Mở lối thoát nghèo bền vững nhờ... cây 'xóa đói'

4 giờ trướcBài gốc

Trong ký ức của nhiều người dân Thái Nguyên, chuối tiêu từ lâu đã rất gần gũi và quen thuộc vì được trồng xung quanh bờ ao, cạnh hàng rào hoặc trong những mảnh vườn nhỏ. Không ai nghĩ đến việc canh tác chuyên nghiệp, bởi giá trị kinh tế quá bấp bênh. Những buồng chuối chín vàng chủ yếu dùng để ăn hoặc bán vào dịp Tết.

Có thời điểm, nhiều nhà cùng trồng chuối nhưng rất khó bán. Với nhiều người, chuối chỉ là một loại cây trồng để "xóa đói", chứ không thể "làm giàu".

Bước ngoặt từ một ý tưởng táo bạo

Thế nhưng, mọi thứ đã thay đổi hoàn toàn kể từ đầu năm 2024, khi một mô hình nông nghiệp mới lạ xuất hiện. HTX Nghiên cứu phát triển Dược và Mỹ phẩm Bắc Kạn (địa chỉ mới sau sáp nhập là tổ Giao Lâm, phường Đức Xuân, tỉnh Thái Nguyên), một đơn vị non trẻ nhưng mang theo tầm nhìn lớn, đã quyết định biến cây chuối tiêu xanh thành một sản phẩm có giá trị cao, được thị trường quốc tế ưa chuộng. HTX không chỉ đơn thuần là một đơn vị thu mua nông sản, mà còn đóng vai trò như một "cầu nối" vững chắc giữa người nông dân và công nghệ hiện đại.

Để đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định, chất lượng cao, HTX đã triển khai một mô hình sản xuất khép kín và bền vững: HTX không chỉ thu mua chuối xanh từ bà con với giá cả ổn định, mà còn cung cấp giống chuối chất lượng, hướng dẫn kỹ thuật canh tác theo quy trình khoa học, giúp nông dân nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Đây là điểm khác biệt lớn nhất, giúp bà con yên tâm sản xuất mà không còn lo lắng về đầu ra.

Chế biến sâu giúp nâng cao giá trị cho chuối tiêu.

Nắm bắt cơ hội này, nhiều thành viên trong HTX đã mạnh dạn chuyển đổi đất trồng ngô đã gắn bó nhiều năm sang trồng chuối tiêu. Sau hơn 8 tháng chăm sóc theo đúng quy trình của HTX, vườn chuối của thành viên đã bắt đầu cho thu hoạch ổn định.

Lúc đầu, nhiều hộ thành viên cũng lo lắng, nhưng HTX cam kết thu mua, đồng thời hướng dẫn quy trình, nên nhiều hộ dân quyết tâm làm. Bây giờ, khi đã đạt được thành quả, nhiều hộ mới thấy đây đúng là một quyết định sáng suốt.

Theo tính toán, mỗi buồng chuối nặng khoảng 10 - 15kg, bán với giá từ 7.000 đến 10.000 đồng/kg, mang về trung bình 100.000 - 150.000 đồng. Điều quan trọng là HTX có thể thu mua thường xuyên với số lượng lớn để phục vụ chế biên nên không còn cảnh ế ẩm, khó khăn trong tiêu thụ. Quan trọng hơn là qua đó giúp thành viên và người dân chủ động được thu nhập, không còn phụ thuộc vào thương lái và thị trường. Điều này giúp nhiều gia đình trồng chuối thoát khỏi nỗi lo "làm nông ăn bữa nay lo bữa mai" và có kế hoạch tích lũy cho tương lai.

Liên kết chế biến sâu

Sự "đổi đời" của cây chuối không phải là một sự tình cờ, mà là kết quả của một quá trình nghiên cứu khoa học nghiêm túc và bài bản. Đó là lời khẳng định của ông Vũ Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Dược và Mỹ phẩm, đơn vị đã chuyển giao công nghệ sản xuất tinh bột kháng TBKBAKA cho HTX Nghiên cứu phát triển Dược và Mỹ phẩm Bắc Kạn.

Tinh bột kháng TBKBAKA, sản phẩm chủ lực của HTX, là một bước tiến đột phá trong việc ứng dụng công nghệ sinh học vào nông nghiệp. Khác với tinh bột thông thường dễ tiêu hóa, tinh bột kháng không bị tiêu hóa ở ruột non mà chuyển thẳng xuống ruột già. Tại đây, nó trở thành nguồn dưỡng chất quý giá, nuôi dưỡng hệ vi sinh vật đường ruột. Tác dụng này đã được nhiều nghiên cứu khoa học trên thế giới công nhận, mang lại nhiều lợi ích sức khỏe như cải thiện hệ tiêu hóa, hỗ trợ giảm mỡ gan, và đặc biệt tốt cho người mắc bệnh tiểu đường và béo phì.

Chuối tiêu đang giúp nhiều người dân nâng cao thu nhập.

Viện Nghiên cứu Phát triển Dược và Mỹ phẩm đã chuyển giao toàn bộ quy trình sản xuất cho HTX, từ công nghệ sấy, trộn, đóng gói, đến sử dụng màng co và các thiết bị hiện đại khác. Với sự đầu tư bài bản, nhà xưởng của HTX đã đạt tiêu chuẩn ISO, đủ năng lực để sản xuất quy mô lớn. Chỉ sau một năm hoạt động, tinh bột kháng TBKBAKA đã được thị trường đón nhận tích cực, đạt chứng nhận OCOP 3 sao và trở thành một điểm sáng trong ngành nông nghiệp công nghệ cao của tỉnh.

Toàn bộ dây chuyền sản xuất được đầu tư hiện đại, khép kín tại nhà máy. Trong năm 2024, HTX đã sản xuất hơn 8.400 đơn vị sản phẩm, tiêu thụ ổn định khoảng 5 tấn chuối xanh mỗi tháng. Con số này không chỉ khẳng định chất lượng sản phẩm mà còn cho thấy hiệu quả của mô hình sản xuất nông nghiệp gắn với chế biến.

Vòng tuần hoàn để xóa bỏ lãng phí

Hiệu quả của mô hình này không chỉ dừng lại ở việc tạo ra sản phẩm chủ lực và thu nhập ổn định cho nông dân. Một trong những điểm sáng của HTX chính là việc tận dụng hiệu quả các phụ phẩm từ quá trình sản xuất.

“Gia đình tôi sau khi hoàn tất các khâu sản xuất là gom vỏ chuối lại, đóng bao mang về làm phân xanh bón ruộng lúa. Không bỏ phí gì cả,” chị Cao Trà Lâm, một thành viên của HTX, hào hứng cho biết.

Vỏ chuối là một phụ phẩm thường bị vứt bỏ, nay đã trở thành nguồn phân bón hữu cơ quý giá, giúp bà con tiết kiệm chi phí mua phân bón hóa học và góp phần bảo vệ môi trường. Mô hình này tạo ra một vòng tuần hoàn khép kín, từ cây chuối ban đầu, đến sản phẩm cuối cùng, và các phụ phẩm lại quay về phục vụ cho chính quá trình sản xuất nông nghiệp.

Câu chuyện về cây chuối tiêu ở Thái Nguyên là một bài học quý giá về nông nghiệp hiện đại. Nó cho thấy, với một tầm nhìn chiến lược, sự đầu tư đúng đắn vào khoa học và công nghệ, cùng với sự hợp tác chặt chẽ giữa nhà khoa học và người nông dân, một loại cây trồng tưởng chừng ít giá trị vẫn có thể trở thành một nguồn tài nguyên quý giá, tạo ra sản phẩm đột phá và mở ra con đường phát triển bền vững.

Hiện tại, HTX và Viện Nghiên cứu Phát triển Dược và Mỹ phẩm đang tiếp tục phối hợp triển khai mô hình trồng chuối bằng công nghệ cấy mô tại nhiều địa phương khác trong tỉnh. Công nghệ này giúp chủ động nguồn giống chuối chất lượng cao, đồng đều về gen, đảm bảo năng suất và hàm lượng dinh dưỡng ổn định. Điều đó không chỉ giúp mở rộng vùng nguyên liệu mà còn nâng cao chất lượng sản phẩm đầu vào, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài của HTX.

Với những bước đi bài bản và tầm nhìn xa, mô hình HTX Nghiên cứu phát triển Dược và Mỹ phẩm Bắc Kạn đã chứng minh rằng giảm nghèo bền vững không chỉ là một mục tiêu xa, mà hoàn toàn có thể sớm trở thành hiện thực khi người nông dân, thành viên HTX được trang bị kiến thức, khoa học công nghệ, và quan trọng nhất là một thị trường ổn định. Cây chuối, từ chỗ chỉ là một loại cây phụ, nay đã trở thành "kỳ tích" của một nền nông nghiệp hiện đại, mang lại cuộc sống ấm no và tươi sáng hơn cho người dân.

Trí Chiến

Nguồn Vnbusiness : https://vnbusiness.vn//mo-hinh/mo-loi-thoat-ngheo-ben-vung-nho-cay-xoa-doi-1108851.html