Mở ra không gian nghiên cứu sáng tạo khoa học - công nghệ rộng lớn

một ngày trướcBài gốc

Ứng dụng công nghệ sinh học trong chọn giống

Tỉnh mới sẽ là địa phương có diện tích lớn nhất cả nước, có vị trí địa lý sơn thủy hữu tình, hội tụ đủ các yếu tố “biển - rừng - biên giới - hải đảo”, sở hữu tài nguyên thiên nhiên đa dạng, sản lượng nông sản đứng đầu cả nước, đồng thời có dư địa lớn về phát triển năng lượng tái tạo, chế biến sâu. Trong giai đoạn phát triển mới, tỉnh Lâm Đồng xác định ba trụ cột chính là văn hóa - du lịch - thương mại. Đó không chỉ là ngành kinh tế mũi nhọn mà còn là không gian sáng tạo để hội tụ trí tuệ, bản sắc, công nghệ và nguồn lực xã hội, mở ra không gian nghiên cứu sáng tạo khoa học, công nghệ rộng lớn. Nhiều ý kiến tâm huyết của các nhà khoa học tại buổi gặp mặt trí thức khoa học, công nghệ tiêu biểu đã gợi mở hướng nghiên cứu của tỉnh Lâm Đồng mới.

Theo PGS.TS Nguyễn Nhị Điền - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Hạt nhân, nguyên Phó Viện trưởng Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam: Lâm Đồng sau sáp nhập có nhiều thuận lợi để bứt phá trong cả 3 trụ cột của cơ cấu nền kinh tế, trong đó xu thế đột phá về phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia cần tập trung vào một số vấn đề như: Thúc đẩy bảo quản sau thu hoạch và xuất khẩu hàng hóa nông sản của địa phương bằng việc đầu tư xây dựng cơ sở chiếu xạ quy mô công nghiệp. Cụ thể, đầu tư 2 hệ thiết bị chiếu xạ là hệ chiếu xạ Co-60 và hệ chiếu xạ dùng máy gia tốc electron để chiếu xạ khử trùng, chiếu xạ bảo quản và chiếu xạ kiểm dịch các sản phẩm từ cây công nghiệp (cà phê, điều, hồ tiêu, mắc ca), cây ăn quả (sầu riêng, thanh long, măng cụt, chuối, bơ) và dược liệu. Dự án có thể đặt tại vùng gần biển và gần cao tốc Bắc - Nam để thuận tiện cho xuất khẩu nông sản và phân phối tiêu dùng trong nước, đồng thời làm dịch vụ chiếu xạ cho các tỉnh lân cận. Đầu tư nâng cấp một số cảng biển như Vĩnh Tân, Hàm Tân, Phú Quý, Sơn Mỹ trở thành cảng xuất, nhập khẩu hàng hóa.

Cùng với việc cấp mã số vùng trồng để truy xuất nguồn gốc, chỉ dẫn địa lý cho các sản phẩm chủ lực, cần đầu tư hợp tác với các cơ sở nghiên cứu để tổ chức hệ thống phòng thí nghiệm đáp ứng nhu cầu thử nghiệm, đánh giá chất lượng sản phẩm của các tổ chức, cá nhân. Về mặt kỹ thuật có thể sử dụng kỹ thuật hạt nhân bằng việc phân tích đánh giá chỉ số các đồng vị bền và các kỹ thuật liên quan để tạo ra cơ sở dữ liệu phục vụ cho truy xuất nguồn gốc chỉ dẫn địa lý của các loại sản phẩm chủ lực để tránh hàng giả, hàng kém chất lượng hòa nhập.

Ứng dụng công nghệ sinh học và kỹ thuật hạt nhân để chọn tạo giống cây trồng có giá trị kinh tế cao và sản xuất một số vật liệu, chế phẩm phục vụ nông nghiệp xanh, bảo vệ môi trường bền vững. Chẳng hạn, chọn tạo giống đột biến bằng phương pháp chiếu xạ cho một số cây ăn quả, cây dược liệu phù hợp với các vùng khí hậu trên địa bàn tỉnh; nghiên cứu đột biến tăng hàm lượng hoạt chất của nông sản, dược liệu bằng kỹ thuật chiếu xạ; nghiên cứu phát triển mô hình canh tác hữu cơ bền vững, giảm thiểu phát thải khí nhà kính, tạo ra các cây trồng mới phù hợp với các tiểu vùng khí hậu trên địa bàn tỉnh; chế tạo các vật liệu ứng phó biến đổi khí hậu (vật liệu siêu hấp thụ nước phục vụ vùng khô hạn, phân bón nhả chậm giảm lượng thất thoát).

Bên cạnh đó, chế tạo chế phẩm sinh học kích thích sinh trưởng, bảo vệ thực vật phục vụ trồng trọt, chăn nuôi theo hướng hữu cơ, an toàn, bền vững; chế tạo vật liệu phục vụ nông nghiệp công nghệ cao, vật liệu xử lý mùi, vật liệu kiểm soát vi sinh vật gây bệnh; nghiên cứu tạo và ứng dụng kỹ thuật tiệt sinh trong trồng trọt, đặc biệt là vùng trồng cây ăn quả tập trung như thanh long, sầu riêng; chế tạo vật liệu xử lý ô nhiễm môi trường như vật liệu hấp thụ một số màu nhuộm khó phân hủy trong môi trường nước, vật liệu cố định nano bạc và khả năng xử lý xanh. Sử dụng kỹ thuật đồng vị môi trường và đồng vị nhân tạo để xác định tốc độ và nguyên nhân bồi lấp của các hồ chứa nước thủy lợi và thủy điện, các công trình cảng biển trên địa bàn tỉnh; đưa ra giải pháp giảm thiểu bồi lắng, tăng tuổi thọ cho các công trình thủy lợi, thủy điện, cảng biển; đánh giá tốc độ xói mòn đất nông nghiệp, khuyến cáo hướng tới canh tác nông nghiệp bền vững.

Nâng cao năng lực chẩn đoán và điều trị các bệnh hiểm nghèo tại tỉnh bằng việc đầu tư các hệ thiết bị sản xuất, cung cấp thuốc phóng xạ và các hệ thiết bị chẩn đoán, xạ trị. Đầu tư hệ thống thiết bị để sản xuất thuốc phóng xạ có thời gian sống ngắn, sống trung bình, sống dài được sản xuất trên Lò Phản ứng Hạt nhân Đà Lạt để đáp ứng tối đa khả năng chẩn đoán các loại bệnh khác nhau. Đầu tư các hệ thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại và một số thiết bị xạ trị tiên tiến… để hình thành một bệnh viện lớn của cả nước với các trung tâm y học hạt nhân và trung tâm xạ trị hiện đại. Theo đó, tỉnh Lâm Đồng mới sẽ có một bệnh viện lớn được đầu tư hoàn chỉnh, hiện đại cùng với các bệnh viện vệ tinh đã có được nâng cấp, trở thành trung tâm khám, chữa bệnh lớn của khu vực và cả nước.

Tạo điều kiện phát triển các doanh nghiệp trong tỉnh; khuyến khích tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp, nhà đầu tư có tâm huyết đến với Lâm Đồng. Trên cơ sở đó, kết nối doanh nghiệp với các cơ sở nghiên cứu, dịch vụ cũng như tạo điều kiện để các cơ sở nghiên cứu thành lập doanh nghiệp khoa học- công nghệ hoặc tham gia góp vốn vào doanh nghiệp để cùng thực hiện các nhiệm vụ đặt hàng hoặc tuyển chọn, nhằm thực hiện chuỗi nghiên cứu - thử nghiệm - sản xuất - thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ ở địa phương.

QUỲNH UYỂN

Nguồn Lâm Đồng : https://baolamdong.vn/khoa-hoc/202505/mo-ra-khong-gian-nghien-cuu-sang-tao-khoa-hoc-cong-nghe-rong-lon-b1e755f/