Các hiệp hội ngành đang nỗ lực làm cầu nối để xoa dịu căng thẳng giữa cư dân lo ngại về sự “rùng rợn” và áp đảo của các công trình này với các công ty công nghệ vận hành chúng.
Vì sao người dân "không vui"
Bất chấp việc các doanh nghiệp công nghệ đang đổ vốn xây dựng các trung tâm dữ liệu quy mô lớn nhằm đáp ứng nhu cầu lưu trữ và xử lý ngày càng tăng từ điện toán đám mây và trí tuệ nhân tạo, nhiều dự án đã bị hủy bỏ do sự phản đối từ cư dân – những người lo ngại về nguy cơ thiếu điện và biến dạng môi trường về nhiệt độ, ánh sáng.
Hệ thống làm mát của trung tâm dữ liệu tạo ra lượng nhiệt thải đáng kể vào môi trường xung quanh, có thể góp phần làm tăng nhiệt độ tại địa phương (hiệu ứng "đảo nhiệt đô thị"). Ngoài ra, tiếng ồn từ quạt làm mát và các thiết bị khác cũng có thể gây khó chịu cho cư dân sống gần đó.
So với các nhà máy sản xuất, trung tâm dữ liệu không tạo ra quá nhiều việc làm cho người dân địa phương. Điều này có thể khiến cộng đồng cảm thấy rằng lợi ích kinh tế mang lại không tương xứng với những phiền toái mà họ phải chịu đựng.
Người dân Nhật không muốn sống cạnh các trung tâm dữ liệu - Ảnh minh họa
Tại thành phố Hino, Tokyo, một biển báo lớn công bố kế hoạch xây dựng ba trung tâm dữ liệu, gồm một tòa nhà cao năm tầng với chiều cao 72 mét, dự kiến hoàn thành vào năm 2031. Đây sẽ là công trình cao nhất thành phố và trở thành “cái gai trong mắt” người dân địa phương.
Một hiệp hội cư dân đang yêu cầu tạm dừng dự án cho đến khi kế hoạch phù hợp với quy định thành phố, đặc biệt là giới hạn chiều cao các tòa nhà chung cư không quá 25 mét. Công trình này, ngoài việc cần được bảo vệ nghiêm ngặt, còn tiêu thụ lượng điện rất lớn và phát sinh lượng nhiệt đáng kể.
Nhắc đến chủ đầu tư dự án là Tập đoàn Mitsui Fudosan, ông Eizo Tsutsumizaki, 71 tuổi, trưởng hiệp hội cư dân nói: “Chúng tôi chưa nhận được lời giải thích thỏa đáng”.
Hiện tại, Mitsui Fudosan đang xem xét khả năng giảm chiều cao công trình. Đổi lại, công ty dự kiến xây dựng thêm công viên và vỉa hè mới trên khu đất để phục vụ cộng đồng.
Chính quyền ủng hộ người dân
Tại thành phố Inzai, tỉnh Chiba – nơi tập trung nhiều trung tâm dữ liệu – chính quyền thành phố đã nhận được hàng loạt cuộc gọi bày tỏ lo ngại vào tháng 4 vừa qua, khi một kế hoạch xây dựng tòa nhà hơn 50 mét để đặt trung tâm dữ liệu được công bố, ngay tại vị trí đắc địa trước nhà ga trung tâm. Tòa nhà sẽ là công trình lớn và áp đảo tiếp theo tại khu vực đã có đến 114 trung tâm dữ liệu.
Thị trưởng Kengo Fujishiro viết trên mạng xã hội: “Nơi đây là trung tâm sinh hoạt của người dân. Đây không phải là địa điểm phù hợp cho công trình như vậy".
Tại thành phố Nagareyama, cùng tỉnh Chiba, một kế hoạch năm 2022 nhằm xây dựng trung tâm dữ liệu trên khu đất trống phía nam tòa thị chính đã phải rút lại do bị người dân phản đối mạnh mẽ.
Những xung đột giữa cư dân và các tập đoàn công nghệ phần lớn bắt nguồn từ tình trạng thiếu mặt bằng phù hợp tại Nhật Bản – nơi được xem là điểm đến lý tưởng cho đầu tư công nghệ.
Theo Hội đồng Trung tâm Dữ liệu Nhật Bản (JDCC), Nhật Bản sở hữu hạ tầng tốt và môi trường chính trị ổn định hơn nhiều quốc gia châu Á khác, khiến nơi đây trở thành lựa chọn hàng đầu cho các khoản đầu tư công nghệ quy mô lớn.
Tuy nhiên, các địa điểm đề xuất thường tập trung quanh các đô thị lớn vì đây là nơi dễ dàng tiếp cận lực lượng lao động và hệ thống viễn thông mạnh. Ông Naohiro Masunaga, Giám đốc điều hành JDCC cho biết: “Chỉ còn các địa điểm phù hợp ở Tokyo, Osaka và vùng ven. Với việc gần như đã hết lựa chọn, doanh nghiệp buộc phải mở rộng vào khu dân cư”.
Khi nhu cầu xử lý dữ liệu tăng vọt, các trung tâm dữ liệu cũng ngày càng phình to. Những trung tâm dữ liệu “hyperscale” (từ chỉ trung tâm có tổng diện tích sàn trên 15.000m2) đã trở nên phổ biến, với hệ thống máy chủ tích hợp phục vụ nhu cầu xử lý của điện toán đám mây, dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo thế hệ mới. Ông Fumito Haga, Giám đốc Viện Nghiên cứu Fuji Chimera, nhận định: “Không nghi ngờ gì, số lượng trung tâm dữ liệu khổng lồ sẽ còn tiếp tục gia tăng”.
Một số chính quyền địa phương đã bắt đầu hành động. Tháng 4 vừa qua, quận Koto của Tokyo bắt buộc các chủ đầu tư trung tâm dữ liệu phải gắn biển thông báo xây dựng sớm hơn trước đây và công khai rõ vị trí đặt các thiết bị ngoài trời phát nhiệt. Thành phố Inzai cũng đang xem xét khả năng ban hành quy định hạn chế xây dựng trung tâm dữ liệu gần khu dân cư.
Ông Masunaga của JDCC nói: “Hiện tại, sự lo lắng của người dân đang lên cao. Điều quan trọng là các doanh nghiệp phải công khai thông tin và từng bước xây dựng lòng tin với cộng đồng bị ảnh hưởng”.
Anh Tú