Giá nhà tăng nhanh vượt xa khả năng chi trả của phần lớn người lao động, khiến nhu cầu về các giải pháp bảo đảm an sinh nhà ở trở nên cấp thiết. Việc Chính phủ ban hành Nghị định 302, thành lập Quỹ nhà ở quốc gia theo mô hình “chỉ cho thuê, không mua bán” được xem là bước đi quan trọng nhằm mở rộng cơ hội an cư và hạn chế đầu cơ, thổi giá trên thị trường bất động sản.
Theo Bộ Xây dựng, sau 3 năm thực hiện Đề án 1 triệu căn nhà ở xã hội, cả nước đã triển khai hơn 630.000 căn hộ, trong đó 110.000 căn đã hoàn thành. Tính cả các dự án hoàn thành, khởi công và đã được chấp thuận chủ trương đầu tư, cả nước hiện đạt khoảng 60% mục tiêu đề ra. Nguồn cung đã cải thiện rõ rệt so với trước năm 2023. Tuy vậy, tình trạng lợi dụng chính sách vẫn tồn tại, khi nhiều người mua nhà ở xã hội không để ở mà cho người khác thuê, thậm chí là bán cho người khác không đủ điều kiện. Đây là những hành vi không được phép đã được quy định rất rõ trong Luật Nhà ở 2023 và Nghị định 100 của Chính phủ.
Bà Đào Thị Liên, Giám đốc Công ty Luật Tiền Phong cho biết: “Luật quy định rõ, nhà ở xã hội dành cho người thu nhập thấp, người có công và các đối tượng chính sách. Người mua phải sử dụng đúng mục đích để ở và chỉ được chuyển nhượng sau tối thiểu 5 năm. Khi chuyển nhượng, chỉ được bán lại cho chủ đầu tư hoặc cho người đủ điều kiện, với mức giá không vượt quá giá mua ban đầu”.
Mặc dù hành lang pháp lý đã tương đối đầy đủ, nhưng thực tế thị trường lại bộc lộ những lỗ hổng bị lợi dụng, phổ biến nhất vẫn là tình trạng mua nhà ở xã hội, rồi sau 5 năm đủ điều kiện lại bán như nhà ở thương mại với mức giá gấp từ 3 đến 4 lần so với giá gốc từ chủ đầu tư. Khoản chênh lệch quá lớn này khiến nhà ở xã hội - vốn được thiết kế cho mục tiêu an sinh bị biến thành công cụ kiếm lời.
Trước thực trạng đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định 302 về việc thành lập Quỹ nhà ở quốc gia - một bước đi quan trọng nhằm mở rộng cơ hội an cư cho người dân, bảo đảm công bằng, minh bạch và góp phần lành mạnh hóa thị trường bất động sản. Theo Nghị định, Quỹ được tổ chức ở hai cấp: quỹ Trung ương do Bộ Xây dựng quản lý và quỹ cấp tỉnh do UBND tỉnh, thành phố thành lập.
Điểm đáng chú ý là Quỹ hoạt động theo nguyên tắc “chỉ cho thuê, không mua bán”, không kinh doanh, không chuyển nhượng, nhằm đảm bảo nguồn lực nhà ở được sử dụng đúng mục đích và ngăn chặn nguy cơ trục lợi chính sách. Các chuyên gia kỳ vọng, mô hình quỹ “chỉ có vào, không có ra” sẽ tạo nguồn cung nhà cho thuê ổn định cho nhiều đối tượng có nhu cầu, giảm áp lực lên quỹ đất phát triển nhà ở xã hội và hạn chế đầu cơ, mua bán tràn lan, qua đó giúp thị trường bất động sản vận hành minh bạch và bền vững hơn.
Ông Nguyễn Minh Phong, Chuyên gia Kinh tế nhận định: “Đây là một chủ trương đúng và cần thiết. Quỹ nhà ở quốc gia nên gắn với mô hình nhà ở xã hội cho người lao động tự do, bởi nhóm này không có nơi làm việc cố định và thường làm thời vụ. Việc tiếp cận nhà ở cho thuê sẽ phù hợp hơn với khả năng tài chính, đồng thời tạo sự linh hoạt trong điều chỉnh sản phẩm nhà ở”.
Một Quỹ nhà ở quốc gia được vận hành theo cơ chế bền vững, luân phiên và chỉ phục vụ cho thuê thay vì mua bán được kỳ vọng sẽ mở ra hướng đi mới trong bảo đảm chỗ ở cho người lao động. Tuy nhiên, để chính sách này thực sự đi vào cuộc sống, rất cần một khung cơ chế minh bạch, vận hành hiệu quả, cùng sự đồng hành của Nhà nước, doanh nghiệp và toàn xã hội.
Hiện Bộ Xây dựng và các địa phương đang tiếp tục lấy ý kiến để hoàn thiện dự thảo triển khai, nhằm sớm đưa Quỹ nhà ở quốc gia vào hoạt động theo tinh thần Nghị quyết 201, góp phần bảo đảm mọi người dân đều có cơ hội tiếp cận chỗ ở phù hợp.
Sơn Hải
Nguồn Hà Nội TV : https://hanoionline.vn/mo-rong-co-hoi-an-cu-tu-quy-nha-o-quoc-gia-375996.htm