Mẹ vùng cao ăn gì để nhiều sữa giúp bé tăng cân tốt?

8 giờ trướcBài gốc

Câu hỏi "ăn gì để nhiều sữa và giúp con tăng cân tốt" trở thành mối quan tâm thường trực của nhiều gia đình. Chỉ với những thực phẩm sẵn có tại địa phương và cách ăn uống hợp lý, mẹ vùng cao hoàn toàn có thể nuôi con khôn lớn bằng dòng sữa mẹ ngọt lành, đủ đầy.

Khởi đầu trăn trở: Vì sao nhiều mẹ vùng cao ít sữa?

Ở nhiều vùng núi cao, việc nuôi con bằng sữa mẹ gặp không ít trở ngại. Phần vì điều kiện kinh tế khó khăn, phần vì thiếu hiểu biết về dinh dưỡng sau sinh, nhiều bà mẹ buộc phải ăn uống kiêng khem quá mức hoặc không đủ chất, dẫn đến sữa ít, con bú không đủ no.

Có mẹ chỉ dám ăn cơm với muối mè vì sợ "hư sữa", mẹ khác lại hạn chế uống nước do tin rằng "uống nhiều sẽ bị phù". Những quan niệm tưởng chừng vô hại này lại góp phần khiến trẻ vùng cao đối mặt với nguy cơ suy dinh dưỡng, thấp còi ngay từ những tháng đầu đời.

Sự thiếu sữa không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất của trẻ mà còn làm tăng nguy cơ bệnh tật, giảm sức đề kháng. Trong khi đó, nhiều thực phẩm tại địa phương có thể giúp mẹ sau sinh vừa đủ sữa, vừa đảm bảo dưỡng chất cho cả mẹ lẫn con – nếu biết cách sử dụng khoa học và hợp lý.

Vai trò của dinh dưỡng đúng trong việc tạo sữa

Sữa mẹ không tự nhiên mà có dồi dào. Quá trình tiết sữa phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó chế độ ăn uống là then chốt. Một bữa ăn thiếu đạm, thiếu năng lượng và vitamin khoáng chất sẽ khiến tuyến sữa hoạt động kém, sữa mẹ loãng và ít, không đủ đáp ứng nhu cầu của trẻ.

TS.BS Huỳnh Nam Phương, Trưởng Phòng Quản lý khoa học – Viện Dinh dưỡng, nhấn mạnh: "Mỗi ngày, mẹ cần bổ sung thêm khoảng 500 kcal và 20–25 gram protein so với người bình thường để duy trì nguồn sữa chất lượng. Nên ăn đủ 3 bữa chính và 2–3 bữa phụ, với thực phẩm từ đủ 4 nhóm: tinh bột – đạm – rau củ – dầu mỡ. Uống nhiều nước, ăn canh, cháo, sữa, giúp sữa ra nhiều. Mẹ nên tránh các món quá mặn, quá cay, rượu bia, nước ngọt công nghiệp".

Việc ăn uống đủ chất, đúng cách giúp mẹ không chỉ tạo sữa đều đặn mà còn nâng cao chất lượng sữa – yếu tố quan trọng giúp trẻ tăng cân và phát triển toàn diện. Ngoài ra, tâm lý thoải mái, nghỉ ngơi hợp lý cũng ảnh hưởng đến chất lượng sữa.

Không cần đến những loại thực phẩm đắt đỏ, mẹ vùng cao hoàn toàn có thể tận dụng nguyên liệu sẵn có như gạo, đậu, cá nhỏ, rau rừng, trứng, gan… để xây dựng thực đơn lợi sữa, tốt cho con. Quan trọng là cách kết hợp thực phẩm sao cho hài hòa, đảm bảo đầy đủ bốn nhóm chất: chất bột đường, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng.

Việc ăn uống đủ chất, đúng cách giúp mẹ không chỉ tạo sữa đều đặn mà còn nâng cao chất lượng sữa.

Ăn gì để sữa mẹ nhiều và bé tăng cân tốt?

Nhiều thực phẩm quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày của người vùng cao lại chính là "thần dược" giúp sữa mẹ về đều, đậm đặc và thơm mát.

• Gạo lứt, khoai lang, ngô là nguồn tinh bột tốt, giàu năng lượng và vitamin nhóm B – cần thiết cho việc tạo sữa.

• Đậu đen, đậu xanh, mè đen cung cấp protein thực vật, chất béo lành mạnh và các khoáng chất hỗ trợ tuyến sữa hoạt động hiệu quả.

• Cá nhỏ, tép khô, thịt lợn nạc, trứng, gan gà là nguồn đạm động vật dễ hấp thu, giàu sắt và kẽm – hai vi chất quan trọng để mẹ hồi phục sau sinh và tạo sữa đặc, đủ chất.

• Rau ngót, rau lang, rau má, lá đinh lăng, chè vằng không chỉ thanh mát mà còn giúp lợi sữa, giảm đầy bụng, giúp con bú vào dễ tiêu, ngủ sâu.

• Chuối chín, đu đủ, cam, bưởi bổ sung vitamin C, hỗ trợ hấp thu sắt và tăng cường sức đề kháng.

Các loại thảo dược như lá đinh lăng, chè vằng – vốn phổ biến ở vùng cao – khi dùng đúng cách cũng có thể kích thích sữa mẹ tiết ra đều đặn, thơm mát hơn.

Mẹ cần ăn uống đủ chất ngay sau sinh để nhiều sữa và bé tăng cân tốt.

Cách ăn uống giúp sữa "về đều – đặc – thơm"

Bên cạnh chọn thực phẩm phù hợp, mẹ cần ăn đủ bữa, ăn đa dạng và ăn đúng giờ. Một ngày nên có 3 bữa chính và 2–3 bữa phụ, trong đó bữa phụ có thể là sữa, cháo đậu, trái cây hoặc ngũ cốc.

Mẹ cần ăn đủ bữa, ăn đa dạng và ăn đúng giờ

Thay vì ăn nhiều một món, mẹ nên thay đổi thực phẩm thường xuyên để đảm bảo đủ vi chất. Ví dụ, ngày hôm nay ăn cá khô kho với rau ngót, ngày mai có thể đổi sang gan gà luộc cùng canh đu đủ hầm xương. Việc thay đổi thực đơn còn giúp mẹ ăn ngon miệng, dễ tiêu hóa và phòng tránh táo bón – một vấn đề thường gặp sau sinh.

TS.BS Huỳnh Nam Phương khuyến cáo, phụ nữ sau sinh nên kết hợp nhiều thực phẩm từ các nhóm dinh dưỡng khác nhau trong mỗi bữa ăn, không nên ăn kiêng sau sinh quá mức, vừa tăng giá trị dinh dưỡng, vừa giúp mẹ nhanh hồi phục, sữa dồi dào hơn.

Uống đủ nước và nghỉ ngơi đúng cách – hai "trợ thủ" không thể thiếu

Rất nhiều bà mẹ quan niệm chỉ cần ăn nhiều là sữa sẽ nhiều. Thực tế, nước và giấc ngủ cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng.

Cơ thể mẹ sau sinh cần từ 2–2,5 lít nước mỗi ngày để đảm bảo đủ thể tích tuần hoàn và kích thích tuyến sữa. Việc uống ít nước có thể khiến sữa đặc hơn, dễ gây tắc tia sữa và khiến con bú không hiệu quả.

Bên cạnh đó, giấc ngủ cũng ảnh hưởng đến nồng độ hormone tiết sữa. Mẹ ngủ ít, căng thẳng kéo dài sẽ giảm tiết hormone oxytocin – chất giúp sữa "chảy" về đều và dễ dàng.

Do đó, gia đình cần hỗ trợ để mẹ có thời gian nghỉ ngơi đúng nghĩa, tránh căng thẳng, lo lắng – đặc biệt trong giai đoạn đầu sau sinh.

Những sai lầm cần tránh để không "mất sữa oan"

Nhiều mẹ sau sinh vì thiếu hiểu biết mà vô tình gây cản trở quá trình tạo sữa như:

• Ăn quá kiêng khem, chỉ cơm trắng với muối, không đạm, không rau, khiến cơ thể thiếu chất nghiêm trọng.

• Sợ uống nước, sợ ăn cá, ăn trứng vì tin "nóng sữa" – dẫn đến mất cân bằng dinh dưỡng, thiếu omega-3, thiếu sắt.

• Dùng nước lá không rõ nguồn gốc hoặc pha quá đặc, gây lạnh bụng, mất nước, ảnh hưởng tiêu hóa.

Những sai lầm này có thể khiến sữa mẹ không những ít mà còn kém chất lượng. Con bú vào dễ quấy khóc, chậm tăng cân, thậm chí tiêu chảy nếu sữa quá loãng hoặc mẹ bị nhiễm độc thực phẩm.

Cần sự đồng hành của gia đình và cán bộ y tế cơ sở

Việc nuôi con bằng sữa mẹ không thể chỉ đặt lên vai người mẹ. Gia đình – đặc biệt là người chồng, mẹ chồng – cần chia sẻ việc nhà, chuẩn bị bữa ăn đầy đủ, giúp mẹ có thời gian nghỉ ngơi và tinh thần thoải mái.

Song song đó, cán bộ y tế xã, cộng tác viên dân số cần tăng cường truyền thông, hướng dẫn mẹ cách ăn uống đúng sau sinh, sử dụng hợp lý thực phẩm địa phương, tận dụng thảo dược an toàn để kích sữa và tăng chất lượng bữa ăn.

Tại nhiều nơi, việc tổ chức các buổi sinh hoạt nhóm, chia sẻ kinh nghiệm giữa các bà mẹ nuôi con nhỏ đã mang lại hiệu quả tích cực, giúp cải thiện rõ rệt tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ dưới 2 tuổi.

Mẹ vùng cao hoàn toàn có thể nuôi con bằng sữa mẹ một cách hiệu quả nếu biết cách ăn uống khoa học, kết hợp các thực phẩm sẵn có, giữ gìn sức khỏe tinh thần và nhận được sự hỗ trợ từ gia đình và cộng đồng. Sữa mẹ không chỉ là dòng dưỡng chất quý giá, mà còn là sợi dây gắn kết yêu thương, nền tảng cho sự phát triển khỏe mạnh của trẻ.

Khi mẹ ăn đủ, nghỉ đúng, sữa sẽ về nhiều – bé no bụng, ngủ ngoan và tăng cân đều. Một khởi đầu vững chắc cho cả hành trình khôn lớn giữa đại ngàn.

Mộc Miên

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/me-vung-cao-an-gi-de-nhieu-sua-giup-be-tang-can-tot-169250804174629014.htm