MiG-35 Nga: Giấc mơ chiến đấu cơ thế hệ mới tan vỡ?

3 giờ trướcBài gốc

Máy bay MiG-35 của Nga. Ảnh: TASS

Theo Thạc sĩ chuyên ngành quan hệ quốc tế của Đại học Harvard, ông Harry J. Kazianis, Tổng biên tập của Tạp chí An ninh Quốc gia (National Security Journal), từng là Giám đốc cấp cao phụ trách các vấn đề an ninh tại Trung tâm Lợi ích Quốc gia (CFTNI), tổ chức nghiên cứu chính sách đối ngoại do Richard Nixon thành lập có trụ sở tại Washington, D.C., máy bay chiến đấu MiG-35 của Nga từng được kỳ vọng sẽ trở thành cầu nối từ những chiếc Fulcrum (MiG-29) cũ đến thế hệ máy bay chiến đấu tương lai. Tuy nhiên, thực tế cho thấy chương trình này đang phải đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng, từ vấn đề kỹ thuật đến áp lực ngân sách và lệnh trừng phạt quốc tế.

Tham vọng hiện đại hóa

MiG-35 được thiết kế để khắc phục những điểm yếu căn bản của MiG-29 Fulcrum thế hệ trước. Máy bay mới này được trang bị nhiều cải tiến đáng kể: tăng dung tích nhiên liệu giúp mở rộng tầm bay, buồng lái kỹ thuật số hiện đại, hệ thống vũ khí tiên tiến và radar mới.

Việc thiết kế lại phần trung tâm thân máy bay giúp MiG-35 có sức bền mà những chiếc Fulcrum đời đầu không có được, giảm nhu cầu treo thùng nhiên liệu trong mỗi lần xuất kích. Đồng thời, hệ thống điện tử hàng không được nâng cấp với màn hình kính, máy tính nhiệm vụ hiện đại và thiết bị hỗ trợ phòng thủ, giúp phi công giảm khối lượng công việc và thực hiện nhiều nhiệm vụ cùng lúc.

Tuy nhiên, tham vọng ban đầu và thực tế triển khai lại có khoảng cách đáng kể: hệ thống điện tử hàng không chưa hoàn thiện, ít nhất là chưa ở dạng ổn định để sản xuất hàng loạt. Điều này tạo ra một vấn đề nghiêm trọng về năng lực thực tế của máy bay. Vấn đề radar AESA (mảng quét điện tử chủ động) đặc biệt đáng quan ngại. Mặc dù chiến lược quảng cáo của MiG-35 từ ngày đầu đã dựa vào công nghệ này, việc triển khai AESA vẫn chậm trễ.

Áp lực cạnh tranh nội bộ và áp lực quốc tế

Trong hệ sinh thái hàng không quân sự Nga, MiG-35 phải cạnh tranh trực tiếp với các sản phẩm của Sukhoi. Các máy bay lớn hơn của Sukhoi - dòng Su-30/34/35 và Su-57 - đã chiếm ưu thế trong việc mua sắm nội địa, tạo ra câu hỏi thách thức: "Tại sao không phải là Sukhoi?".

Bên cạnh đó, khách hàng trong nước phải đối mặt với sự đánh đổi giữa một chiếc máy bay hai chỗ ngồi nhỏ gọn với hệ thống được nâng cấp, hoặc một chiếc Su-30SM2/35 lớn hơn đã có tầm bay xa, tải trọng lớn và hệ thống điện tử hàng không đã được kiểm chứng. Lợi thế về chi phí vận hành được hứa hẹn của MiG-35 phải đủ lớn để bù đắp cho những ưu điểm của Sukhoi, nhưng chương trình này chưa chứng minh được việc rút ngắn khoảng cách chênh lệch đó.

Trên thị trường quốc tế, MiG-35 xuất hiện đúng lúc nhiều khách hàng quan trọng đã đưa ra quyết định lớn: Ấn Độ mua Rafale, Ai Cập chọn MiG-29M/M2 (phiên bản họ hàng nhưng không phải MiG-35), và các nước khác tăng cường mua F-16V, Gripen E hoặc các máy bay đã qua sử dụng.

Việc mua sắm nội địa quy mô nhỏ và các trở ngại xuất khẩu khiến chi phí tăng cao, tạo ra một vòng lặp khó phá vỡ: ít khung máy bay hơn đồng nghĩa với việc chậm hoàn thiện hệ thống điện tử hàng không và giá mỗi máy bay cao hơn, khiến các khách hàng lớn do dự.

Tác động của cuộc chiến ở Ukraine

Cuộc chiến toàn diện ở Ukraine đã thay đổi hoàn toàn các ưu tiên mua sắm của Nga. Ngân sách quốc phòng được chuyển hướng sang đạn dược, trinh sát và duy trì các cơ cấu lực lượng hiện có, thay vì đầu tư vào các dòng máy bay mới. Các lệnh trừng phạt sau năm 2014 và đặc biệt sau năm 2022 đã khiến việc tìm nguồn cung ứng linh kiện vi điện tử và công cụ sản xuất trở nên khó khăn hơn.

Trong bối cảnh đó, chuyên gia Kazianis chỉ ra ba kịch bản có thể xảy ra: Thứ nhất, một phi đội MiG-35 nhỏ sẵn sàng thay thế những chiếc Fulcrum cũ tại các căn cứ nhỏ. Thứ hai, có "sự hồi sinh" MiG-35 nếu cụm cảm biến AESA cuối cùng được đưa vào hoạt động ổn định. Thứ ba, tìm kiếm được thị trường xuất khẩu ngách với hỗ trợ tài chính mạnh mẽ.

Tuy nhiên, tất cả các kịch bản này đều phụ thuộc vào khả năng cung cấp hệ thống điện tử hàng không đáng tin cậy. Như nhận định của chuyên gia Kazianis: "Từ năm 2025 trở đi, người mua sẽ đánh giá máy bay chiến đấu dựa trên cảm biến, mạng lưới và khả năng tự chủ của vũ khí". Tóm lại, MiG-35 vẫn có thể trở thành một máy bay chiến đấu hiệu quả vào những năm 2030 nếu Nga giải quyết được các vấn đề về sản xuất hàng loạt và hệ thống điện tử.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/quan-su/mig35-nga-giac-mo-chien-dau-co-the-he-moi-tan-vo-20250919172709775.htm