Trong số đó, phi công Nguyễn Văn Bảy đã trở thành huyền thoại, tận dụng khả năng cơ động và hỏa lực của MiG-17 để tạo nên những chiến công vang dội, bảo vệ bầu trời, cổ vũ tinh thần chiến đấu và khẳng định ý chí kiên cường của Không quân Việt Nam.
Vào những năm đầu thập niên 1960, Không quân Việt Nam nhận thấy nhu cầu cấp thiết phải có những chiến đấu cơ phản lực hiện đại, cơ động và mạnh mẽ hơn MiG-15. Kết quả là MiG-17 được Liên Xô cung cấp cho miền Bắc Việt Nam
Ra đời trong bối cảnh Chiến tranh Lạnh, MiG-17 được thiết kế để đạt tốc độ cao hơn, cơ động tốt hơn và trang bị hỏa lực mạnh, đặc biệt có khả năng tấn công ban đêm.
Với thiết kế này, MiG-17 nhanh chóng trở thành xương sống của Không quân Nhân dân Việt Nam trong giai đoạn 1964–1975.
Về thông số kỹ thuật, MiG-17 nặng khoảng 5,3 tấn, trang bị động cơ phản lực VK-1F, đạt tốc độ tối đa khoảng 1.145 km/h, trần bay 16.600 m, tầm bay 2.020 km.
Hỏa lực chính gồm 3 pháo 23 mm Nudelman-Rikhter NR-23, có khả năng bắn chính xác các máy bay ném bom và tiêm kích Mỹ ở tầm gần. Ngoài ra nó còn có thể mang theo tên lửa R3, rocket và bom.
Khả năng cơ động tuyệt vời, đặc biệt trong các pha quần vòng tầm thấp, khiến MiG-17 trở thành cơn ác mộng của các phi công Mỹ.
Trong chiến tranh Việt Nam, MiG-17 đóng vai trò chủ lực trong các trận không chiến chống F-4 Phantom, F-105 Thunderchief và B-57, với nhiệm vụ chính là đánh chặn, bảo vệ bầu trời miền Bắc và hỗ trợ chiến dịch phòng không.
Khả năng cơ động tốt và vũ khí mạnh giúp MiG-17 áp đảo đối phương trong nhiều trận đối đầu tầm thấp, nơi các phản lực Mỹ gặp hạn chế về cơ động.
MiG-17 càng trở nên nổi tiếng khi gắn liền với phi công Nguyễn Văn Bảy, một trong những huyền thoại của Không quân Việt Nam.
Sinh năm 1936 tại Nam Định, Nguyễn Văn Bảy gia nhập Không quân Nhân dân Việt Nam từ những năm đầu 1960.
Với kỹ năng xuất sắc, sự bình tĩnh và khả năng chiến thuật nhạy bén, ông đã điều khiển MiG-17 lập nhiều chiến công vang dội, bắn hạ nhiều máy bay Mỹ, trở thành một trong những phi công Việt Nam đầu tiên đạt danh hiệu “Ace” – bắn hạ 5 máy bay địch trở lên.
Các chiến công của Nguyễn Văn Bảy cùng MiG-17 không chỉ mang giá trị chiến thuật mà còn có ý nghĩa tinh thần to lớn, cổ vũ tinh thần chiến đấu cho các phi công và lực lượng phòng không.
Những trận đánh điển hình của ông bao gồm các phi vụ đánh chặn F-105, F-4 trên miền Bắc, trong đó ông thường tận dụng tối đa khả năng cơ động vượt trội của MiG-17, tấn công từ tầm thấp và bất ngờ, khiến các phi công Mỹ khó phản ứng kịp.
Nhìn lại, MiG-17 và phi công Nguyễn Văn Bảy là minh chứng rõ rệt cho sự kết hợp giữa kỹ thuật vượt thời gian và tinh thần chiến đấu kiên cường.
Chiếc phản lực này không chỉ là phương tiện chiến đấu mà còn là biểu tượng của ý chí bảo vệ bầu trời Việt Nam.
Nguyễn Văn Bảy là người đã biến MiG-17 thành “vũ khí thần tốc” trong các trận đánh chống lực lượng Mỹ, góp phần bảo vệ miền Bắc và đặt nền móng cho các thế hệ phi công phản lực Việt Nam sau này.
Sau khi MiG-21 trở thành chiến đấu cơ chủ lực, MiG-17 bắt đầu được chuyển sang vai trò huấn luyện, tập trận và phòng không cơ sở.
Đến khoảng đầu thập niên 1990, hầu hết MiG-17 đã được nghỉ hưu hoàn toàn khỏi biên chế chiến đấu, một phần do hạn chế về tốc độ, hỏa lực và khả năng cơ động so với các máy bay hiện đại.
Một số chiếc MiG-17 được trưng bày trong các bảo tàng quân sự.
Việt Hùng
Theo KQND VN, Military Today