Sách giáo khoa phải thật sự chuẩn mực
Sáng 20/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.
Đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn TP Hà Nội). Ảnh: Media Quốc hội.
Đặt vấn đề chủ trương sử dụng nhiều bộ sách giáo khoa, vốn được kỳ vọng là hay, nhưng trên thực tế không thành công, đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn TP Hà Nội) chỉ rõ hai nguyên nhân.
Thứ nhất, việc sử dụng nhiều bộ sách chưa phù hợp với cách học, văn hóa của người Việt Nam. Thứ hai, do chất lượng các bộ sách giáo khoa chưa đạt yêu cầu, thậm chí có những bộ sách cẩu thả, nhiều sai sót.
Dẫn quy định tại dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục giao Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định một bộ sách giáo khoa sử dụng trong toàn quốc, đại biểu cho rằng cần bảo đảm đó là bộ sách chuẩn mực, hiện đại nhưng gần gũi, chứa đựng bản sắc văn hóa Việt Nam, góp phần hình thành nhân cách và con người Việt Nam.
Để làm được điều này, cần quy định cụ thể ngay trong luật về việc thành lập ban biên soạn sách giáo khoa thật giỏi, có tâm huyết và trách nhiệm, tương tự như quy định về Hội đồng thẩm định sách giáo khoa.
Cùng thảo luận, đại biểu Trần Thị Nhị Hà (đoàn TP Hà Nội) đề nghị thay vì giao Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định, cần sửa đổi theo hướng quy định Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì xây dựng bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông sử dụng thống nhất trong toàn quốc.
Mặt khác, đại biểu cũng nêu thực tế nhiều môn học mang tính trải nghiệm, vận động như: Giáo dục thể chất, Hoạt động trải nghiệm… vẫn được biên soạn, in ấn sách giáo khoa, trong khi học sinh và phụ huynh rất ít khi sử dụng. Điều này dẫn đến lãng phí nguồn lực xã hội, tăng chi phí không cần thiết.
Đại biểu đề nghị cần quy định rõ việc môn học nào sử dụng hoặc không sử dụng sách giáo khoa; giao cơ quan chuyên môn quy định chi tiết bằng văn bản dưới luật để bảo đảm sát thực tiễn và tránh lãng phí.
Nhiều đại biểu nhấn mạnh ý nghĩa của chính sách miễn phí sách giáo khoa cho học sinh song đề nghị cần rõ lộ trình thực hiện. Ảnh: Media Quốc hội.
Có lộ trình cụ thể cung cấp miễn phí
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP.HCM) đề nghị xem xét, bổ sung làm rõ cơ chế lựa chọn, trách nhiệm giải trình của Hội đồng quốc gia thẩm định và quy trình chỉnh sửa khi sách có sai sót.
"Sách giáo khoa là công cụ lao động của giáo viên, nếu việc thẩm định, phê duyệt và chỉnh sửa không minh bạch, giáo viên là người chịu áp lực trực tiếp khi phải giải thích với phụ huynh và học sinh", đại biểu nói.
Đại biểu Phạm Hùng Thắng (đoàn Ninh Bình) đề nghị quy định rõ thời gian thực hiện việc cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho học sinh phải được thực hiện từ năm học 2030-2031 thay cho cụm từ "hoàn thành vào năm 2030" để thống nhất trong việc triển khai thực hiện.
Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh phát biểu thảo luận. Ảnh: Media Quốc hội.
Theo đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (đoàn Lâm Đồng), cùng với việc miễn phí, cần quy định rõ để kiểm soát việc lạm dụng sách bài tập và sách tham khảo đi kèm.
"Trong thực tế, nhiều nơi đã xuất hiện tình trạng sách giáo khoa được miễn phí nhưng học sinh lại bị yêu cầu mua với số lượng lớn các loại sách bài tập, sách nâng cao, sách tham khảo có nội dung tương đồng", đại biểu Tú Anh nêu.
Bên cạnh việc cung cấp sách giấy miễn phí, bà cho rằng cần tuyên truyền việc sử dụng, bảo quản sách để có thể dùng lại cho năm học tiếp theo; nghiên cứu việc phát hành sách giáo khoa điện tử đối với một số loại sách phù hợp, nghiên cứu mô hình cho mượn thiết bị đọc sách điện tử đối với học sinh khó khăn để đảm bảo công bằng tiếp cận.
Yến Chi