Sau khi đẩy lùi lực lượng Ukraine khỏi bang Kursk, quân đội Nga những tuần qua tăng cường tấn công các mục tiêu bên kia biên giới ở tỉnh Sumy phía Đông Bắc Ukraine trong nỗ lực “thiết lập vùng đệm an ninh” và đã giành kiểm soát ít nhất 10 khu định cư. Báo Guardian ngày 9/6 dẫn báo cáo cập nhật chiến sự của các kênh theo dõi chiến sự Ukraine xác nhận quân đội Nga đã vừa giành thêm ngôi làng Loknia cách thành phố thủ phủ Sumy hơn 20km.
Thống kê của Reuters cho thấy, Nga nắm giữ 190km2 ở Sumy sau một tháng. Theo ghi nhận của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), Nga đang tiến công nhanh theo hướng các khu định cư Varachyne và Khotin về thành phố Sumy từ phía Bắc. Việc mở rộng kiểm soát các khu vực mới có thể giúp Nga sớm gây áp lực lên thành phố Sumy bằng pháo binh và máy bay không người lái (UAV) gắn cáp quang.
Nga từng kiểm soát một phần tỉnh Sumy trong những tuần đầu tiên chiến sự năm 2022. Khi Ukraine đột kích bang Kursk năm ngoái, quân đội Nga bắt đầu tăng cường tập kích các mục tiêu hậu cần đối phương ở Sumy. Tỉnh trưởng Sumy Oleh Hryhorov đến ngày 8/6 đã ban bố lệnh sơ tán bắt buộc với 213 khu định cư gần biên giới, nhưng tin rằng “không có lý do gì để sơ tán khỏi thành phố Sumy” vì “tình hình dọc biên giới đang căng thẳng nhưng vẫn nằm trong tầm kiểm soát của lực lượng phòng vệ Ukraine”.
Lửa khói bùng lên ở Kiev sau đòn tập kích của Nga ngày 6/6. Ảnh: Reuters
Cách Sumy khoảng 300km, Bộ Quốc phòng Nga ngày 8/6 thông báo họ đã mở thêm chiến dịch tấn công khác vào tỉnh Dnipro miền Trung Ukraine. “Các đơn vị của Sư đoàn xe tăng số 90 thuộc cánh quân trung tâm đã tiến đến ranh giới phía Tây của Donetsk và đang phát triển cuộc tấn công vào lãnh thổ Dnipro”, Bộ Quốc phòng Nga nêu. Đây là lần đầu quân đội Nga đưa quân vào Dnipro kể từ khi xung đột bùng phát. Một số mũi tiến công của Nga tại Donetsk hồi tháng trước đã tiến gần đến địa giới hành chính của tỉnh Dnipro, dẫn đến dự báo Moscow có thể mở chiến dịch mới tại tỉnh này. Cùng ngày, quân đội Ukraine xác nhận “đối phương không từ bỏ ý định tiến vào Dnipro”, nhưng “người lính của Ukraine đang can đảm và giữ vững tiền tuyến”.
Theo Reuters, Dnipro tiếp giáp với các tỉnh Kharkov, Donetsk, Zaporizhzhia và Kherson. Đây cũng là trung tâm khai khoáng và công nghiệp quan trọng của Ukraine. Ước tính có khoảng 3 triệu người sống ở tỉnh Dnipro trước khi nổ ra xung đột, trong đó một triệu người tập trung tại thành phố thủ phủ. Việc Nga mở cùng lúc hai mặt trận mới ở Sumy và Dnipro là đòn giáng mang tính biểu tượng và chiến lược, trong bối cảnh quân đội Ukraine những tháng gần đây thất thế trên chiến trường. Như vậy, ngoài Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia mà Nga tuyên bố sáp nhập (Nga hiện nắm giữ gần 80% diện tích các tỉnh đó), giao tranh trên bộ giữa hai bên đã mở rộng sang thêm ít nhất 3 tỉnh khác là Kharkov, Sumy ở Đông Bắc Ukraine; và Dnipro ở miền Trung.
Nga chưa nêu bất cứ ranh giới mục tiêu nào cho việc mở rộng chiến sự tại Sumy và Dnipro. Nga những tuần qua liên tục phóng tên lửa Iskander-M nhằm vào các trận địa phòng không Ukraine, trong đó có các đơn vị Patriot và IRIS-T, cùng hàng loạt thao trường tập trung đông binh sĩ ở tỉnh Dnipro, dường như là nỗ lực làm mềm chiến trường nhằm chuẩn bị cho các đợt tiến công sâu hơn, nhanh hơn. Giới quan sát quân sự và binh sĩ Ukraine lo ngại Nga có thể tiến quân tương đối nhanh ở Dnipro, do khu vực này phần lớn có địa hình bằng phẳng. Ngoài ra, Kiev cũng chưa xây dựng được các phòng tuyến mạnh tại đây do thiếu hụt về nhân sự và hỏa lực. Việc Moscow có thể tiến công nhanh, giành thêm lãnh thổ ở Dnipro và Sumy được dự báo sẽ khiến Kiev mất nhiều ưu thế hơn trong các vòng đàm phán tương lai. Tại cuộc đàm phán mới nhất ở Istanbul ngày 2/6, Nga nêu yêu cầu Ukraine phải rút khỏi toàn bộ 4 tỉnh Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia, nhưng Ukraine bác bỏ đề xuất của Nga.
Trước sức ép gia tăng từ Nga, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 8/6 nói với hãng tin ABCNews rằng, yếu tố duy nhất ngăn Moscow chiến thắng là “thế giới sát cánh cùng Kiev”. Ông Zelensky đồng thời kêu gọi Mỹ dẫn đầu các nước phương Tây áp đặt các biện pháp trừng phạt mới khắt khe hơn nữa với Nga.
Đáng chú ý, đề cập đến chiến dịch “Mạng nhện” mà Ukraine thực hiện nhắm vào các sân bay chiến lược nằm sâu trong lãnh thổ Nga ngày 1/6 khiến một số máy bay ném bom của Nga bị phá hủy, Tổng thống Zelensky tiết lộ, Kiev đang “chuẩn bị các kế hoạch tương tự”. Ukraine ngày 9/6 cũng tuyên bố tấn công một nhà máy quốc phòng ở Cộng hòa Chuvashia thuộc Nga và một căn cứ không quân của Nga ở vùng Nizhny Novgorod, đánh trúng hai máy bay. Nga chưa bình luận về các tuyên bố nêu trên. Reuters dẫn lời hai quan chức Mỹ cảnh báo, dù Nga trong ngày 5 và 6/6 đã phóng gần 500 UAV và tên lửa vào Ukraine, nhưng đó chưa phải đòn đáp trả chiến dịch “Mạng nhện”. Theo các quan chức Mỹ, chiến dịch trả đũa sẽ diễn ra “trong những ngày tới đây” và là đòn tấn công lớn từ nhiều hướng, sử dụng nhiều loại tên lửa tầm xa và UAV khác nhau.
Thái Hà