Mía đường chịu áp lực lớn

8 giờ trướcBài gốc

Được mùa nhưng không hết lo

Theo Hiệp hội Mía đường Việt Nam, năm 2024 diện tích trồng mía cả nước đạt hơn 185.000ha, tăng hơn 10.000ha so với năm trước. Năng suất bình quân đạt 68,3 tấn/ha, nhỉnh hơn mức 67,7 tấn/ha năm 2023, đưa tổng sản lượng mía cả nước lên 12,67 triệu tấn, tăng 7%.

Việc nhập khẩu HFCS tăng mạnh đang gây dư thừa nguồn cung. Ảnh: Chu Khôi

Giá thu mua mía tại ruộng trong niên vụ vừa qua dao động từ 1,2-1,3 triệu đồng/tấn, cao hơn nhiều so với mức chưa đến 824.000 đồng/tấn vụ 2019/2020. Nhờ vậy, nông dân có lãi, diện tích trồng mía mở rộng, tạo thêm động lực gắn bó với cây mía. Đáng chú ý, năng suất đường bình quân của Việt Nam trong niên vụ 2024/2025 đạt 6,69 tấn/ha, đứng đầu ASEAN, vượt qua Thái Lan (5,20 tấn/ha), Indonesia (4,76 tấn/ha) và Philippines (4,62 tấn/ha). Tuy nhiên, nghịch lý là giá đường Việt Nam vẫn thấp hơn so với các nước trong khu vực, chỉ bằng 66% so với Philippines, 70% so với Indonesia và 94% so với Trung Quốc. Điều này cho thấy năng suất dù có tăng, nhưng bài toán giá trị và khả năng cạnh tranh vẫn là điểm nghẽn lớn của toàn ngành.

Ông Nguyễn Văn Lộc - Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam cảnh báo, ngoài áp lực từ đường nhập lậu Thái Lan, việc HFCS tăng mạnh đang gây dư nguồn cung, đe dọa ngành mía đường. Ông Lộc kiến nghị cơ quan chức năng xem xét lại hạn ngạch thuế quan nhập khẩu và cân nhắc áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại, tương tự cách Indonesia đã làm để bảo vệ chuỗi sản xuất trong nước.

Theo ông Lộc, hầu hết HFCS nhập khẩu là loại HFCS-55, có độ ngọt cao hơn đường thông thường từ 25-60%. Trước đây, các công ty nước giải khát là khách hàng chính của đường tinh luyện, nhưng hiện nay, họ đã chuyển sang sử dụng HFCS để thay thế, gây ra áp lực lớn cho ngành mía đường. Do đó, niên vụ 2025-2026, dự báo sẽ có nhiều thách thức đến mức "sống còn" đối với ngành mía đường Việt Nam khi phải đối phó với tình hình bùng phát đường nhập lậu và gian lận thương mại đường, tình hình lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và thị trường đường bị thu hẹp do sự gia tăng nhập khẩu đường lỏng siro ngô HFCS.

“Vụ chế biến 2025/2026, dự kiến còn 25 nhà máy đường hoạt động, với tổng công suất thiết kế là 124.000 tấn mía/ngày. Bên cạnh đường nhập lậu, việc nhập đường lỏng HFCS tăng mạnh đang gây dư cung và đe dọa ngành. Vì vậy, cơ quan chức năng xem xét lại hạn ngạch thuế quan và áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại, tương tự như cách Indonesia đã làm” - ông Lộc kiến nghị.

Doanh nghiệp cần chủ động nâng cao năng lực cạnh tranh

Trước kiến nghị của Hiệp hội Mía đường Việt Nam, ông Ngô Hồng Phong - Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường, (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, các cơ quan quản lý Nhà nước luôn đồng hành, chia sẻ khó khăn, tháo gỡ vướng mắc kịp thời để hỗ trợ doanh nghiệp (DN).

Tuy nhiên, trước những thông tin tình trạng đường không rõ nguồn gốc lưu thông trên thị trường, đường nhập lậu qua tiểu ngạch... cần đánh giá khách quan, có cơ sở dữ liệu rõ ràng, tránh kết luận vội vàng. Đồng thời theo ông Phong, bên cạnh sự hỗ trợ từ Nhà nước, về phía các DN cần phải có giải pháp tự cứu mình trước, không thể mãi trông chờ cơ chế. Điều quan trọng nhất là DN phải chủ động nâng cao năng lực cạnh tranh bởi giá thành sản xuất của chúng ta đang cao hơn khu vực. Bên cạnh đó, cần rà soát, giảm giá thành sản xuất thông qua liên kết vùng nguyên liệu và cải tiến quy trình. Chuyển từ tăng số lượng sang nâng cao giá trị gia tăng, phát triển sản phẩm chế biến sâu.

Ở vai trò quản lý, bà Trần Đỗ Quyên, Phó cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công thương) cho biết, trong thời gian qua, Bộ Công thương đã tiếp nhận và xử lý nhiều báo cáo, kiến nghị của DN. Một số nội dung đã được giải đáp, hướng dẫn cụ thể; một số khác đang tiếp tục được xem xét theo đúng quy định.

Theo bà Quyên các biện pháp phòng vệ thương mại đã góp phần quan trọng giúp ngành mía đường ổn định, giảm nhập siêu và bảo vệ được sản xuất trong nước. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, còn một số vấn đề cần lưu ý. Bộ Công thương khuyến nghị: DN cần tăng cường phối hợp, chủ động cung cấp số liệu, đặc biệt là các minh chứng cụ thể về thiệt hại, để củng cố hồ sơ khởi kiện. Hiện mới có 16/25 DN tham gia cung cấp dữ liệu, con số này chưa đủ để bảo đảm hồ sơ vững chắc. Cùng với đó tuân thủ đúng quy định pháp luật trong nước và quốc tế, đảm bảo hồ sơ có căn cứ xác thực, minh bạch, tránh rủi ro khi bị nước ngoài xem xét. “Bên cạnh công cụ phòng vệ thương mại, các DN cần chú trọng xây dựng thương hiệu, nâng cao chất lượng sản phẩm và chủ động hội nhập để tạo sức cạnh tranh bền vững” - đại diện Bộ Công thương lưu ý.

Lê Bảo

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/mia-duong-chiu-ap-luc-lon-10315152.html