Mở nút thắt kéo dài nhiều năm cho doanh nghiệp thủy sản
Nghị định 320/2025/NĐ-CP ban hành ngày 15/12/2025 miễn thuế thu nhập doanh nghiệp đối với hoạt động chế biến thủy sản, đánh dấu một cột mốc quan trọng đối với ngành thủy sản Việt Nam. Đây không chỉ là thay đổi về chính sách thuế, mà còn là thành quả của gần 5 năm nỗ lực kiên trì kiến nghị, giải trình và đồng hành giữa Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), cộng đồng doanh nghiệp và các bộ, ngành Trung ương.
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, trước năm 2021, ngành chế biến thủy sản gặp không ít khó khăn do vướng mắc trong cách hiểu và áp dụng quy định. Nhiều hoạt động gia tăng giá trị rõ rệt như đông lạnh đến -18°C, chế biến chín, hoặc pha trộn gia vị – phụ liệu vẫn bị xếp vào nhóm “sơ chế”, dẫn đến không được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp. Điều này khiến doanh nghiệp chịu chi phí cao, giảm khả năng tích lũy để tái đầu tư công nghệ và suy giảm sức cạnh tranh.
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho rằng, nhiều năm liền, chỉ vì cách hiểu chưa thống nhất giữa ‘'sơ chế'’ và ‘'chế biến'’ mà hàng nghìn doanh nghiệp thủy sản không tiếp cận được các ưu đãi hợp pháp đáng ra họ được hưởng.
Điều 4 của Nghị định 320/2025/NĐ-CP đã cụ thể hóa các ưu đãi về thu nhập được miễn thuế đối với ngành thủy sản.
Nhận thấy bất cập, hiệp hội đã phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, UBND tỉnh Cà Mau và các cơ quan liên quan gửi nhiều văn bản kiến nghị lên Bộ Tài chính.
Sự cầu thị từ cơ quan quản lý đã được thể hiện khi Bộ Tài chính ban hành Công văn 2550/BTC-TCT ngày 12/3/2021, lần đầu tiên làm rõ các hoạt động nêu trên là chế biến thủy sản đúng nghĩa, đủ điều kiện để xem xét ưu đãi thuế. Tuy nhiên, các quy định khi đó mới chỉ dừng ở mức văn bản hướng dẫn, chưa mang tính pháp lý cao và chưa đủ mạnh để áp dụng thống nhất trên toàn quốc. Vì vậy, mục tiêu lớn hơn được đặt ra là “luật hóa” ưu đãi.
Điều quan trọng nhất là các nội dung không chỉ dừng ở văn bản hướng dẫn mà được đưa thẳng vào nghị định. Điều đó tạo cơ sở pháp lý chắc chắn, minh bạch cho doanh nghiệp yên tâm đầu tư dài hạn.
Điều 4 của Nghị định 320/2025/NĐ-CP đã cụ thể hóa các ưu đãi về thu nhập được miễn thuế đối với ngành thủy sản. Đáng chú ý nhất là việc định nghĩa rõ khái niệm "sản phẩm chế biến thủy sản". Các sản phẩm đông lạnh ở mức -18°C trở xuống, sản phẩm đã qua chế biến nhiệt trở thành hàng chín, hay sản phẩm giá trị gia tăng có pha trộn gia vị – phụ liệu đều được thừa nhận là sản phẩm chế biến.
Việc chính thức thừa nhận sản phẩm đông lạnh -18°C, sản phẩm chín và hàng giá trị gia tăng là sản phẩm chế biến đã tháo gỡ triệt để nút thắt mà doanh nghiệp vướng phải suốt nhiều năm.
Giảm chi phí, tăng sức cạnh tranh, thúc đẩy phát triển bền vững
Việc miễn thuế thu nhập doanh nghiệp cho hoạt động chế biến thủy sản mang lại tác động trực tiếp và sâu rộng đối với toàn chuỗi giá trị ngành thủy sản Việt Nam. Trước hết, chi phí thuế được cắt giảm đáng kể sẽ tạo dư địa tài chính cho doanh nghiệp tái đầu tư máy móc, chuẩn hóa quy trình sản xuất và nâng cấp công nghệ bảo quản, chế biến sâu.
Ưu đãi thuế lần này sẽ giúp doanh nghiệp giảm gánh nặng chi phí, từ đó có thêm nguồn lực để đầu tư công nghệ, mở rộng sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm.
Chính sách mới cũng tạo động lực mạnh mẽ để doanh nghiệp chuyển dịch từ xuất khẩu nguyên liệu thô sang sản phẩm giá trị gia tăng như hàng chín, thực phẩm tiện lợi, sản phẩm mang thương hiệu riêng. Điều này giúp gia tăng giá trị xuất khẩu và nâng tầm hình ảnh thủy sản Việt Nam.
Đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ, hợp tác xã và cơ sở tại địa bàn khó khăn, tác động càng rõ rệt hơn. Nhiều đơn vị sẽ có thêm điều kiện mở rộng quy mô, ổn định việc làm cho lao động vùng ven biển, vùng nuôi trồng thủy sản trọng điểm.
Nghị định này không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp lớn mà đặc biệt tạo động lực cho hợp tác xã và doanh nghiệp ở địa bàn khó khăn, góp phần thúc đẩy phát triển bền vững vùng nuôi trồng.
Ở tầm vĩ mô, chính sách miễn thuế thu nhập doanh nghiệp góp phần tăng sức cạnh tranh quốc gia, khuyến khích minh bạch tài chính và tạo niềm tin cho cộng đồng doanh nghiệp.
"Đây là nội dung "chưa từng có" trước đây, giúp giải quyết bất cập "sơ chế" mà ngành gặp phải từ lâu. Việc đưa được các quy định này vào Nghị định 320 không chỉ là kết quả của một hành trình 5 năm bền bỉ của cộng đồng doanh nghiệp, mà còn thể hiện sự lắng nghe và thấu hiểu của Chính phủ, Bộ Tài chính đối với những đặc thù của ngành thủy sản, giúp tăng sức cạnh tranh xuất khẩu và thúc đẩy phát triển bền vững ngành thủy sản", Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) khẳng định.
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, dựa trên kết quả 11 tháng và triển vọng cuối năm, xuất khẩu thủy sản Việt Nam dự kiến lập kỷ lục mới trong năm 2025, với kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 11,2 – 11,3 tỷ USD, mức cao nhất từ trước đến nay. Trong đó, xuất khẩu tôm dự kiến sẽ vượt 4,6 tỷ USD, trở thành ngành hàng thiết lập kỷ lục mới; xuất khẩu cá tra ước đạt trên 2,1 tỷ USD nhờ nhu cầu phục hồi tại khu vực châu Á, xuất khẩu cá ngừ được dự báo cũng đạt trên 900 triệu USD.
Diệu Linh