Những mặt tiền “biết thở” tạo ra giá trị thẩm mỹ mới của kiến trúc sinh thái. Ảnh trong bài: live out studio, Hiroyuki Oki
Quá trình đô thị hóa tràn lan hiện nay là một trong những nguyên nhân chính tạo nên xu hướng tận dụng tối đa số lượng diện tích xây dựng, từ mặt tiền cho đến nội thất, mà ít coi trọng đến chất lượng của cảnh quan. Thực trạng đó đang tạo ra vô số công trình “khó thở” trong bối cảnh các khu đô thị mới được quy hoạch đầy ngột ngạt với giải pháp chia lô thường thấy ở Việt Nam.
Hiện nay, kiến trúc sinh thái đang được hưởng ứng tại nhiều quốc gia trên thế giới như một xu hướng “giải cứu” cho đô thị hiện đại. Không chỉ tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu các tác động xấu tới môi trường, kiến trúc sinh thái còn tạo ra những ngôi nhà “biết thở”, mang cây xanh vào công trình, kết nối con người với thiên nhiên, tạo ra những giá trị thẩm mỹ mới và góp phần làm trong lành môi trường vi khí hậu.
TERRACOTTA BREATH HOUSE
Ngôi nhà có mặt tiền độc đáo này nằm lặng lẽ trong một con hẻm nhỏ ở Đà Nẵng. Được thiết kế cho hai hộ gia đình - nhà bố mẹ ở phía trước và nhà con gái ở phía sau - dự án nằm trên một khu đất đô thị khiêm tốn 7x22 mét. Giữa hai ngôi nhà, các kiến trúc sư từ live out studio quyết định đặt một khoảng sân nhỏ trồng cây vừa là ranh giới vừa là cầu nối.
Áp dụng các nguyên tắc phong thủy Việt Nam và được thực hiện với ngân sách hạn chế, kiến trúc tôn vinh nghề thủ công địa phương và thích nghi với khí hậu nhiệt đới. Một bảng màu hài hòa, mộc mạc của gạch, tre, gỗ, vữa màu đất sét và mái tôn bao phủ liền mạch tòa nhà, từ mặt tiền đến lối đi trong vườn, tạo thành một lớp vỏ phản ứng nhiệt, hòa nhập hoàn hảo với môi trường đô thị đông đúc.
Mỗi chi tiết được cân nhắc kỹ lưỡng - màn chắn gạch có thể tháo lắp. Lan can dây thừng đan tay và gạch ốp lát tinh xảo. Tất cả đồng thời thể hiện sự khiêm tốn và tinh tế. Nằm ngay mặt tiền con đường, ngôi nhà của bố mẹ có một khu vườn trước ngập tràn ánh nắng - một khoảng lặng nhẹ nhàng trước khi bước vào.
Mặt tiền gạch họa tiết, với các cửa sổ liên kết góc cạnh và xoay, cân bằng giữa sự riêng tư và không gian mở, trong khi bóng râm từ tre và mái tôn màu đất sét vẫn giữ được nét duyên dáng theo thời gian. Bên trong, tầng một nối liền từ phòng khách, phòng ăn đến bếp, mở thẳng ra vườn. Một cầu thang được chạm khắc dẫn lên phòng cầu nguyện ở tầng hai, một sảnh lễ yên bình đồng thời cũng là không gian sinh hoạt chung.
Ở phía sau, ngôi nhà của con gái phản ánh nguyên tắc sống tối giản nhưng linh hoạt, tận dụng tối đa từng mét vuông. Cửa sổ gấp lớn xóa nhòa ranh giới giữa không gian sinh hoạt chung và sân trong, đón không khí trong lành, mở rộng không gian nội thất một cách trực quan. Hệ thống lưu trữ tích hợp và nội thất đa năng, cho phép gia đình tùy chỉnh không gian theo nhu cầu.
Hai phòng ngủ tràn ngập ánh sáng ở tầng trên, được thông gió qua các khe hở hẹp và giếng trời, luôn mát mẻ và thoáng đãng quanh năm. Vị trí cửa sổ được bố trí hợp lý đảm bảo sự riêng tư nhưng vẫn duy trì được sự thông thoáng, tạo cảm giác ngôi nhà rộng rãi hơn so với diện tích thực tế.
Trong cả hai ngôi nhà, đôi ngũ kiến trúc sư tránh những chi tiết rườm rà không cần thiết, cho phép những chi tiết tinh tế - những bóng đổ chuyển động qua màn gạch mặt tiền, bóng râm lốm đốm từ tán tre, và cây xanh lướt nhẹ trên những bức tường - mang đến khoảnh khắc yên bình, thư thái. Ngôi nhà này là tuyên ngôn thầm lặng của các kiến trúc sư về cách các gia đình có thể sống gần gũi, bền vững và hít thở không khí trong lành qua những không gian mở.
BLACK CUBE HOUSE
Tọa lạc tại khu dân cư ven sông yên tĩnh, cách xa trung tâm TP.HCM, Black Cube House là dự án cải tạo nhà phố 4 tầng, được xây dựng vào năm 2019. Ngôi nhà có ba mặt thoáng và tầm nhìn rộng mở ra sông Sài Gòn. Tuy nhiên, cách tổ chức không gian cũ khiến ngôi nhà thiếu sáng, ngột ngạt, không phù hợp với lối sống cởi mở, gần gũi thiên nhiên của gia chủ.
Đây là một công trình được cải tạo với quan điểm thiết kế thiên về hình khối mạnh mẽ, kết hợp cùng sự tương phản trong các mảng màu tối - sáng và những mảng xanh cây cỏ. Với lợi thế diện tích, cùng sự biến hóa độc đáo từ ý tưởng, ngôi nhà sau khi cải tạo đã "lột xác" nhờ vào cách bố trí công năng khéo léo, hoạt động hiệu quả cùng với gu thẩm mỹ ấn tượng toát lên từ mặt tiền vào đến không gian nội thất bên trong.
Bí quyết của các kiến trúc sư đến từ MM++ architects chính là giữ nguyên kết cấu hiện hữu, đồng thời tổ chức lại giao thông và nâng cao chất lượng cuộc sống. Giải pháp thiết kế được đề xuất là di chuyển giếng thang máy, tạo giếng trời thông thoáng từ mái xuống tầng trệt để đưa ánh sáng tự nhiên và thông gió vào sâu bên trong nhà, đồng thời thay đổi mặt tiền giúp không gian thông thoáng và tiết kiệm năng lượng.
Thêm vào đó, người thiết kế cũng giải quyết thử thách đem thiên nhiên bên ngoài vào không gian sống theo một mức độ cực kỳ tinh tế, không bố trí quá dày đặc nhưng vẫn đảm bảo kết nối. Xung quanh nhà, các chậu hoa bê tông cốt thép được gắn vào hệ khung hiện hữu, tạo thêm các tầng xanh ở các độ cao khác nhau. Mặt tiền công trình được bao phủ bởi hệ thống lam gỗ dầu đen có thể đóng mở linh hoạt, vừa che nắng, vừa tạo sự riêng tư, vừa đóng vai trò chính trong việc định hình công trình.
Nhìn từ bên ngoài, ngôi nhà nổi bật với cách sắp xếp hình khối độc đáo. Ngoại thất, ngôi nhà được đan cài sống động với những mảng xanh thiên nhiên dịu mát. Đi vào bên trong, không gian lại nhường chỗ hoàn toàn cho các công năng sinh hoạt, thuận tiện cho gia đình 3 thế hệ có thể thoải mái sinh sống. Tuy nhiên, thiên nhiên vẫn hiện diện nhờ vào lớp cửa kính trong suốt hướng tầm nhìn ra view nội bộ bên ngoài, hay tiểu cảnh đầy giá trị ở khu vực giếng trời.
The Black Cube áp dụng một bảng màu tương phản giữa tông màu trầm và trung tính sáng, mang đến một lớp áo vừa tự nhiên nhưng cũng vô cùng thanh lịch cho không gian. Ngôi nhà được tiết chế hoàn hảo trong cách phối màu tinh tế: từ nâu gỗ trầm, ngà đến trắng kem nhưng không hề buồn tẻ, tăm tối mà ngược lại vô cùng ấm áp và an yên.
Phần nội thất không đầu tư quá cầu kì, chỉ dung dị vừa đủ, mang đến một nơi chốn có chiều sâu và kích hoạt mọi giác quan. Mặc dù từng đường nét của ngôi nhà có phần rắn rỏi mạnh mẽ, nhưng ẩn sâu trong đó là sự kết hợp nhịp nhàng giữa màu sắc và vật liệu, giữa mặt tiền và nội thất. Toàn bộ tòa nhà có hình dạng giống như một chiếc hộp đen - tĩnh lặng và vững chắc, ôm trọn sức sống tỏa ra từ bên trong.
Lưu Hà