Mô hình kinh tế mới của Trung Quốc và những thách thức với thế hệ Z ở châu Á

4 giờ trướcBài gốc

Cảng hàng hóa ở Sơn Đông, Trung Quốc. Ảnh: THX/TTXVN

Theo hãng tin Bloomberg, mô hình này không chỉ ảnh hưởng đến các nền kinh tế lớn mà còn gây ra những hệ quả khó lường cho thế hệ trẻ, đặc biệt là thế hệ Z (sinh từ năm 1997 đến năm 2012), khi họ phải đối mặt với sự biến động trên thị trường lao động và những cơ hội nghề nghiệp trong tương lai.

Trung Quốc khẳng định sức mạnh trong ngành sản xuất

Trung Quốc đang tìm cách duy trì đà tăng trưởng khi nhu cầu nội địa bắt đầu có dấu hiệu chững lại, đặc biệt là trong bối cảnh thị trường bất động sản gặp khó khăn. Để đạt được mục tiêu này, Bắc Kinh đã tăng cường thúc đẩy xuất khẩu, đặc biệt là các mặt hàng giá rẻ, nhằm duy trì thặng dư thương mại hàng năm vượt mốc 1 nghìn tỷ USD. Mặc dù xuất khẩu sang Mỹ đã giảm đáng kể do cuộc chiến thương mại do Tổng thống Donald Trump phát động, nhưng hàng hóa Trung Quốc vẫn tràn ngập các thị trường khác, đặc biệt là ở các quốc gia Đông Nam Á và các nền kinh tế mới nổi Global South (tạm dịch: Nam Bán cầu).

Tuy nhiên, đà gia tăng này đang gây ra không ít xáo trộn ở các quốc gia trong khu vực. Các quốc gia trong Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), đặc biệt là những nền kinh tế có ngành sản xuất lớn, đang phải đối mặt với sức ép từ sự cạnh tranh khốc liệt của hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc. Trong khi các biện pháp bảo vệ như hạn chế nhập khẩu hoặc tăng thuế không thể giải quyết triệt để vấn đề, dòng chảy hàng hóa giá rẻ vẫn không ngừng đổ vào thị trường các nước ASEAN, gây khó khăn cho các ngành sản xuất nội địa.

Tác động đến sản xuất và việc làm của giới trẻ

Một trong những ngành chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ sự cạnh tranh của hàng hóa giá rẻ là ngành sản xuất, vốn là nơi cung cấp công ăn việc làm cho hàng triệu người lao động, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Tại Indonesia, hơn 60 nhà máy dệt may đã phải đóng cửa kể từ năm 2022, dẫn đến sự mất mát của khoảng 250.000 việc làm. Theo dự báo, đến năm 2025, khoảng nửa triệu việc làm trong ngành này sẽ bị đe dọa, gần như tiêu diệt một phần tư số việc làm trong ngành sản xuất sợi và chỉ sợi.

Không chỉ có Indonesia, các quốc gia khác như Thái Lan cũng chịu ảnh hưởng tương tự, khi hàng nghìn nhà máy phải đóng cửa vì không thể cạnh tranh nổi với hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc. Đây là những công việc vốn là bệ phóng giúp giới trẻ ở các quốc gia này bước vào tầng lớp trung lưu, nhưng nay lại trở nên khan hiếm. Hơn nữa, những công việc trong các ngành công nghiệp sản xuất đầu vào, mà lâu nay là con đường tiến thân của nhiều người trẻ, đang dần biến mất.

Không chỉ ngành sản xuất quy mô thấp, mà ngay cả các ngành công nghiệp công nghệ cao như xe điện, pin, dược phẩm và robot cũng đang chịu sự tác động mạnh mẽ.

Trung Quốc, với chính sách công nghiệp đầy tham vọng, đang tận dụng lợi thế về tài chính để mở rộng sản xuất và xuất khẩu sang các thị trường quốc tế, làm thay đổi cục diện của nhiều ngành nghề này. Theo các nhà kinh tế học, “cú sốc Trung Quốc 2.0” có thể gây tác động lớn hơn cả “cú sốc Trung Quốc 1.0” trước đây, khi nền kinh tế Mỹ cũng đã phải chịu đựng sự cạnh tranh gay gắt từ hàng hóa giá rẻ của Trung Quốc trong giai đoạn 1999-2007.

Sự phản kháng của thế hệ trẻ

Ảnh minh họa: SCMP

Một hệ quả không thể không nhắc đến từ cuộc khủng hoảng kinh tế này là sự bất mãn ngày càng gia tăng trong giới trẻ tại các quốc gia ở châu Á. Nhiều thanh niên, đặc biệt là những người mới bước vào thị trường lao động, đang cảm thấy mất hy vọng vào tương lai khi các cơ hội nghề nghiệp ngày càng thu hẹp. Sự bất mãn này đã dẫn đến các cuộc biểu tình ở nhiều quốc gia như Indonesia, Philippines và Timor-Leste, nơi giới trẻ xuống đường yêu cầu cải cách chính trị, minh bạch trong quản lý và tìm kiếm cơ hội việc làm tốt hơn. Tại Nepal, sự phản đối của giới trẻ đối với tham nhũng đã buộc chính phủ phải từ chức vào đầu tháng 9.

Những phong trào phản kháng này phản ánh sự lo ngại sâu sắc về tương lai của thế hệ trẻ. Trong bối cảnh đó, Trung Quốc có thể nhận thức được vấn đề và sẽ không muốn làm suy yếu thêm sự ổn định kinh tế của các quốc gia láng giềng. Khu vực này đã bị ảnh hưởng không nhỏ bởi các chính sách thuế của Tổng thống Trump, và giờ đây Trung Quốc cũng đang cố gắng mở rộng ảnh hưởng trong khu vực.

Những tín hiệu tích cực

Mặc dù thách thức là rất lớn, nhưng cũng có một số tín hiệu lạc quan. Trong tháng 9 vừa qua, xuất khẩu từ Đông Nam Á sang Mỹ đã tăng khoảng 23% so với cùng kỳ năm trước, trong đó Việt Nam và Thái Lan là hai quốc gia dẫn đầu.

Một phần của sự tăng trưởng này là nhờ vào việc các công ty đang dần chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc do căng thẳng địa chính trị, mở ra cơ hội mới cho các quốc gia trong khu vực. Tuy nhiên, sự tăng trưởng này vẫn chưa chắc chắn sẽ tạo ra nhiều việc làm ổn định cho giới trẻ.

Để giải quyết vấn đề này, các quốc gia trong khu vực cần tìm ra các giải pháp dài hạn hơn. Một trong những giải pháp khả thi có thể là giúp các doanh nghiệp trong nước tìm kiếm thị trường mới, đồng thời nâng cao hiệu quả sản xuất trong nước. Các biện pháp bảo vệ thương mại trong khu vực có thể được áp dụng thay vì hành động đơn phương, và quan trọng hơn, các chương trình đào tạo lại và hỗ trợ thu nhập cho những lao động bị ảnh hưởng cũng cần được triển khai mạnh mẽ.

Nếu không có các chính sách đúng đắn để đảm bảo rằng thế hệ Z sẽ được hưởng lợi từ sự phát triển của thương mại và công nghiệp, sự bất mãn có thể tiếp tục gia tăng và dẫn đến những bất ổn chính trị trong khu vực.

Hải Vân/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/mo-hinh-kinh-te-moi-cua-trung-quoc-va-nhung-thach-thuc-voi-the-he-z-o-chau-a-20251217171105900.htm