Mô hình trồng su su ở bản Hùn.
Đặt chân đến đầu bản Hùn, đã thấy màu xanh mướt của giàn su su phủ kín cánh đồng. Tại khu vườn rộng hơn 2.000 m², gia đình chị Tòng Thị Hoa đang thu hoạch những quả su su lủng lẳng trên giàn thép chắc chắn. Chị Hoa chia sẻ: Gia đình đầu tư 50 triệu đồng để dựng giàn và hệ thống tưới tự động. Mỗi năm thu được khoảng 25 tấn su su, trừ chi phí cho lãi trên 200 triệu đồng.
Còn gia đình anh Tòng Văn Tiến, một trong những hộ trồng su su nhiều nhất bản, với 5.000 m². Anh Tiến hồ hởi: Su su dễ trồng, ít tốn công chăm sóc, lại cho thu hoạch liên tục. Mỗi ngày nhà tôi hái được 1 - 3 tạ, giá bán ổn định từ 11 - 12 nghìn đồng/kg. So với các loại cây trồng khác, trồng su su hiệu quả kinh tế cao hơn hẳn.
Theo những người trồng su su ở bản Hùn, su su có chi phí đầu tư ban đầu thấp, thời gian thu hoạch kéo dài tới 9 tháng (từ tháng 9 đến tháng 5 năm sau). Toàn bộ quy trình sản xuất đều theo hướng hữu cơ, phân bón chủ yếu là phân chuồng ủ hoai mục, làm cỏ thủ công hoặc bằng máy phát nhỏ, hệ thống tưới dẫn nước từ khe núi về. Nhờ vậy, quả su su nơi đây giữ được chất lượng ngọt thanh, người tiêu dùng ưa chuộng. Hiện nay, quả su su tại bản Hùn được thương lái đến tận vườn thu mua hoặc các hộ thu hái bán tại chợ đêm phường Chiềng Cơi.
Mô hình trồng su su của nhân dân bản Hùn.
Ông Tòng Văn Yên, Phó Bí thư chi bộ, Trưởng bản Hùn, chia sẻ: Thực tế, su su đã được bà con trồng từ cả chục năm nay, song chủ yếu ở quy mô nhỏ lẻ. Chỉ trong 2 - 3 năm trở lại đây, nhiều hộ đã mạnh dạn nhân rộng mô hình. Nhận thấy tiềm năng từ cây su su, Chi bộ bản đã đưa chỉ tiêu duy trì và mở rộng diện tích trồng su su vào nghị quyết của Chi bộ hằng năm. Đến nay, toàn bản đã có 30 hộ trồng 5 ha su su trồng trên diện tích lúa không hiệu quả và vườn đồi.
Hiệu quả kinh tế từ trồng su su rất rõ rệt, bởi ngoài thu quả, một số hộ còn thu hái ngọn su su bán ra thị trường, tạo thêm nguồn thu nhập ổn định cho gia đình. Bình quân mỗi ha su su cho thu nhập khoảng 1 tỷ đồng/năm, từ trồng su su, góp phần nâng cao thu nhập bình quân của bản đạt khoảng 60 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống chỉ còn 1,3%. Năm 2024, bản Hùn được công nhận là bản nông thôn mới kiểu mẫu về văn hóa nông thôn. Chi bộ, Ban quản lý bản Hùn đang tiếp tục khuyến khích bà con duy trì, mở rộng diện tích trồng su su theo hướng an toàn, gắn với xây dựng thương hiệu và tiêu thụ bền vững, tạo sinh kế ổn định.
Các hộ dân ở bản Hùn đầu tư hệ thống tưới nước tự động cho vườn su su.
Cây su su đã mang lại thu nhập ổn định cho nhân dân bản Hùn. Tuy nhiên, để mô hình phát triển bền vững, rất cần sự hỗ trợ từ chính quyền và ngành chức năng trong việc xây dựng HTX, tổ hợp tác để liên kết tiêu thụ; tập huấn kỹ thuật chăm sóc, quản lý chất lượng cũng như quảng bá, xây dựng thương hiệu, giúp cây su su bản Hùn khẳng định chỗ đứng vững chắc trên thị trường, trở thành hướng phát triển kinh tế ổn định, lâu dài cho người dân.
Thủy Ngân