Đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam tạo thêm cơ hội cho địa phương
Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam là dự án có ý nghĩa chiến lược, trọng điểm của quốc gia với tổng mức đầu tư khoảng 67,43 tỷ USD, bắt đầu từ ga Ngọc Hồi (Hà Nội), đi qua 20 tỉnh, thành phố và kết thúc tại ga Thủ Thiêm (TP. Hồ Chí Minh). Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đoạn qua địa bàn tỉnh Bình Thuận có chiều dài 156 km với 2 ga hành khách là ga Phan Thiết và ga Phan Rí. Vì vậy, việc thực hiện Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam và dự án đường kết nối ga Phan Thiết đến trung tâm thành phố Phan Thiết và phương án quy hoạch khu vực ga Phan Rí là một trong những nhiệm vụ chính trị rất quan trọng của tỉnh Bình Thuận.
Phối cảnh đường kết nối trung tâm Phan Thiết lên cao tốc Bắc - Nam với 12 làn xe.
Có thể nhận thấy thực trạng hiện nay các phương tiện lưu thông trên tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam ở khu vực phía Nam (hướng TP. Hồ Chí Minh) vào trung tâm thành phố Phan Thiết phải thông qua quốc lộ 1 – Mỹ Thạnh (dài khoảng 2,6 km, mặt đường 4 làn xe cơ giới, xe máy lưu thông chung làn xe cơ giới), sau đó tiếp tục lưu thông theo quốc lộ 1 (khoảng 13 km). Từ khi tuyến cao tốc đưa vào khai thác, khu vực nút giao Ba Bàu và nút giao vào quốc lộ 1 thường xảy ra tình trạng kẹt xe, ùn tắc giao thông, nhất là các ngày cuối tuần và dịp lễ, tết nên với khoảng cách chỉ 16 km nhưng thời gian lưu thông khoảng 30 phút, chưa kể thời gian xảy ra tình trạng kẹt xe sẽ mất gần cả tiếng đồng hồ. Đối với hướng lưu thông từ khu vực phía Bắc hướng Ninh Thuận vào trung tâm thành phố Phan Thiết phải thông qua QL 28 với quy mô nhỏ hẹp 2 làn xe cơ giới với thời gian di chuyển hơn 30 phút. Điều này phần nào ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư tuyến đường bộ cao tốc Bắc – Nam.
Để chủ động kết nối các tuyến giao thông quan trọng của quốc gia với trung tâm của tỉnh, mở ra không gian mới, góp phần thúc đẩy phát triển hành lang kinh tế Đông – Tây của tỉnh, Bình Thuận đã triển khai dự án tuyến đường kết nối trung tâm thành phố Phan Thiết với tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, dự án dự kiến có quy mô 12 làn xe với tổng mức đầu tư khoảng 6.990 tỷ đồng, trong đó có bố trí đất dự phòng để đầu tư hệ thống tuyến đường sắt nhẹ đô thị (tàu metro điện) trong tương lai đồng bộ với tuyến đường bộ. Về lộ trình, dự kiến giai đoạn 1 (2026 - 2030) sẽ hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng toàn tuyến. Đầu tư hoàn thành 6 làn xe cơ giới và các công trình hạ tầng kỹ thuật vỉa hè, hệ thống chiếu sáng, thoát nước, cây xanh... với tổng mức đầu tư khoảng 6.470 tỷ đồng. Giai đoạn 2 sau năm 2030 sẽ tiếp tục đầu tư các hạng mục còn lại gồm 6 làn xe, thành tuyến đường 12 làn cơ giới và dải phân cách giữa với chi phí dự kiến là khoảng 520 tỷ đồng.
Sơ đồ kết cấu giao thông kết nối đường sắt tốc độ cao qua Ga Phan Thiết.
Khơi dậy vùng kinh tế Đông – Tây Phan Thiết
Nhiều nhiệm kỳ qua Bình Thuận chủ yếu tập trung phát triển hạ tầng vùng ven biển. Hầu hết các tuyến đường quan trọng được đầu tư lớn đều xoay quanh trục ven biển nhằm bảo vệ an ninh quốc phòng và phát triển kinh tế biển. Trên thực tế, việc đầu tư các tuyến đường ven biển đã mang lại lợi ích thiết thực, hiệu quả, nhất là ngành du lịch tỉnh nhà có bước đột phá ngoài mong đợi. Và bây giờ, trong tầm nhìn chiến lược, Đảng bộ và hệ thống chính trị Bình Thuận đã nắm bắt được cơ hội từ tuyến cao tốc đường bộ hoạt động và sắp đến là tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam được đầu tư qua Bình Thuận. Vì vậy, dự án tuyến đường kết nối cao tốc nối Phan Thiết hứa hẹn sẽ thúc đẩy vùng Đông – Tây Phan Thiết phát triển mạnh kinh tế.
Khi tuyến đường hoàn thiện sẽ kết nối từ cao tốc Vĩnh Hảo vào trung tâm thành phố Phan Thiết có đoạn đầu tại xã Hàm Hiệp và tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam xuống giáp đường Lê Duẩn (tại nút giao với đường Trường Chinh) và cùng với đường Lê Duẩn, đường Nguyễn Tất Thành sẽ hình thành trục chính theo hướng Đông – Tây kết nối liên thông từ đường bộ cao tốc vào trung tâm thành phố Phan Thiết với các đầu mối giao thông đối ngoại quan trọng gồm đường bộ cao tốc, ga đường sắt tốc độ cao, đường tránh qua thành phố Phan Thiết (đường vành đai 2), đường Trường Chinh, Bến xe tỉnh trong tương lai với khu trung tâm của thành phố Phan Thiết và đấu nối vào đường ven biển qua thành phố Phan Thiết, mở ra không gian phát triển mới thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương... Từ đường nối Lê Duẩn, nối tiếp các trục đường quan trọng khác như đường Thủ Khoa Huân - Hùng Vương đi về Khu du lịch quốc gia Mũi Né. Nối với đường Nguyễn Tất Thành ra bãi tắm Đồi Dương - Thương Chánh, nối với đường Trần Hưng Đạo đi về vùng du lịch mới nổi Tiến Thành rồi về La Gi hay Kê Gà, Hàm Thuận Nam...
Vì vậy, theo nhìn nhận ban đầu tuyến kết nối này sẽ có ý nghĩa rất quan trọng khi vừa nâng tầm đô thị Phan Thiết được kết nối liên vùng vừa tạo ra không gian phát triển kinh tế thương mại và giá trị quỹ đất ở 2 bên trục lộ của tuyến cũng như quỹ đất dành riêng để xây dựng các khu thương mại khác. Từ đây Phan Thiết sẽ phát huy được tiềm năng khu vực phía Đông – Tây để tăng tốc phát triển kinh tế toàn diện...
Để đường nối cao tốc – Phan Thiết sớm hoàn thiện, mới đây Thường trực Tỉnh ủy đã chỉ đạo Đảng ủy UBND tỉnh, lãnh đạo UBND tỉnh khẩn trương hoàn chỉnh phương án đầu tư dự án, đồng thời nghiên cứu quy hoạch đồng bộ khu đô thị Ga đường sắt tốc độ cao. Quy hoạch, phát huy hiệu quả quỹ đất hai bên tuyến đường mới, trình Ban Thường vụ Tỉnh ủy trong tháng 4/2025 để cho ý kiến. Trên cơ sở đó, hoàn chỉnh các quy hoạch có liên quan và báo cáo nghiên cứu tiền khả thi chậm nhất là tháng 7/2025. Đồng thời, nghiên cứu báo cáo Ban Thường vụ Tỉnh ủy phương án quy hoạch khu vực ga Phan Rí. Quá trình nghiên cứu thực hiện dự án cần quan tâm về đời sống, sinh kế đối với người dân có đất trong khu vực thực hiện dự án. Tỉnh Bình Thuận rất sẵn sàng, chủ động quyết tâm hoàn thành dự án chậm nhất là quý IV/2028 để kết nối với tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam...
TRẦN THI