Ảnh minh họa.
Tháng Chạp, có những ngày mưa lê thê tựa một bản nhạc cổ điển không lời, dìu người ta vào mênh mông ký ức. Tôi nhớ vào quãng này, đôi chân mẹ thường tất tả chợ xa, chợ gần để vun vén cho Tết đang cận kề. Mẹ sẽ chuẩn bị đậu, nếp, lá chuối, dây lạt để sáng ngày 30, cả nhà cùng gói bánh. Mắm muối, củi lửa trong bếp đủ đầy cho mâm cơm cúng, mời ông bà về sum vầy đầu năm. Tằn tiện, gói ghém trước sau mua cho đàn con những tấm áo mùa Xuân, trong niềm hân hoan của chị em tôi ngày còn thơ dại...
Dòng hồi tưởng dẫn tôi về những sáng tháng Chạp, tôi ngồi dưới hiên đợi mẹ về từ phiên chợ làng. Hoa mận đầu ngõ nở thẹn thùng trong gió bấc, rơi lấm tấm dọc lối vào sân rêu. Mẹ thường mua tôm cá đồng nội ngày mưa, cùng mớ củ kiệu, dưa cà muối chua cho lễ Tết. Đôi khi nhìn dáng mẹ về chầm chậm trong mưa, vạt áo ướt nhòe, tôi nhận ra lâu lắm không thấy mẹ mua một xấp vải dành để may áo mới cho mẹ. Nhưng mẹ vẫn không quên dành cho chị em tôi quà bánh từ chợ làng. Đó đôi khi chỉ là miếng cơm dừa ăn cùng thỏi đường tán, hay thanh mía ngọt, bát chè chuối, chiếc bánh trôi... Thời thơ ấu, những quà bánh của mẹ gói theo cả vị tình thương, hương ký ức. Để giờ tôi nhận ra, khoảnh khắc đón từ tay mẹ gói quà chợ nho nhỏ ẩn chứa cả niềm vui hồn nhiên nhất thế gian.
Tháng Chạp, mảnh vườn nhà được mẹ dọn sạch cỏ, gom hết lá rụng, cành cây mục, vun thành đống đợi khô. Rồi một chiều mẹ sẽ nhóm lửa, đốt lên những lọn khói la đà, tựa những tà áo gió trôi về phía xa hút. Mẹ chia mảnh vườn thành từng luống, giăng lưới vây quanh để tránh đàn gà. Những vạt nắng tháng Chạp màu vàng mật in bóng mẹ cuốc đất, gieo hạt mầm đợi Tết. Đôi tay mẹ vương mùi rơm rạ ủ vào đất ấm, thêm dưỡng chất cho bao hạt mầm dịu dàng lên xanh.
Những vạt rau Tết đã không để lỡ lời hẹn mẹ gửi vào khu vườn. Bao mỡ màu từ đất đai quê nhà, cùng những chăm chút, cần mẫn của đôi tay dạn dày nắng mưa đã vun bồi nên những vạt rau, chùm quả muốt xanh, gội mình trong sương mai văn vắt. Mẹ thường trồng hành lá, cải ngọt, xà lách lún phún từng mảng non tơ. Thêm giồng dưa leo, liếp rau muống, trong khu vườn nhìn đâu cũng nhận ra bóng hình của mẹ. Tôi chợt nghĩ, tâm hồn tôi cũng như những hạt giống mẹ gieo xuống khu vườn, nương nhờ ân nghĩa đất mẹ quê cha mà lớn lên. Trong hơi ấm của niềm hy vọng giản dị từ lòng mẹ, cùng bao vỗ về tựa những áng ca dao thao thiết. Để rồi, mặc gió rét khôn nguôi, những hạt giống vẫn gọi nhau đâm chồi, choàng thức chào nắng Xuân.
Tháng Chạp, trời vẫn còn thấm lạnh. Tôi nhớ những ngày mưa dầm, quần áo chưa kịp khô, chị em tôi thay nhau hơ trên than nóng. Có lần không cẩn thận, anh tôi làm một mảng áo bị cháy sém, rồi ngồi tiếc ngẩn ngơ. Tôi nhớ những chiều tà khi mưa ngừng rơi, vạt khói lam thong dong tỏa lên từ nếp nhà xưa bên lũy tre vờn gió. Chị tôi ngồi chụm củi vào lò, đun ấm nước tắm, khe khẽ hát câu ca: “Em nằm em nhớ. Một ngày trong veo. Một mùa nghiêng nghiêng. Cánh đồng xa mờ. Cánh cò nghiêng cuối trời”. Dưới mảnh trời quê, tháng Chạp thanh bình tựa lời ru của mẹ trôi giữa đồng sương trắng.
Tôi lớn lên, rong ruổi bao nẻo đường xa, mỗi khi ngang qua một miền khói lam chiều, tôi thường nghĩ về những cuộc trở về. Và tháng Chạp chính là điệp khúc của những cuộc trở về như thế, khi mẹ từng ngày tóc trắng đa mang, còn lòng tôi mãi đồng vọng những tiếng gọi cội nguồn...
Trần Văn Thiên