Sinh viên Học viện Cán bộ Thành phố Hồ Chí Minh trao đổi, hướng dẫn người dân đến giao dịch hành chính tại Ủy ban nhân dân phường Bình Thạnh.
Tại đây, sinh viên không chỉ đóng góp trực tiếp cho địa phương mà còn bồi dưỡng năng lực quản lý, tác phong công vụ và tinh thần trách nhiệm công dân.
Ý tưởng từ trải nghiệm đời sống
Ngay sau khi chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động (1/7/2025), Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên Việt Nam Học viện Cán bộ Thành phố Hồ Chí Minh đã triển khai mô hình “Tập sự phục vụ nhân dân” lồng ghép trong các hoạt động của chiến dịch tình nguyện Mùa hè xanh năm 2025.
Đây là mô hình gắn kết trực tiếp hoạt động tình nguyện với chuyên môn đào tạo để hỗ trợ thiết thực cho chính quyền cơ sở trong xử lý thủ tục hành chính, chuyển đổi số.
Anh Thái Nguyễn Đăng Khoa, đội trưởng đội hình “Tập sự phục vụ nhân dân” cho biết: Nhận thấy tính cấp thiết trong giai đoạn đầu vận hành mô hình chính quyền mới, đội hình đã chủ động phối hợp với các địa phương để đưa bốn đội chuyên môn phản ứng nhanh về các phường: Sài Gòn, Bình Thạnh, Cầu Ông Lãnh và Trung Mỹ Tây… để nhận nhiệm vụ.
Sinh viên hướng dẫn người dân làm thủ tục hành chính.
Chỉ sau bốn tuần, các đội hình đã đồng hành cùng chính quyền các xã, phường, đặc khu phục vụ hơn 100.000 lượt người dân; thực hiện số hóa, sắp xếp và lưu trữ hơn 20.000 đầu hồ sơ. Song song với công tác chuyên môn, sinh viên tình nguyện còn tích cực phối hợp với địa phương trực tiếp hướng dẫn người dân cài đặt, sử dụng VNeID, hướng dẫn người dân sử dụng, thao tác thủ tục hành chính trên thiết bị số.
Anh Trần Ngọc Trí, Bí thư đoàn phường Sài Gòn đánh giá: "Thời điểm mới vận hành, khối lượng công việc của trung tâm hành chính công rất lớn. Nhờ sự đồng hành của các sinh viên đã giúp giảm tải áp lực đối với cán bộ, công chức tại phường. Chúng tôi mong các đội hình này tiếp tục được duy trì để địa phương phục vụ người dân và doanh nghiệp ngày càng hiệu quả hơn".
Theo anh Thái Nguyễn Đăng Khoa, qua triển khai thực tế cũng cho thấy khả năng thích ứng với tình hình mới của sinh viên là rất nhanh chóng. Tuy khối lượng rất lớn, cộng thêm những khác biệt giữa lý thuyết và thực tiễn nhưng các tình nguyện viên trong đội hình đã nhanh chóng bắt nhịp để góp phần giúp người dân làm quen với môi trường số một cách hiệu quả.
Điều chỉnh để đáp ứng nhu cầu thực tiễn
Tuy vậy, bên cạnh những kết quả tích cực, việc triển khai mô hình vẫn còn bộc lộ một số hạn chế nhất định: Số lượng sinh viên tham gia còn hạn chế khi nhiều bạn không bố trí hoặc không thể gắn bó xuyên suốt đến khi kết thúc chương trình.
Tiếp đó, với đặc thù nhiều địa phương ở xa, địa bàn rộng nên cũng hạn chế việc đi lại, sinh hoạt khiến các công tác chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Tại Trung tâm Phục vụ hành chính công các địa phương lượng hồ sơ và thủ tục hành chính phát sinh nhiều, áp lực công việc cao.
Trong khi đó, số lượng tình nguyện viên có hạn, dẫn đến tình trạng quá tải ở một số thời điểm, ảnh hưởng đến tiến độ hỗ trợ cũng như trải nghiệm thực tế. Quá trình thực hiện cũng cho thấy nhiều sự khác biệt giữa lý thuyết và thực tiễn dù các sinh viên đã được tập huấn trước khi về địa phương cũng tác động rất lớn đến mục tiêu đề ra tại các địa phương.
Mô hình này nhận được nhiều phản hồi tích cực từ các địa phương và người dân.
Ngoài ra, nhiều địa phương có những quy định nội bộ hoặc quy trình xử lý hồ sơ riêng, khác với nội dung đã được phổ biến trong tập huấn khiến một số sinh viên lúng túng, cần thời gian làm quen và có sự hướng dẫn trực tiếp từ cán bộ cơ sở.
Từ những kết quả đạt được sau thời gian triển khai, Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên Học viện cũng đúc rút được nhiều bài học để việc triển khai trong thời gian tới. Cụ thể, về công tác tổ chức, cần chủ động khảo sát nhu cầu của từng địa phương ngay từ giai đoạn chuẩn bị để phân bổ lực lượng hợp lý.
Việc này giúp bảo đảm sự cân đối giữa số lượng sinh viên tham gia với khối lượng công việc tại địa bàn, tránh tình trạng nơi quá tải nơi lại bị phân tán nguồn lực. Trong công tác đào tạo, Học viện cũng chú trọng tăng cường tính thực hành trong các chương trình tập huấn, mô phỏng tình huống cụ thể, cập nhật quy định và quy trình cải cách hành chính theo mô hình chính quyền 2 cấp.
Đồng thời, công tác họp đúc rút thực tế, chia sẻ kinh nghiệm giữa các đội hình, nhằm rút ngắn khoảng cách giữa lý thuyết và thực tiễn cũng sẽ được triển khai nhiều hơn. Về định hướng lâu dài, cần gắn kết chặt chẽ hoạt động tình nguyện với mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành hành chính công và hệ thống chính trị.
Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên Việt Nam Học viện Cán bộ Thành phố Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục điều chỉnh để phát huy mô hình này hiệu quả hơn trong thực tế.
Hoạt động này có thể được xem như một dạng thực tập nghề nghiệp bổ trợ, vừa củng cố kiến thức lý luận vừa trang bị kỹ năng thực tiễn, đồng thời tạo lợi thế cho sinh viên trong quá trình thi tuyển và công tác sau này.
Mô hình “Tập sự phục vụ nhân dân” là minh chứng sinh động cho sự sáng tạo, tinh thần xung kích và tính chuyên nghiệp của sinh viên Học viện trong giai đoạn đổi mới tổ chức bộ máy chính quyền địa phương.
Những kết quả đã đạt được không chỉ hỗ trợ thiết thực cho địa phương trong quá trình chuyển đổi, mà còn tạo môi trường để sinh viên rèn luyện chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp và ý thức trách nhiệm công dân.
Bên cạnh đó, với những bài học từ thực tiễn trong quá trình triển khai cũng gợi mở nhiều vấn đề cần khắc phục, qua đó định hình giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển mô hình trong những mùa chiến dịch tiếp theo.
TRẦN QUANG QUÝ