Màu hoa giấy bên bến sông Hương

3 giờ trướcBài gốc

Hơn ba thế kỷ qua, tất cả công đoạn làm hoa giấy ở đây vẫn hoàn toàn thủ công bằng tay. Trong căn nhà nhỏ tràn ngập màu sắc, cơ sở Phan Thị Thanh là một trong những cơ sở lâu đời nhất. Bà Thanh, với gần 40 năm làm nghề, chia sẻ “Ngày thường chỉ cần 1-2 người làm, còn những ngày lễ, Tết mới huy động thêm họ hàng và người làng. Hầu như ai trong làng cũng thành thạo các công đoạn, từ người lớn đến trẻ nhỏ đều có thể làm được”.

Ông Nguyễn Văn Hiến, một nghệ nhân địa phương, cho biết làm hoa giấy đòi hỏi sự kiên nhẫn, tỉ mỉ. Hoa không có hương thơm nên chỉ cần cẩu thả một chút là khó bán được.

Tương tự, ông Nguyễn Hóa đã khôi phục lại kỹ thuật làm hoa sen giấy đã thất truyền. Quá trình này gặp nhiều khó khăn vì không còn mẫu mã, ông phải mày mò từ lời truyền miệng của người già trong làng. Mỗi nghệ nhân chỉ có thể làm 15-20 bông hoa mỗi ngày, chưa kể các công đoạn chuẩn bị từ nhiều tháng trước.

Người làm hoa ở Thanh Tiên đặc biệt không dùng phẩm màu hay hóa chất độc hại; tất cả màu sắc đều được chiết từ nhựa cây và lá cây theo công thức gia truyền. Công đoạn cuối là cắt cánh, làm nhụy hoa, tạo nếp nhăn để hoa sống động như thật, rồi dùng hồ dán kết vào cành.

Anh Nguyễn Hiếu, 34 tuổi, truyền nhân thứ năm của gia đình, chia sẻ khâu khó nhất là nhuộm giấy và tạo nếp, màu phải đậm nhạt tự nhiên và bền, cánh sen phải được quấn đều tay để hoa đẹp, không méo mó.

Tên làng hoa giấy Thanh Tiên ra đời từ sự sáng tạo qua nhiều đời của người dân, mô phỏng các loại hoa tự nhiên như bìm bìm (loa kèn), cúc đơn, cúc kép, tường vi, quỳ và hoa sen.

Dù kỳ công và tỉ mỉ, giá bán lại không cao, chỉ 5–7.000 đồng/cặp hoa cúng, hoa sen đẹp và phức tạp hơn có giá khoảng 20.000 đồng/bông. Hoa giấy Thanh Tiên chủ yếu dùng trang trí bàn thờ, miếu, am thờ, ông địa, táo quân… Với màu sắc phong phú, hình thức đẹp và độ bền cao, hoa chỉ cần thay một lần mỗi năm vào dịp Tết.

Thời gian sản xuất chính của nghề thường tập trung vào cuối năm. Ngoài các loại hoa phục vụ thờ cúng như lan, huệ, hồng, cúc, dã quỳ, tường vi, làng Thanh Tiên còn làm hoa sen giấy dùng cho sân khấu và lễ hội. Trong dịp lễ tế Nam Giao hằng năm, dân làng được đặt làm hàng ngàn bông sen trắng và hồng để trang hoàng trên đàn tế.

Những bông hoa giấy đẹp không chỉ đòi hỏi khéo léo mà còn cần thời gian trui rèn nhiều năm. Tuy nhiên, làng từng lận đận khi hoa nhựa, hoa lụa tràn ngập thị trường. Chiều chiều không còn thấy những chùm hoa giấy theo thuyền trôi lững lờ trên sông Hương. Chỉ đến Festival Nghề Truyền thống Huế 2009, hoa giấy Thanh Tiên mới được chú ý trở lại.

Nghệ nhân Thân Văn Huy cũng nỗ lực khôi phục nghề, áp dụng công nghệ mới để làm hoa mềm mại, tinh tế, hồi sinh nhiều kỹ thuật thất truyền hơn 50 năm. Nhờ du lịch, nhiều người trẻ đã quay về làng, sản xuất hoa không chỉ trong mùa Tết mà trở thành sản phẩm du lịch, thu hút du khách trong và ngoài nước.

Hiện làng chỉ còn 10 hộ sản xuất, vừa làm hoa vừa duy trì hoạt động trải nghiệm cho du khách. Ông Nguyễn Văn Trai, Phó Chủ tịch UBND phường Dương Nỗ, cho biế làng hoa giấy Thanh Tiên được UBND TP Huế công nhận là làng nghề truyền thống từ năm 2013.

Qua các kỳ Festival, hoa giấy Thanh Tiên không chỉ hồi sinh mà còn trở thành nét văn hóa trong tín ngưỡng dân gian và lan tỏa ra các tỉnh lân cận, thậm chí trở thành mặt hàng xuất khẩu nổi tiếng của cố đô.

Tiêu Dao

Nguồn Sài Gòn Tiếp Thị : https://sgtt.thesaigontimes.vn/mau-hoa-giay-ben-ben-song-huong/