UBND TP Hà Nội vừa giao các đơn vị liên quan đẩy nhanh việc lập quy hoạch, cải tạo không gian khu vực phía Đông Hồ Gươm theo hướng xây dựng quảng trường - công viên đặc biệt. Thành phố cũng sẽ đầu tư cải tạo, chỉnh trang, tái thiết, khu vực Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục.
Phù hợp, hài hòa
Về dự án phía Đông Hồ Gươm, UBND TP Hà Nội yêu cầu các đơn vị điều tra, khảo sát kỹ những công trình kiến trúc giá trị, công trình biểu tượng và di tích để có phương án bảo tồn; đề xuất chức năng sử dụng phù hợp, hài hòa trong không gian kiến trúc cảnh quan khu vực.
UBND TP Hà Nội còn giao các đơn vị liên quan nghiên cứu quy hoạch, tổ chức không gian ngầm tại khu vực phía Đông Hồ Gươm (khoảng 3 tầng hầm), kết nối không gian ngầm nhà ga C9 tuyến đường sắt đô thị số 2 Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo; có giải pháp kỹ thuật phù hợp đối với các công trình bảo tồn trong quá trình thi công tầng hầm…
Theo tìm hiểu của phóng viên, phạm vi nghiên cứu là đoạn phố Đinh Tiên Hoàng, giới hạn từ phố Trần Nguyên Hãn đến trụ sở Sở Văn hóa và Thể thao ở phố Hàng Dầu. Khu vực này rộng khoảng 20.000 m2, hiện có khoảng 10 trụ sở cơ quan, doanh nghiệp và 40 hộ dân.
Đối với dự án Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục, UBND TP Hà Nội tán thành phương án phá bỏ tòa nhà "hàm cá mập". Tại đây, thành phố dự kiến sẽ thiết kế 3 tầng hầm.
Nêu lý do triển khai 2 dự án trên, ông Nguyễn Trọng Kỳ Anh, Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc TP Hà Nội, cho biết việc nghiên cứu mở rộng không gian công cộng khu vực Hồ Gươm nhằm cụ thể hóa các quy hoạch đã được phê duyệt. Quy hoạch chung thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn năm 2065 định hướng khu vực Hồ Gươm cần được nghiên cứu bảo tồn, cải tạo chỉnh trang và sắp xếp tổ chức theo hướng có nhiều không gian công cộng.
Theo ông Kỳ Anh, sau khi phá bỏ tòa nhà "hàm cá mập" và kết hợp với tuyến phố xung quanh sẽ tạo ra không gian khoảng 1,2 ha để phục vụ các hoạt động văn hóa - nghệ thuật trong những dịp kỷ niệm lớn của TP Hà Nội và quốc gia. Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục và khu vực phía Đông Hồ Gươm sẽ có sự gắn kết nên nếu tạo dựng được không gian có tính liên kết các công trình di tích lịch sử, cảnh quan mặt nước như Hồ Gươm, Đền Ngọc Sơn, Tháp Bút, Đền Bà Kiệu.
"Sau khi quy hoạch, cải tạo, không gian khu vực Hồ Gươm sẽ đáp ứng được tiêu chí quan trọng mà Bộ Chính trị đã xác lập cho Hà Nội là phát triển không gian văn hóa, đặc biệt là phát triển công nghiệp văn hóa trong tương lai gần", Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc TP Hà Nội nhấn mạnh.
Ông Trịnh Hoàng Tùng, Phó Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm, cho rằng chủ trương cải tạo khu vực phía Đông Hồ Gươm nhằm tăng cường không gian công cộng là hoàn toàn phù hợp với quy hoạch tổng thể nơi này và định hướng phát triển đô thị của Hà Nội. Đây là giải pháp quan trọng, giúp bảo tồn di sản, mở rộng không gian công cộng và phát triển bền vững khu vực trung tâm thủ đô.
Sau khi hoàn thiện cải tạo, khu vực này sẽ tạo không gian công cộng kết nối hài hòa với Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục, phố đi bộ và tăng mảng xanh, hạn chế xây dựng. Cùng với đó, bảo tồn di sản, cải tạo cảnh quan, loại bỏ công trình không phù hợp, giảm áp lực đô thị hóa; phát triển du lịch, nâng cao chất lượng sống, đáp ứng nhu cầu vui chơi, giải trí của người dân và du khách.
Khu vực Hồ Gươm hiện nay. Ảnh: HỮU HƯNG
Mang tính đột phá
Về kiến trúc sau khi hạ giải tòa nhà "hàm cá mập", ông Nguyễn Trọng Kỳ Anh thông tin TP Hà Nội đã chỉ đạo tạo dựng một quảng trường mang tính chất thương mại, dịch vụ, văn hóa với 3 tầng hầm. Trong đó, 1 tầng hầm để phục vụ không gian văn hóa - thương mại, 2 tầng hầm phía dưới tham gia hỗ trợ giao thông tĩnh.
TS-KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam, cho hay vấn đề mở rộng không gian Hồ Gươm để tạo sự liên kết với các khu vực xung quanh đã được đặt ra từ năm 1995. Tuy nhiên, sau 30 năm, việc này chưa thể thực hiện được vì thiếu vốn đầu tư và kinh phí giải phóng mặt bằng.
Góp ý về quy hoạch mới, ông Nghiêm cho rằng cơ quan chức năng cần phác họa "bức tranh" tổng thể trước khi triển khai. "Bức tranh" ấy phải thể hiện nội dung mở rộng phía Đông Hồ Gươm thế nào, phía Tây ra sao; rồi đến Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục, khu vực đặt cột mốc số 0, liên kết với ga ngầm C9 thuộc tuyến đường sắt đô thị số 2, đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo (dưới phố Đinh Tiên Hoàng).
Ông Nghiêm lưu ý việc nghiên cứu cải tạo, mở rộng không gian di sản quanh Hồ Gươm là vấn đề phức tạp. Do đó, TP Hà Nội nên thận trọng, dựa vào những bài học kinh nghiệm trước đó và phải tìm được sự đồng thuận của người dân.
Đề cập chủ trương nêu trên, KTS Trần Huy Ánh, Ủy viên Thường vụ Hội Kiến trúc sư Hà Nội, cho rằng khi quy hoạch, cải tạo, chỉnh trang không gian Hồ Gươm, cần tăng cường không gian công cộng để phục vụ nhu cầu của người dân. Từ nhiều năm trước, trong các cuộc thi thiết kế khu vực Hồ Gươm và vùng phụ cận, việc tòa nhà "hàm cá mập" và một số trụ sở cơ quan không nên tồn tại đã được nhiều bài thi đề cập.
"Cá nhân tôi và nhiều chuyên gia ủng hộ quyết tâm phá bỏ, di dời một số công trình ở Hồ Gươm, dành diện tích cho không gian công cộng. Đây là tư duy đột phá vì đã loại bỏ lợi ích vật chất, đem lại không gian văn hóa xứng tầm ở thủ đô ngàn năm văn hiến" - KTS Trần Huy Ánh nhìn nhận.
Theo KTS Phạm Thanh Tùng, Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam, việc quy hoạch, cải tạo không gian khu vực phía Đông Hồ Gươm là rất cần thiết, đặc biệt trong giai đoạn phát triển, xây dựng thủ đô hiện nay. Bên cạnh đó, cần phá bỏ tòa nhà "hàm cá mập" để Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục trở thành điểm nhấn của Hồ Gươm; là không gian sáng tạo, mang tính cộng đồng.
Việc mở rộng không gian Hồ Gươm để tạo sự liên kết với các khu vực xung quanh đã được đặt ra từ năm 1995
Về thời gian thực hiện các dự án, một lãnh đạo UBND TP Hà Nội khẳng định cần tiến hành theo nhiều bước, trong đó có việc đánh giá kỹ tác động đối với khu vực Hồ Gươm và những nơi phụ cận. Thành phố quyết tâm và cố gắng thực hiện các dự án này trong thời gian nhanh nhất để người dân thụ hưởng
NGUYỄN HƯỞNG