Trong báo cáo triển vọng Việt Nam 2026 do Công ty cổ phần Chứng khoán MB (MBS) mới phát hành, nhóm phân tích nhận thấy, lãi suất tiền gửi bật tăng từ tháng 10 trên tất cả các kỳ hạn.
Tính đến giữa tháng 12, bình quân lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng của nhóm ngân hàng thương mại tư nhân tăng 70 - 100 điểm cơ bản so với đầu năm lên mức 5,82%. Còn nhóm các ngân hàng quốc doanh tăng 50 điểm cơ bản so với đầu năm lên mức 5,2%. Ở kỳ hạn ngắn, lãi suất tăng thêm từ 80 - 120 điểm cơ bản ở rải rác các kỳ hạn.
"Chúng tôi dự báo lãi suất huy động 12 tháng có thể sẽ tiếp tục tăng thêm 50 điểm cơ bản trong năm 2026" - nhóm phân tích MBS đánh giá.
Chỉ rõ nguyên nhân gây sức ép đẩy mặt bằng lãi suất tăng năm 2026, nhóm phân tích MBS cho rằng, thứ nhất là do nới rộng chênh lệch cho vay và tiền gửi tại các ngân hàng thương mại.
"Nhu cầu vốn của nền kinh tế được dự báo sẽ tiếp tục tăng mạnh trong 5 năm tới, với mục tiêu nâng tỷ lệ tổng vốn đầu tư toàn xã hội/GDP từ 32% lên 40%. Chúng tôi dự báo tăng trưởng tín dụng sẽ duy trì mức 20% trong năm 2026. Trong khi đó, tiền gửi đang dịch chuyển sang các kênh đầu tư ít thanh khoản khác như: vàng, USD, bất động sản làm tốc độ vòng quay vốn trong nền kinh tế chậm lại" - MBS nhận định.
Theo MBS, từ đầu năm 2025, tín dụng tăng tốc mạnh mẽ, liên tục thiết lập mức cao mới và đạt hơn 18,37 triệu tỷ đồng tính đến ngày 22/12, tương đương tăng 17,65% so với đầu năm.
Trong khi đó, lãi suất cho vay được giữ ở vùng thấp để hỗ trợ nền kinh tế, tăng trưởng huy động lại chậm hơn đáng kể, tạo áp lực lên thanh khoản và buộc các ngân hàng phải điều chỉnh tăng lãi suất huy động vào cuối năm.
Thứ hai, sức ép tăng lãi suất đến từ chênh lệch cấu trúc kỳ hạn giữa huy động và cho vay. Theo MBS, hiện nay tỷ lệ tiền gửi kỳ hạn ngắn dưới 6 tháng vẫn đang chiếm tỷ lệ chủ đạo 80% tổng tiền gửi hệ thống, trong khi nhu cầu vốn trung và dài hạn cho kế hoạch đầu tư hạ tầng là rất lớn, dẫn đến áp lực thiếu hụt vốn dài trong hệ thống.
Thứ ba, chất lượng tài sản chưa cải thiện. Tỷ lệ nợ xấu và tỷ lệ nợ nhóm 2 toàn ngành tại cuối quý III/2025 đạt 2%, tăng nhẹ so với cuối năm 2024. Tỷ lệ bao nợ xấu toàn ngành toàn ngành đạt 84,3% tại cuối quý III/2025, thấp hơn so với so với mức 91,4% cuối năm 2024.
Nợ xấu vẫn đang duy trì ở mức cao, trong khi tỷ lệ bao phủ đang giảm cho thấy áp lực trích lập dự phòng của của ngân hàng thương mại tiếp tục tăng lên trong tương lai. Đây cũng là một yếu tố khiến lãi suất khó giảm trong thời gian tới.
"Bên cạnh đó, chúng tôi cũng lưu ý về tác động có thể xảy ra khi Ngân hàng Trung ương Nhật tiếp tục tăng lãi suất trong năm 2026, sẽ kích hoạt dòng vốn rẻ tại khu vực châu Á, trong đó có Việt Nam quay trở lại Nhật Bản, gián tiếp tạo áp lực lên nguồn vốn trong nước" - MBS dự báo./.
Ánh Tuyết