Khai thác và chế biến đá xây dựng tại phường Phước Tân, thành phố Biên Hòa. Ảnh: H.Lộc
Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều mỏ vẫn chưa đáp ứng các điều kiện để tăng công suất.
Đã có cơ chế đặc thù để tăng công suất
Ngày 11-6, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 168/NQ-CP về việc áp dụng cơ chế đặc thù trong KTKS làm vật liệu xây dựng thông thường. Theo đó, các mỏ đã được cấp phép khai thác, còn thời hạn và đang cung cấp vật liệu cho Dự án Sân bay Long Thành được phép áp dụng cơ chế đặc thù theo Nghị quyết số 60/NQ-CP (Nghị quyết của Chính phủ ban hành ngày 16-6-2021).
Như vậy, đến nay, cả 3 dự án trọng điểm tại tỉnh đều đã được đưa vào danh mục áp dụng cơ chế đặc thù. Cụ thể, các mỏ KTKS cung cấp cho các dự án này được phép tăng tối đa 50% công suất khai thác so với giấy phép hiện hành.
Tính đến ngày 16-6, tỉnh Đồng Nai đã phân khai đá xây dựng cho: Ban Quản lý Dự án Sân bay Long Thành hơn 4,3 triệu m3.
Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Hoàng cho biết, thời gian qua, tỉnh đã chủ động triển khai nhiều giải pháp để tháo gỡ khó khăn về vật liệu cho các công trình trọng điểm. Theo đó, tỉnh đã thành lập 2 tổ công tác để: phân khai khoáng sản cho các chủ đầu tư và tháo gỡ vướng mắc pháp lý cho doanh nghiệp khai khoáng.
Từ tháng 3-2025, tỉnh liên tục có các văn bản kiến nghị các bộ, ngành trung ương nhằm tháo gỡ khó khăn về đầu tư, đất đai, quy hoạch cho các mỏ. Trong đó, việc bổ sung thêm Dự án Sân bay Long Thành vào danh mục áp dụng cơ chế đặc thù được xem là yếu tố quyết định giúp đẩy nhanh tiến độ thi công, giải bài toán về đá xây dựng.
Có ý kiến về vấn đề này, Phó giám đốc Ban Quản lý Dự án Sân bay Long Thành Hoàng Mạnh Chí nhận định, nhu cầu đá xây dựng cho dự án đang ở mức “nóng bỏng”. Vật liệu này có vai trò quyết định đến tiến độ hoàn thành công trình.
Cũng theo ông Chí, dù lượng đá cung cấp cho dự án đã tăng sau các chỉ đạo của Trung ương và tỉnh, nhưng vẫn chưa đáp ứng đủ. Cụ thể, tổng nhu cầu hiện tại là 4,9 triệu m³, tỉnh đã phân khai 4,3 triệu m³, nhưng các nhà thầu mới ký được hợp đồng với các mỏ khoảng 2,9 triệu m³, đạt 67%. Số lượng đá thực tế đã đưa về công trường chỉ đạt gần 1 triệu m³, tương đương 34% so với kế hoạch. Do đó, việc được áp dụng cơ chế đặc thù trong KTKS có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Chủ đầu tư sẽ tiếp tục đăng ký khối lượng còn thiếu để tỉnh phân khai về các mỏ đáp ứng yêu cầu.
Cần khẩn trương khắc phục các tồn tại
Theo quy định tại nghị quyết về cơ chế đặc thù, các mỏ được tăng công suất phải phù hợp với quy hoạch sử dụng đất, đã hoàn tất thỏa thuận chuyển quyền sử dụng đất với người dân. Trường hợp mỏ đã có mặt bằng nhưng chưa hoàn thiện thủ tục thuê đất, chỉ được phép tăng công suất để cung cấp cho các dự án trọng điểm quốc gia trong ngành giao thông vận tải.
Chính phủ giao UBND tỉnh giám sát chặt chẽ việc nâng công suất và đảm bảo rằng sản lượng tăng thêm chỉ phục vụ cho các dự án trọng điểm, đồng thời yêu cầu đảm bảo an toàn và bảo vệ môi trường trong quá trình khai thác.
Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và môi trường Trần Trọng Toàn cho biết, sở đã nhanh chóng triển khai nghị quyết đến các sở, ngành, đơn vị và doanh nghiệp biết và thực hiện. Đồng thời, sở kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo các ban quản lý dự án rà soát cụ thể khối lượng đá đã ký hợp đồng, khối lượng đã đưa về công trường và nhu cầu còn lại đến hết năm 2025.
Các nhà thầu được yêu cầu báo cáo chi tiết chủng loại và tiến độ cần cung cấp để tỉnh làm việc với các mỏ, điều chỉnh phân khai cho phù hợp. Đồng thời, yêu cầu các chủ mỏ công khai năng lực khai thác, chủng loại đá có thể cung ứng, sản lượng và tiến độ giao hàng để đơn vị ký hợp đồng được biết.
Trong buổi làm việc ngày 16-6 vừa qua, Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Hoàng nhấn mạnh, dù tỉnh đã nhiều lần chỉ đạo nhưng các mỏ đá vẫn chưa chủ động hoàn thiện thủ tục liên quan để sẵn sàng nâng công suất khi được cho phép. Thực tế này ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ các dự án trọng điểm, làm giảm hiệu quả triển khai của chính sách đặc thù.
Theo lãnh đạo tỉnh, thời gian từ nay đến cuối năm không còn nhiều, trong khi hầu hết các dự án trọng điểm đều được yêu cầu cơ bản hoàn thành trong năm 2025. Do đó, các mỏ cần sớm khắc phục các vướng mắc, đặc biệt là về pháp lý đất đai và môi trường để được nâng công suất khai thác, đáp ứng tốt nhất nhu cầu vật liệu cho dự án.
Đại diện chủ đầu tư Dự án Sân bay Long Thành bày tỏ, vừa qua, đơn vị khởi công thêm một số gói thầu, do đó, những tháng cuối năm nay và năm 2026 đòi hỏi lượng đá xây dựng rất lớn. Vì vậy, các chủ mỏ cần sớm cung cấp thông tin về khối lượng, chủng loại và chất lượng đá có thể cung cấp để nhà đầu tư lên kế hoạch cụ thể. Đồng thời, nhà đầu tư này kiến nghị tỉnh có hướng xử lý đối với chủng loại đá được phân khai nhưng không đạt yêu cầu của dự án sân bay.
Hoàng Lộc