Theo đài LRT (Litva), Công ty Đường sắt Litva (LTG) vừa cho biết sẽ ngừng vận chuyển sản phẩm dầu mỏ từ tập đoàn năng lượng khổng lồ Lukoil của Nga đến khu vực Kaliningrad theo lệnh trừng phạt mới của Mỹ và Anh nhắm vào các công ty dầu mỏ lớn nhất của Nga.
Để giảm thiểu rủi ro kinh doanh, LTG cho biết sẽ tuân thủ hoàn toàn chế độ trừng phạt do Washington và London áp đặt, hạn chế việc bán và vận chuyển dầu mỏ của Lukoil và Rosneft.
Lệnh trừng phạt của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump – được công bố vào ngày 22/10 – sẽ bắt đầu có hiệu lực từ ngày 21/11. Trước đó, vào ngày 15/10, Vương quốc Anh đã áp dụng các lệnh trừng phạt tương tự.
Mặc dù Lukoil là công ty tư nhân (khác với Rosneft thuộc nhà nước), nhưng các lệnh trừng phạt của Mỹ và Anh vẫn áp dụng toàn diện, bao gồm cả các bên thứ ba hỗ trợ giao dịch như các ngân hàng thương mại. Điều này khiến các nhà trung gian vận tải – vốn ký hợp đồng với LTG – không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tuân thủ.
Kaliningrad là vùng lãnh thổ hải ngoại của Liên bang Nga, nằm kẹp giữa Litva và Ba Lan. Ảnh: LRT
"Sau khi giai đoạn chuyển tiếp để hoàn thành các hợp đồng hiện có kết thúc, LTG sẽ không thực hiện các hoạt động vận chuyển liên quan đến các công ty bị Mỹ hoặc Anh trừng phạt, bao gồm Lukoil, Rosneft hoặc các thực thể liên quan", công ty của Litva cho biết hôm 31/10.
Tính đến tháng 10, LTG đã vận chuyển quá cảnh 194.000 tấn sản phẩm của Lukoil tới vùng lãnh thổ cực Tây của Nga, nằm kẹp giữa 2 quốc gia thành viên EU-NATO là Litva và Ba Lan.
Năm ngoái, LTG vận chuyển 371.000 tấn dầu sản phẩm đến Kaliningrad, trong đó 345.000 tấn thuộc về Lukoil. Không có lô hàng nào qua Litva trong 2 năm qua.
LTG đã thông báo cho Bộ Giao thông Vận tải và Bộ Ngoại giao Litva về tác động tiềm tàng của các lệnh trừng phạt đối với hoạt động vận chuyển tới Kaliningrad. Cả 2 bộ này đều giám sát việc thực hiện các lệnh trừng phạt quốc tế.
Theo các quy định của Liên minh châu Âu (EU) được ban hành vào tháng 12/2022, việc vận chuyển các sản phẩm dầu mỏ của Nga qua lãnh thổ EU bị cấm, ngoại trừ thông qua đường ống. Tuy nhiên, Litva đã áp dụng một ngoại lệ cho phép vận chuyển đường sắt các mặt hàng thiết yếu đến vùng Kaliningrad.
Như vậy, nguy cơ gián đoạn nguồn cung dầu tới Kaliningrad đến chỉ 10 tháng sau khi bộ ba quốc gia vùng Baltic – Litva, Latvia và Estonia – ngắt kết nối khỏi lưới điện BRELL do Moscow kiểm soát để kết nối với hệ thống truyền tải điện châu Âu.
Kết quả là từ đó Kaliningrad mất toàn bộ nguồn điện nhập khẩu từ hệ thống BRELL, trở thành "đảo năng lượng" – phải tự sản xuất 100% điện năng.
Trong khi các lệnh trừng phạt của Mỹ và Anh đối với Lukoil và Rosneft đến một cách bất ngờ, kế hoạch ngắt kết nối BRELL đã được các nước Baltic công bố trước. Do đó, các nhà chức trách Nga đã thực hiện các bước chuẩn bị để đảm bảo hoạt động trơn tru về phía mình.
Tuy nhiên, mặc dù đã đầu tư mạnh vào công suất phát điện mới, cơ sở lưu trữ khí đốt và mua một tàu chở LNG chuyên dụng cho khu vực, Nga vẫn không thể loại bỏ được điểm yếu lớn nhất: Kaliningrad vẫn phụ thuộc nặng nề vào đường ống khí đốt trung chuyển qua Litva.
Điều đó khiến vùng đất tách biệt này càng dễ bị tổn thương hơn trước các đòn trừng phạt tiềm tàng tiếp theo của phương Tây.
Minh Đức (Theo LRT, bne IntelliNews)