trở thành nguồn thu ngoài ma túy lớn nhất. Các tay buôn lậu đã xây dựng nhánh sinh lợi này bằng cách thâm nhập vào ngành năng lượng rộng lớn của Bắc Mỹ và nắm vững logistics vận chuyển sản phẩm dầu mỏ bằng xe tải, đường sắt và gần đây là tàu chở dầu. Một số quan chức Mỹ gọi các tàu chở nhiên liệu bất hợp pháp này là “hạm đội đen”.

Buôn lậu nhiên liệu tăng nhanh đến mức lượng nhập lậu chiếm tới 1/3 thị trường diesel và xăng của Mexico, lấy mất lợi nhuận của nhiều tên tuổi lớn trong ngành dầu. Nhiên liệu bất hợp pháp nhập vào nước này hiện được định giá hơn 20 tỷ USD mỗi năm.

Cơ quan thực thi pháp luật hai bên biên giới lo ngại. Chính phủ Mỹ đưa ra phần thưởng lên tới 10 triệu USD cho thông tin về tội phạm nhiên liệu băng đảng. Tại Mexico, buôn lậu bằng tàu chở dầu đã gây ra một bê bối tham nhũng đang làm chấn động hải quân vốn phụ trách quản lý cảng và từ lâu được xem là một trong những tổ chức đáng tin cậy nhất nước. Trong một cuộc họp báo ngày 7/9, lãnh đạo Hải quân Mexico, ông Raymundo Morales, cho biết họ đã tiến hành điều tra nội bộ và sẽ không dung thứ cho tham nhũng dưới bất cứ hình thức nào.

Các tài liệu và nguồn tin đã tiết lộ chi tiết cách hoạt động của đường dây, khai thác lỗ hổng trong ngành năng lượng phức tạp của Mỹ, liên quan đến nhiều thực thể như tập đoàn dầu, công ty vận tải và cơ quan chính phủ.

Các băng đảng được giúp đỡ bởi những công ty Mỹ, một số vô tình, một số tham gia chủ động. Thượng nghị sĩ bang Texas Juan Hinojosa cho biết bang này trở thành điểm nóng cho các nhà khai thác mờ ám.

Kế hoạch buôn lậu nhiên liệu chủ yếu là né thuế để có lợi nhuận cao. Mexico áp thuế trên nhiều mặt hàng, bao gồm diesel và xăng nhập khẩu. Mexico là nhà sản xuất dầu thô lớn, nhưng vẫn nhập nhiên liệu do các nhà máy lọc dầu cũ kỹ không đáp ứng nhu cầu trong nước. Tội phạm trốn thuế bằng cách khai nhiên liệu nhập khẩu là loại khác để được miễn thuế.

Các băng đảng đã thâm nhập nhiều doanh nghiệp hợp pháp dọc biên giới và xa hơn về phía Bắc.

Quan chức Mỹ và Mexico cho biết các kẻ buôn lậu thường dùng công ty bình phong, giấy tờ hàng hóa giả để che giấu và hối lộ quan chức cảng, quan chức hải quan để vận chuyển.

Chúng cũng dỡ hàng nhanh tại các vị trí rủi ro. Điều này giúp chúng giao hàng nhanh cho khách, ít bị kiểm soát.

Sau đó, diesel nhập lậu được bán giảm giá cho hàng nghìn trạm không phép, nhà máy và mỏ. Nhiên liệu lậu chủ yếu được đưa đến các trạm không thương hiệu. Các băng đảng còn đánh cắp nhiên liệu và dầu thô từ công ty dầu khí quốc doanh Mexico là Pemex, bán một phần tại Mỹ, nhờ các nhà nhập khẩu gian lận và đang gây hại cho các nhà sản xuất Mỹ.

Một trạm bán xăng dầu của Pemex tại thủ đô Mexico City. Ảnh: Phương Lan - P/v TTXVN tại Mexico

Các công ty dầu khác cũng chịu ảnh hưởng. Tháng 5, tập đoàn đa quốc gia Anh Shell công bố bán mảng bán lẻ nhiên liệu ở Mexico. Việc rút lui một phần do khó cạnh tranh với nhiên liệu giá rẻ của băng đảng. Trạm xăng mua nhiên liệu lậu với giá giảm 5–10% so với nhập khẩu hợp pháp.

Tàu Torm Agnes kể trên thường chở dầu diesel lấy từ Canada khi bắt đầu hành trình tới Mexico. Khi con tàu đến Ensenada, hàng hóa trên đó đã biến thành một loại hóa chất dùng để sản xuất dầu nhờn công nghiệp.

Nếu lượng dầu diesel trị giá khoảng 12 triệu USD đó được khai báo với cơ quan hải quan, thì khi vào Mexico, nó sẽ phải chịu gần 7 triệu USD tiền thuế. Tuy nhiên, nếu khai là dầu nhờn thì sẽ được miễn thuế.

Tàu Torm Agnes là một trong số nhiều tàu chở dầu trong những năm gần đây chở nhiên liệu nhưng khai báo là dầu nhờn để tránh thuế và kiểm soát hải quan.

Chính phủ Mexico chưa cho biết việc buôn lậu nhiên liệu đã khiến nước này mất bao nhiêu tiền thuế, nhưng ước tính con số này gần 4 tỷ USD vào năm 2024. Đảng đối lập PAN cho rằng con số còn cao hơn – khoảng 10 tỷ USD – và gọi đây là vụ tham nhũng lớn nhất trong lịch sử Mexico.

Mối liên hệ với Mỹ

Trung tâm của thỏa thuận này là Ikon Midstream, một công ty giao dịch nhiên liệu có trụ sở tại Houston. Công ty này mua dầu diesel của Canada và thuê Torm Agnes vận chuyển tới Mexico.

Ngoài chuyến hàng đến Ensenada, Ikon Midstream còn thu xếp ít nhất bốn chuyến hàng đường biển khác chở dầu diesel đến Mexico trong năm nay. Từ ngày 8/1 đến 4/3, công ty sử dụng một tàu khác trong cùng đội là Torm Louise trong bốn lần để chở hàng từ Texas đến cảng Tampico ở bờ biển Vịnh Mexico.

Tuy nhiên, trong khai báo với hải quan Mexico, cả năm chuyến hàng đều được ghi là “phụ gia cho dầu nhờn”.

Sản phẩm được ghi trong vận đơn xuất khẩu Mỹ của hai chuyến mà Torm Louise thực hiện cũng là dầu nhờn.

Rhett Kenagy. Ảnh: PEACOCK

Giống nhiều giám đốc điều hành trong ngành dầu toàn cầu trị giá hàng nghìn tỷ USD, Rhett Kenagy, Giám đốc điều hành Ikon Midstream, tạo dựng hình ảnh thành công. Hồ sơ tài sản địa phương cho thấy đầu năm nay ông này mua một biệt thự ở Houston trị giá hơn 6 triệu USD. Trang Instagram cá nhân đầy hình ảnh xe thể thao, mô tô cao cấp và máy bay riêng.

Ông này và vợ Janelle Alexis Flatt từng xuất hiện trong một tập năm 2022 của chương trình truyền hình thực tế Below Deck Sailing Yacht, kể về cuộc sống của thủy thủ đoàn trên du thuyền sang trọng và trải nghiệm của khách thuê tàu.

Theo hồ sơ doanh nghiệp bang Texas, Kenagy cũng là đại diện đăng ký của ít nhất nửa tá công ty không còn hoạt động, bao gồm các dự án trong lĩnh vực khai khoáng, xây dựng và giải trí.

Tại Mexico, một công ty có trụ sở ở Monterrey tên Intanza là bên nhận hàng của Torm Agnes.

Giới chức Mexico nghi ngờ Intanza là công ty bình phong cho băng đảng Jalisco New Generation.

Tên Intanza lại xuất hiện sau khi giới chức Mexico bắt giữ một tàu chở dầu khác là Challenge Procyon vào ngày 21/3 tại cảng Tampico thuộc bang Tamaulipas. Ngày 27/3, Intanza nộp đơn lên tòa án bang Tamaulipas yêu cầu thẩm phán trả lại lô hàng mà công ty cho rằng là dầu nhờn bị tịch thu nhầm; thẩm phán bác đơn. Bộ trưởng An ninh Mexico Omar García Harfuch trong bài đăng trên mạng xã hội ngày 31/3 nói rằng đã phát hiện 10 triệu lít (khoảng 63.000 thùng) dầu diesel trên Challenge Procyon.

Tháng trước, Bộ trưởng An ninh Mexico Omar García Harfuch tuyên bố vụ thu giữ này là một trong những vụ lớn nhất trong lịch sử, đồng thời thông báo bắt giữ 14 người trong cuộc điều tra về Challenge Procyon và các vụ buôn lậu nhiên liệu khác.

Đón đọc kỳ 2: Băng đảng tội phạm lấn ra biển

Thùy Dương/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/ho-so/manh-khoe-giup-bang-dang-mexico-xay-dung-de-che-buon-lau-nhien-lieu-ky-1-20251027111242968.htm