Minh bạch xuất xứ bảo vệ thương hiệu sữa Việt trước cạnh tranh quốc tế

8 giờ trướcBài gốc

Quy tắc xuất xứ, điều kiện bắt buộc trong bối cảnh mới

Trong bức tranh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, ngành sữa Việt Nam đang đứng trước những cơ hội lớn song hành cùng không ít thách thức. Khi hàng rào thuế quan dần được dỡ bỏ nhờ các hiệp định thương mại tự do (FTA), các rào cản kỹ thuật, đặc biệt là yêu cầu về xuất xứ, truy xuất nguồn gốc và minh bạch chuỗi cung ứng lại ngày càng khắt khe. Trong bối cảnh đó, minh bạch xuất xứ hàng hóa không chỉ là yêu cầu bắt buộc, mà đã trở thành “lá chắn” quan trọng để bảo vệ thương hiệu sữa Việt trước sức ép cạnh tranh quốc tế.

Ở góc nhìn nghiên cứu, TS. Nguyễn Văn Hội, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương (Bộ Công Thương) khẳng định, ngành sữa đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong nền kinh tế và đời sống xã hội. Không chỉ cung cấp nguồn thực phẩm thiết yếu, góp phần cải thiện thể chất và sức khỏe cộng đồng, ngành sữa còn tạo sinh kế cho hàng trăm nghìn hộ chăn nuôi, bảo đảm an ninh lương thực, dinh dưỡng và đóng góp tích cực vào tăng trưởng nông nghiệp.

Ngành sữa đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong nền kinh tế và đời sống xã hội.

Những năm qua, cùng với việc tích cực mở rộng của thị trường nội địa, các doanh nghiệp sữa Việt Nam đã từng bước vươn ra thị trường quốc tế, tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Để làm được điều đó, các doanh nghiệp buộc phải chuyển mình mạnh mẽ, từ đầu tư công nghệ, hiện đại hóa dây chuyền sản xuất, đến xây dựng hệ thống phân phối thông minh, nhằm tạo ra sản phẩm chất lượng cao, đáp ứng tiêu chuẩn ngày càng khắt khe của thị trường thế giới.

Theo ông Nguyễn Anh Sơn, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, quy tắc xuất xứ không còn là yêu cầu kỹ thuật đơn thuần, mà đã trở thành nền tảng bảo đảm tính minh bạch và công bằng trong thương mại.

“Quy tắc xuất xứ góp phần củng cố niềm tin của đối tác, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế”, ông Sơn nhấn mạnh.

Điều này đồng nghĩa với việc quản lý, xác định và chứng nhận xuất xứ hàng hóa đang trở thành một trong những “chìa khóa” then chốt giúp Việt Nam giữ vững uy tín, ngăn chặn gian lận thương mại, giả mạo nguồn gốc - những hành vi đang có xu hướng gia tăng trong bối cảnh thương mại toàn cầu biến động phức tạp.

Theo Cục Xuất nhập khẩu, việc nắm vững và tuân thủ đúng quy tắc xuất xứ giúp doanh nghiệp tận dụng tối đa ưu đãi thuế quan từ các FTA thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, RCEP… Đây được xem là “tấm hộ chiếu” để hàng hóa Việt Nam, trong đó có sản phẩm sữa, thâm nhập các thị trường khó tính với mức thuế ưu đãi vượt trội, hướng tới tăng trưởng xuất khẩu bền vững và giá trị cao.

Minh bạch xuất xứ không chỉ giúp doanh nghiệp tận dụng ưu đãi thuế quan, mà còn là nền tảng để xây dựng niềm tin thị trường, bảo vệ thương hiệu.

Nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập, thời gian qua, Bộ Công Thương đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn và phối hợp liên ngành để phòng chống gian lận, giả mạo xuất xứ, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O).

Các biện pháp này không chỉ bảo vệ quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp làm ăn chân chính, mà còn góp phần duy trì uy tín quốc gia, giảm thiểu rủi ro bị áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại hay điều tra gian lận từ phía đối tác nhập khẩu.

Thực tiễn quốc tế cho thấy, chỉ một số ít doanh nghiệp vi phạm quy tắc xuất xứ cũng có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến toàn ngành hàng, thậm chí khiến cả quốc gia bị “điểm danh” trong các cuộc điều tra thương mại. Do đó, việc phổ biến kiến thức, nâng cao năng lực tuân thủ cho doanh nghiệp là yêu cầu vừa cấp bách, vừa mang tính lâu dài.

Theo đại diện Bộ Công Thương, việc xác định xuất xứ hàng hóa trong nước không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật, mà còn có giá trị chính trị, kinh tế sâu sắc. Đó là công cụ hữu hiệu để bảo vệ thị trường nội địa trước làn sóng hàng ngoại đội lốt hàng Việt, đồng thời bảo đảm quyền tiếp cận thông tin trung thực của người tiêu dùng.

Minh bạch hóa chuỗi cung ứng bằng công nghệ

Xác định truy xuất nguồn gốc là nền tảng đi trước một bước để đảm bảo xuất xứ minh bạch, Tập đoàn TH đã đầu tư xây dựng hệ thống quản trị sản xuất thông minh, ứng dụng công nghệ mới trong toàn bộ chuỗi giá trị.

Theo bà Hoàng Thị Thanh Thủy, Giám đốc Kinh doanh quốc tế Tập đoàn TH, công nghệ truy xuất nguồn gốc NDA Trace, do Hiệp hội Dữ liệu quốc gia phát triển đang được tích hợp trên các sản phẩm của TH. Giải pháp này ứng dụng công nghệ blockchain và định danh phi tập trung, bảo đảm dữ liệu không thể làm giả, không thể chỉnh sửa.

Mỗi lô sản phẩm được gắn mã định danh duy nhất, cho phép truy xuất toàn bộ quá trình từ nguyên liệu, sản xuất, kiểm định chất lượng, đóng gói, vận chuyển đến bán hàng. Công nghệ này đáp ứng chuẩn quốc tế GS1 và tương thích với hệ thống truy xuất toàn cầu, hỗ trợ doanh nghiệp kết nối chuỗi cung ứng xuyên biên giới.

“Đây là sự bảo chứng quan trọng giúp sản phẩm TH tự tin tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Khi giới thiệu giải pháp này, nhiều đối tác quốc tế tỏ ra rất ngạc nhiên”, bà Thủy chia sẻ.

Hiện TH đã xuất khẩu chính ngạch sang các thị trường có tiêu chuẩn cao như Hoa Kỳ, Anh, Hà Lan, Trung Quốc và khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

Tập đoàn TH đã đầu tư xây dựng hệ thống quản trị sản xuất thông minh, ứng dụng công nghệ mới trong toàn bộ chuỗi giá trị

Song song với TH, Vinamilk cũng là một trong những doanh nghiệp tiên phong trong việc minh bạch hóa xuất xứ và tận dụng hiệu quả các FTA. Từ sản phẩm xuất khẩu đầu tiên là sữa bột trẻ em Dielac, đến nay, Vinamilk đã có hơn 26 năm kinh nghiệm xuất khẩu, với hơn 300 mã sản phẩm và tổng kim ngạch xuất khẩu lũy kế vượt 3,3 tỷ USD, góp phần khẳng định vị thế thương hiệu sữa “Made in Vietnam” trên thị trường quốc tế.

Theo ông Võ Trung Hiếu, Giám đốc Kinh doanh quốc tế Vinamilk, tỷ lệ thực hiện cấp C/O để hưởng ưu đãi thuế của Vinamilk hiện đạt trên 53%, cao hơn đáng kể so với mức trung bình 37,35% của cả nước.

Nhờ tuân thủ chặt chẽ quy tắc xuất xứ, Vinamilk ghi nhận mức tăng trưởng khoảng 40% tại các thị trường khó tính như Nhật Bản và Canada, những quốc gia thuộc CPTPP.

Thực tiễn từ ngành sữa cho thấy, minh bạch xuất xứ không chỉ giúp doanh nghiệp tận dụng ưu đãi thuế quan, mà còn là nền tảng để xây dựng niềm tin thị trường, bảo vệ thương hiệu và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, minh bạch xuất xứ chính là “hàng rào mềm” nhưng bền vững, giúp thương hiệu sữa Việt đứng vững và vươn xa trên bản đồ thương mại thế giới.

Một nội dung trọng tâm đang được Bộ Công Thương triển khai là xây dựng bộ tiêu chí xác định xuất xứ Việt Nam đối với hàng hóa lưu thông trong nước. Thực hiện phân cấp, phân quyền theo Nghị định số 146/2025/NĐ-CP, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Công Thương chủ trì xây dựng nghị định quy định tiêu chí xác định xuất xứ Việt Nam. Đây được xem là bước đi quan trọng nhằm hoàn thiện hệ thống pháp lý đồng bộ, minh bạch, tạo niềm tin cho người tiêu dùng, bảo vệ sản xuất trong nước và nâng tầm thương hiệu hàng Việt.

Nga Đỗ

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/minh-bach-xuat-xu-bao-ve-thuong-hieu-sua-viet-truoc-canh-tranh-quoc-te-434744.html