Rú Chá mùa này như một dải lụa, đang dần ngả sang màu vàng. Ảnh: Ngọc Dũng
Lần này, “chuyến xe phế liệu” của chị lại xuất hiện, nhưng giữa những bao bì, có thêm một ít cây xanh nho nhỏ. Tò mò hỏi chuyện, mới hay, đó là cây xanh chị đổi được bằng rác, từ mô hình “đổi rác lấy cây xanh” của hội phụ nữ phường. Vui chuyện, chị kể, thường thì chị đi mua phế liệu rồi bán cho các đầu mối ve chai. Nhưng chị cũng gom rác nhựa trong chính nhà mình để hưởng ứng mô hình đổi rác lấy cây xanh mà người dân trong tổ dân phố của chị thường tham gia. Từ món quà xanh, chị đem về nhà vào những tối muộn, các con chị lại thấy yêu hơn công việc của mẹ. Chúng bắt đầu biết nhặt nhạnh từng mảnh rác, gom góp, náo nức chờ đợi một cây xanh mới được đón về.
Câu chuyện về cái chậu cây ý nghĩa của chị ve chai làm tôi nhớ đến những mô hình hay được cộng đồng xây dựng, phát động. Như chương trình “Ngôi nhà xanh” tại TP. Huế với các mô hình thiết thực: “Đổi phế liệu lấy cây xanh”, “Biến rác thải thành tiền”, “Đổi phế liệu lấy quà tặng”… Gom góp yêu thương dành cho môi trường, đến nay, chương trình thu hút sự tham gia của hàng trăm nghìn người với hàng chục tấn phế liệu được thu gom. Hàng trăm triệu đồng thu lại từ rác được đầu tư trở lại thành nguồn vốn hỗ trợ sản xuất, hỗ trợ các hoàn cảnh khó khăn. Đặc biệt, hơn 1.000 cây xanh đã được đổi từ mô hình đổi rác lấy quà tặng. Không chỉ góp phần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, hạn chế rác thải, những cây xanh nếu được vun trồng đúng cách, sẽ góp phần tạo thêm màu xanh cho cuộc sống.
Những ngày qua, khi lũ dữ hoành hành các tỉnh miền Bắc, chứng kiến cảnh những bản làng bị sạt lở vùi lấp, những khu phố trung tâm bị nhấn chìm trong nước gây ra không biết bao nhiêu thiệt hại, càng thấm thía hơn vai trò của cây xanh trong bảo vệ môi trường sống của con người.
Ở Huế, sau cơn bão số 10, dù chỉ ảnh hưởng nhưng những trận mưa lũ đã tạo thêm những điểm sạt lở mới trên sông Bồ và tại bờ biển Thuận An. Sạt lở chạy dài gần cả cây số. Dọc các bờ biển, nhiều dịch vụ du lịch được đầu tư nhưng việc thưa thớt cây xanh che chắn ở nơi đầu sóng ngọn gió khiến các công trình xây dựng trở nên mong manh.
Để bảo vệ môi trường, phát triển du lịch sinh thái bền vững, một tin vui khi mới đây, UBND TP. Huế quyết định chi 73 tỷ đồng để mở rộng diện tích rừng ngập mặn Rú Chá tại phường Hóa Châu. Đây là khu rừng ngập mặn nguyên sinh còn lại duy nhất tại hệ đầm phá Tam Giang - hệ đầm phá lớn nhất Đông Nam Á.
Theo kế hoạch, trong vòng gần 3 năm, từ nay đến năm 2027, diện tích Rú Chá sẽ được đầu tư mở rộng từ 30ha lên gần 50ha, bao gồm trồng mới trên 17ha rừng ngập mặn (chủ yếu là các giống cây giá, kết hợp với loài bần chua, đước đôi, dừa nước, vẹt dù, vẹt khang…) và trồng bổ sung khoảng 3ha để gia tăng mật độ rừng nguyên sinh.
Với sự đầu tư này cùng với việc hoàn thiện hạ tầng, dịch vụ, rồi đây, Rú Chá sẽ trở thành địa chỉ du lịch thu hút khách. Nhưng quan trọng hơn, đầu tư cho rừng là đầu tư cho lá phổi xanh môi trường - nơi quần cư của con người và muôn loài sinh vật gắn với hệ sinh thái rừng ngập nước.
Với địa phương chiếm đa phần là các làng xã ven biển, khu vực đầm phá và vùng núi, Huế là vùng đất nhạy cảm trước biến đổi khí hậu. Từ xa xưa, người dân đã tạo dựng và bảo vệ nghiêm ngặt những khu rừng cấm để bảo vệ xóm làng. Nhưng trước tốc độ đô thị hóa, những lũy tre xanh, những khu rừng dương từng là thành lũy bảo vệ đất đai, làng mạc trước bão, lũ, đang mất đi một cách nhanh chóng.
Nên 1.000 cây xanh thu lại từ chương trình đổi rác lấy quà tặng là một gợi ý. Đó là làm sao để có nhiều chương trình sâu sắc, thiết thực hơn thu hút người dân trồng rừng thường xuyên và bền vững. Xem trồng rừng là mệnh lệnh từ trái tim, chứ không chỉ trông chờ vào vài dự án.
Nhật Nguyên