Ngày 12/12, tại Cần Thơ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) tổ chức hội nghị xúc tiến đầu tư FDI Nhật Bản vào Đề án Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL).
Quang cảnh hội nghị.
Ông Trần Chí Hùng - Phó Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ cho biết, Cần Thơ có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển nông nghiệp chất lượng cao, diện tích trồng lúa hằng năm trên 700.000ha. Những năm qua, thành phố đã tiên phong trong ứng dụng khoa học công nghệ, thúc đẩy sản xuất lúa chất lượng cao, lúa giảm phát thải và các mô hình canh tác thông minh thích ứng biến đổi khí hậu. Những kết quả này đóng góp quan trọng vào triển khai Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao.
Theo ông Hùng, ngành nông nghiệp Việt Nam đang chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng nông nghiệp xanh - phát thải thấp, thực hiện cam kết quốc gia về Net Zero vào năm 2050. ĐBSCL là vựa lúa lớn nhưng đang chịu tác động lớn của biến đổi khí hậu và nhu cầu cấp thiết phải đổi mới phương thức sản xuất, hiện đại hóa chuỗi giá trị, nâng cao năng lực cạnh tranh. Trong quá trình chuyển đổi này, sự hợp tác quốc tế giữ vai trò rất quan trọng, đặc biệt là với Nhật Bản - quốc gia có nền nông nghiệp tiên tiến, quản trị hiệu quả, công nghệ cao và các tiêu chuẩn chất lượng hàng đầu.
"Với sự vào cuộc từ các bộ ngành tới địa phương, chuyên gia, doanh nghiệp, nông dân và sự hỗ trợ từ Nhật Bản, đặc biệt doanh nghiệp Nhật, sẽ mang đến nhiều cơ hội hợp tác trong nông nghiệp của vùng ĐBSCL và cả nước. Đây là cơ sở để hai bên mở rộng hợp tác, cùng xây dựng chuỗi giá trị lúa gạo bền vững, hướng đến phát triển xanh của vùng ĐBSCL”, ông Hùng nói.
Ông Trần Chí Hùng - Phó Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ.
Phát biểu trực tuyến từ Nhật Bản, ông Hagiwara - Phó Cục trưởng thuộc Văn phòng Bộ trưởng phụ trách môi trường, xuất khẩu và quan hệ quốc tế, Bộ Nông Lâm Ngư nghiệp Nhật Bản cho biết, tháng 9 vừa qua, Bộ trưởng Bộ NN&MT Việt Nam đã hội đàm với Bộ trưởng Bộ Nông Lâm Ngư nghiệp Nhật Bản, dự hội nghị cấp cao lần thứ 6 về hợp tác nông nghiệp Nhật Bản - Việt Nam. Tại sự kiện, hai Bộ trưởng đã phê duyệt “Tầm nhìn trung hạn và dài hạn về hợp tác nông nghiệp Nhật Bản - Việt Nam (Giai đoạn 3)”, trong đó có chương trình 1 triệu ha lúa chất lượng cao phát thải thấp vùng ĐBSCL, cơ chế tín dụng chung (JCM)...
Tháng 10 vừa qua, Thứ trưởng Bộ NN&MT - Trần Thanh Nam đến thăm Nhật Bản và dự hội nghị xúc tiến đầu tư vùng lúa chất lượng cao, giảm phát thải, gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL.
“Và hôm nay diễn đàn được tổ chức, chỉ trong một thời gian ngắn, các sự kiện liên tục cho thấy sự kỳ vọng lớn, cơ hội để nhiều doanh nghiệp Nhật Bản có thể tham gia vào chương trình 1 triệu ha lúa. Bộ Nông Lâm Ngư nghiệp Nhật Bản sẽ hỗ trợ cao nhất cho những hoạt động này”, ông Hagiwara cho hay.
Ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ NN&MT cho rằng, tầm nhìn đã có, khuôn khổ đã được thiết lập, đến lúc cần sự dấn thân của dòng vốn FDI và công nghệ cao từ Nhật Bản vào Đề án 1 triệu ha. Đề án hướng tới mục tiêu đưa Việt Nam thành quốc gia đầu tiên trên thế giới sản xuất gạo phát thải thấp.
Theo ông Tuấn, Việt Nam mời gọi đầu tư từ Nhật Bản vào các lĩnh vực như đầu tư tài chính xanh và công nghệ tín chỉ carbon. Đây là thị trường mới với doanh thu tiềm năng từ việc giảm phát thải, cần các tập đoàn tài chính Nhật Bản tham gia thiết lập hệ thống đo đếm - báo cáo - thẩm định (MRV) minh bạch và hiệu quả, đảm bảo tín chỉ carbon lúa gạo Việt Nam đạt chuẩn giao dịch quốc tế.
“Chúng tôi đặc biệt kêu gọi các quỹ phát triển tiếp tục cam kết nguồn vốn 350-400 triệu USD đã hứa hẹn, đồng thời mở rộng các khoản tín dụng ưu đãi cho hạ tầng vùng lúa”, ông Tuấn nói.
Theo ông Tuấn, mục tiêu Đề án là giảm lượng nước tưới 20% và giảm phân bón hóa học 30%. Đây là cơ hội cho các doanh nghiệp Nhật Bản mở rộng các dây chuyền sản xuất máy móc nông nghiệp thông minh, cơ giới hóa đồng bộ từ gieo sạ đến thu hoạch, sản phẩm từ rơm rạ sau thu hoạch, hoàn thiện chu trình sản xuất khép kín.
Bộ NN&MT cam kết đồng hành, ưu tiên lựa chọn và triển khai thí điểm ngay các mô hình công nghệ của Nhật Bản trong vụ lúa Đông Xuân 2025-2026 tại các vùng nguyên liệu trọng điểm của Đề án. Đồng thời, hoàn thiện các văn bản pháp lý liên quan đến hợp tác về chứng chỉ carbon, minh bạch, ổn định, và thuận lợi nhất cho các dự án hợp tác Việt - Nhật.
“Chúng tôi tin rằng sự hợp tác chặt chẽ ở cả ba cấp độ Chính phủ (G2G) - Cơ quan tài trợ (G2B) - Doanh nghiệp (B2B), từ Tầm nhìn chiến lược tháng 9, Hành động thực tiễn tháng 10, đến cam kết đầu tư hôm nay, sẽ đảm bảo Đề án 1 triệu ha lúa thành công, mang lại lợi ích kinh tế, xã hội và môi trường cho cả hai quốc gia”, ông Tuấn nói.
Tham quan trưng bày tại diễn đàn.
Bà Nguyễn Thị Giang - Phó Giám đốc Sở NN&MT Cần Thơ cho biết, thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa, thành phố đã triển khai 12 mô hình, qua ứng dụng các giải pháp canh tác bền vững (giảm giống, phân, thuốc…) đã cho lợi nhuận tăng ít nhất 20% so với ngoài mô hình. Các mô hình kinh tế tuần hoàn từ rơm cho nông dân thu nhập tăng thêm 33 triệu/ha/3 vụ, phân hữu cơ được sản xuất từ rơm rạ được sử dụng cho sản xuất lúa an toàn bền vững, trồng hoa kiểng, rau màu, giúp giảm được 30-40% lượng đạm vô cơ nguyên chất…
Tuy nhiên, theo bà Giang, quá trình triển khai vẫn còn những hạn chế. Địa phương mong nhận được sự phối hợp hỗ trợ doanh nghiệp và nông dân nghiên cứu giống, cơ giới hóa, phối hợp với các viện/trường nghiên cứu giống chống chịu biến đổi khí hậu, chất lượng phù hợp với thị trường Nhật Bản, nghiên cứu và chuyển giao giải pháp thực hành đồng ruộng giảm phát thải. Phối hợp xây dựng vùng nguyên liệu, xây dựng thương hiệu gạo giảm phát thải, ứng dụng công nghệ đo đếm khí phát thải, đầu tư vào sản xuất bền vững...
Cảnh Kỳ