Mở rộng trường công lập chất lượng cao: Phân tầng trong giáo dục đại trà?

7 giờ trướcBài gốc

TS Nguyễn Văn Hòa và học sinh Trường Nguyễn Bỉnh Khiêm. Ảnh: NVCC

Công khai hiệu quả mô hình

PGS.TS Đặng Thị Thanh Huyền - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý giáo dục, Học viện Quản lý Giáo dục cho rằng, việc có các trường công lập chất lượng cao cần thiết đối với Thủ đô, nhưng ưu tiên số 1 của Hà Nội vẫn là lo đủ chỗ học cho học sinh từ mầm non đến phổ thông. Nếu gia đình có nguyện vọng thì đăng ký cho con học tư thục.

Các trường công lập chất lượng cao cần có chính sách học phí, học bổng phù hợp, đảm bảo con em những gia đình hoàn cảnh khó khăn cũng có cơ hội tiếp cận giáo dục chất lượng cao. Có phương thức tuyển sinh minh bạch, công bằng dựa trên năng lực thực sự và đảm bảo quyền lợi người học. Thành phố cần phân bổ nguồn lực đồng đều giữa các trường công lập, tránh tình trạng tập trung nguồn lực vào một số ít trường chất lượng cao, gây bất bình đẳng.

“Nhiệm vụ của hệ thống giáo dục công lập là đảm bảo công bằng trong tiếp cận giáo dục cho tất cả học sinh. Trong khi đó, nhiều năm qua, sĩ số tại các trường công lập trên địa bàn Hà Nội vẫn là bài toán khó giải từ sức ép dân số, nhu cầu của người học ngày một tăng cao. Sự ra đời của các trường tư thục đã và đang giúp san sẻ với trường công lập, tạo ra môi trường học tập tốt cho học sinh”, vị nữ chuyên gia nhận định.

Theo TS Phạm Kim Thư - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ và Quản lý hữu nghị, các trường tư thục ngày càng đóng vai trò quan trọng trong hệ thống giáo dục của Thủ đô, góp phần giảm tải áp lực cho các trường công lập. Nhiều trường tư thục đã xây dựng thương hiệu với chất lượng giảng dạy, cơ sở vật chất được đánh giá cao, trở thành địa chỉ học tập được nhiều phụ huynh học sinh lựa chọn.

Thực tế cho thấy, xã hội hóa giáo dục ở Hà Nội đã tạo ra thành tựu mới như việc thu hút đầu tư nước ngoài vào giáo dục theo nhiều hình thức. Ví dụ công nhận văn bằng, thành lập cơ sở giáo dục, đào tạo theo hình thức liên doanh; hợp đồng hợp tác kinh doanh hoặc 100% vốn nước ngoài để thực hiện các hoạt động giáo dục cho người nước ngoài đang công tác có thời hạn tại Việt Nam…

Dù vậy, TS Phạm Kim Thư nhấn mạnh, Hà Nội mở rộng hệ thống trường công lập chất lượng cao, trường có nhiều cấp học tiên tiến, hiện đại có thể khiến các trường tư thục bị cạnh tranh. Do đó, cấp quản lý cần nghiên cứu chính sách phù hợp nhằm thúc đẩy sự bình đẳng trong tiếp cận giáo dục. Các trường tư thục thường phải tự chủ mọi mặt, còn hệ thống công lập nhận được sự hỗ trợ từ ngân sách, đất đai.

“Trong các quy định hiện hành chưa nêu rõ tiêu chuẩn cụ thể đối với trường công lập chất lượng cao. Việc quy hoạch sắp xếp mô hình trường công lập chất lượng cao cũng như tạo điều kiện cho khối tư thục, đảm bảo công bằng trong hệ thống giáo dục quốc dân là bài toán khó, nhà quản lý cần cân nhắc toàn diện để đưa ra quyết sách phù hợp, thúc đẩy sự phát triển giáo dục”, TS Phạm Kim Thư nêu quan điểm.

TS Lê Đông Phương. Ảnh: NVCC

“Công ra công, tư ra tư”

Dưới góc nhìn thực tế, TS Nguyễn Văn Hòa - Chủ tịch Hội đồng Hệ thống giáo dục Nguyễn Bỉnh Khiêm (Cầu Giấy, Hà Nội) khẳng định, 20 năm trở lại đây, các địa phương đã bỏ hình thức trường bán công trong trường công. Ngày nay, một số sở GD&ĐT đưa ra ý tưởng mở rộng các trường công lập tự chủ - tức thu tiền của phụ huynh để nâng cao chất lượng. Về bản chất, việc này là hình thức “bán công trong trường công”.

Thầy Nguyễn Văn Hòa cho hay, muốn phát triển và thu tiền của người dân thì nên để các trường tư thực hiện. Với các trường công lập, nếu có nguồn lực tài chính hãy đầu tư nâng cấp về hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị và chất lượng đội ngũ giáo viên. Điều này giúp người học được hưởng quyền lợi một cách trọn vẹn. Nhà nước đã quy định chỉ có công lập, hoặc tư thục chứ không thể lập lờ giữa hai khái niệm này.

“Những năm qua, dù thành phố Hà Nội đã quan tâm nhiều đến việc phát triển các trường tư thục, nhưng tôi đề nghị, Nhà nước có thể tạo nhiều điều kiện hơn trong việc tiếp cận quỹ đất và giảm thủ tục hành chính trong việc thành lập trường nhằm tạo một môi trường thực sự cởi mở, năng động cho các cá nhân, tổ chức tư nhân đẩy mạnh đầu tư vào lĩnh vực giáo dục”, TS Nguyễn Văn Hòa kiến nghị.

Ở góc nhìn khác, TS Lê Đông Phương - nguyên cán bộ Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam nêu quan điểm: “Chúng ta không nên chú trọng đến việc tạo ra sự phân tầng giữa học sinh bằng cách đầu tư quá mức vào một số trường nhất định. Thực tế cho thấy, cuộc đua vào các trường công lập trọng điểm hay trường chất lượng cao thường khiến phụ huynh phải chi trả nhiều chi phí, trong khi học sinh chịu áp lực nặng nề về học tập. Điều này ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần các em”.

Không chỉ vậy, việc phát triển trường công lập chất lượng cao đòi hỏi nguồn đầu tư lớn, nếu không được phân bổ hợp lý có thể gây mất cân đối trong hệ thống giáo dục công lập. Bởi một số trường nhận được sự đầu tư vượt trội về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên và điều kiện học tập khác, trong khi nhiều trường không được nâng cấp tương xứng, dẫn đến chênh lệch về chất lượng giáo dục sẽ ngày càng rõ rệt.

“Học sinh có nhu cầu học tập nâng cao với chương trình đào tạo đặc biệt, các trường tư thục hoàn toàn có thể đáp ứng. Còn với trường công lập chất lượng cao đã tồn tại, cần đánh giá nghiêm túc về hiệu quả của mô hình. Liệu các trường này có thực sự nâng cao chất lượng giáo dục hay chỉ đơn thuần mang lại kỳ vọng cao hơn cho một nhóm phụ huynh? Nhiều nơi gắn mác chất lượng cao, hội nhập quốc tế nhưng lại không có những tiêu chí minh bạch để chứng minh điều này”, TS Lê Đông Phương trao đổi.

Khôi Nguyên

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/mo-rong-truong-cong-lap-chat-luong-cao-phan-tang-trong-giao-duc-dai-tra-post723906.html