Mở đường cho tư nhân tham gia Dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam

5 giờ trướcBài gốc

Phiên họp chiều 25/6 của Quốc hội.

Theo chương trình mới được bổ sung, chiều 25/6 kiến nghị bổ sung hình thức đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam của Chính phủ đã được đặt lên bàn nghị sự của Quốc hội.

Cụ thể, Chính phủ kiến nghị Quốc hội chấp thuận bổ sung hình thức đầu tư khác (đầu tư theo đối tác công tư - PPP, đầu tư kinh doanh…) cho dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, bên cạnh hình thức đầu tư công. Chính phủ sẽ lựa chọn hình thức đầu tư, nhà đầu tư theo quy định. Trường hợp có cơ chế, chính sách khác vượt thẩm quyền sẽ báo cáo Quốc hội.

Kiến nghị trên được Chính phủ trình Quốc hội trong bối cảnh Việt Nam sẽ đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam. Dự án này được Bộ Chính trị thống nhất chủ trương đầu tư theo hình thức đầu tư công và Quốc hội đã duyệt chủ trương đầu tư, hình thức đầu tư công tại Nghị quyết số 172/2024/QH15 ngày 30/11/2024.

Trên cơ sở đó, từ tháng 4/2025, Chính phủ đã cùng địa phương triển khai công tác chuẩn bị giải phóng mặt bằng; chọn nhà đầu tư tư vấn quản lý dự án và rà soát, biên dịch 31 bộ tiêu chuẩn. Chính phủ cũng làm việc với các tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước để kêu gọi tham gia thực hiện dự án, cũng như xây dựng, ban hành các nghị định, đề án phát triển nguồn lực đường sắt và Đề án phát triển công nghiệp đường sắt.

Sau khi Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội ban hành một số cơ chế chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân, Chính phủ nhận được đề xuất đầu tư Dự án của một số nhà đầu tư làm dự án này.

Các nhà đầu tư đề nghị được đầu tư theo hình thức đầu tư tư nhân (theo Luật Đầu tư), tiến độ nhanh hơn so với tiến độ nêu tại Nghị quyết 172/2024 của Quốc hội. Vốn ngân sách sẽ được dùng để giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tái định cư, bàn giao mặt bằng sạch cho nhà đầu tư…

Tờ trình của Chính phủ nêu rõ, tại thời điểm Bộ Chính trị chấp thuận chủ trương đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam theo hình thức đầu tư công chưa có nhà đầu tư quan tâm, đề xuất đầu tư dự án này. Tuy nhiên, sau khi Nghị quyết 68-NQ/TW về đột phá phát triển kinh tế tư nhân, một số nhà đầu tư đã quan tâm đầu tư dự án. Dù vậy, theo Nghị quyết 172/2024 của Quốc hội chưa có hình thức đầu tư tư nhân trực tiếp, hoặc hình thức đầu tư khác.

Theo Chính phủ, đối với hình thức đầu tư theo phương thức đối tác công tư và đầu tư tư nhân trực tiếp đã có đầy đủ cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý, cơ sở thực tiễn.

Cụ thể, về cơ sở chính trị thì Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị xác định “Mở rộng sự tham gia của doanh nghiệp tư nhân vào các dự án quan trọng quốc gia,... các dự án quan trọng quốc gia như đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, ...)”.

Tại cuộc họp ngày 20/6/2025, Bộ Chính trị đã thống nhất chủ trương bổ sung hình thức đầu tư khác (đầu tư theo phương thức PPP, đầu tư kinh doanh,...) bên cạnh hình thức đầu tư công, đồng thời giao Đảng ủy Chính phủ phối hợp với Đảng ủy Quốc hội trình Quốc hội khóa XV tại kỳ họp thứ 9 xem xét, quyết định.

Về cơ sở pháp lý thì Điều 16 Luật Đầu tư quy định “kết cấu hạ tầng là lĩnh vực được ưu đãi khuyến khích đầu tư và được hưởng ưu đãi theo Điều 15". Điều 4 Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư quy định lĩnh vực giao thông vận tải được đầu tư theo hình thức này.

Nghị quyết số 198/2025/QH15 ngày 17/5/2025 của Quốc hội quy định “Nhà nước mở rộng sự tham gia của doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế vào các dự án trọng điểm có ý nghĩa lớn với phát triển kinh tế - xã hội, dự án quan trọng quốc gia thông qua hình thức đầu tư trực tiếp hoặc đầu tư theo phương thức đối tác công tư,...”.

Về cơ sở thực tiễn, Chính phủ kinh nghiệm thế giới cho thấy đa số các nước đầu tư kết cấu hạ tầng đường sắt theo hình thức đầu tư công do các dự án đường sắt mặc dù mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội cao nhưng hiệu quả tài chính của bản thân dự án thấp, tổng mức đầu tư lớn, thời gian hoàn vốn dài. Một số dự án đầu tư theo phương thức PPP đã bước đầu được triển khai nhưng cần có sự hỗ trợ của nhà nước.

Theo khoản 2 Điều 37 Luật Đầu tư công, việc bổ sung hình thức đầu tư không thuộc trường hợp phải điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án. Tuy nhiên, đây là nội dung khác với Nghị quyết số 172/2024/QH15 ngày 30/11/2024 của Quốc hội nên Chính phủ báo cáo Quốc hội chấp thuận.

Thẩm tra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính nêu rõ, việc Chính phủ đề xuất bổ sung hình thức đầu tư cho Dự án, bên cạnh hình thức đầu tư công là phù hợp.

Quốc hội đã bố trí thời gian, song không có đại biểu nào tham gia thảo luận về nội dung trên.

Nguyễn Lê

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/mo-duong-cho-tu-nhan-tham-gia-du-an-duong-sat-cao-toc-bac---nam-d313993.html