Mỗi vệ tinh Starlink đều có một tấm pin năng lượng Mặt Trời lớn. Ảnh: SpaceX.
Chia sẻ trên trang EarthSky, nhà vật lý thiên văn kỳ cựu Jonathan McDowell của Viện Smithsonian cho biết mỗi ngày có 1 hoặc 2 vệ tinh Starlink rơi trở lại Trái Đất. Ông cảnh báo rằng con số này sẽ tiếp tục tăng.
Thống kê báo động trên càng củng cố thêm những lo ngại xung quanh việc đưa ồ ạt các vệ tinh chỉ có khả năng sử dụng một lần lên Quỹ đạo Trái Đất tầm thấp (LEO). Tập đoàn SpaceX của tỷ phú Elon Musk phóng hàng nghìn vệ tinh như vậy từ năm 2019. Hiện tại có hơn 8.000 vệ tinh hoạt động.
Chỉ tính riêng từ đầu năm đến nay, SpaceX đã phóng hơn 2.000 vệ tinh. Trong khi đó, các đối thủ của họ cũng chạy đua phát triển dịch vụ Internet vệ tinh. Amazon khởi động kế hoạch triển khai hơn 3.200 vệ tinh với đợt phóng đầu tiên vào đầu năm nay.
"Với tất cả dự án được triển khai, chúng tôi dự kiến có khoảng 30.000 vệ tinh trong quỹ đạo tầm thấp (Starlink, Amazon Kuiper, các vệ tinh khác) và có thể có thêm 20.000 vệ tinh khác ở khoảng cách 1.000 km từ các hệ thống của Trung Quốc", McDowell cho biết.
Nói cách khác, LEO nhanh chóng đông đúc, đồng nghĩa với việc rất nhiều vệ tinh bị hư hại. Một trong những lý do khiến tình trạng này xảy ra thường xuyên là vệ tinh của Starlink có tuổi thọ ngắn, chỉ khoảng 5 năm. Sau đó, chúng được dẫn hướng về Trái Đất và bốc cháy khi quay trở lại bầu khí quyển.
Các nhà khoa học lo ngại về tình trạng ô nhiễm do các vệ tinh bị “hỏa táng” gây ra. Phần còn lại của vệ tinh, chủ yếu là kim loại, sẽ thải vào tầng bình lưu khí quyển. Một nghiên cứu gần đây cho rằng điều đó có thể tạo ra phản ứng dây chuyền, tàn phá tầng ozone.
Tuy nhiên, những nguy cơ khác thậm chí còn rõ ràng hơn ô nhiễm không khí. Trong một báo cáo năm 2023, Cục Hàng không Liên bang Mỹ cảnh báo rằng đến năm 2035, khoảng 28.000 mảnh vỡ từ vệ tinh Starlink có thể sống sót sau khi quay trở lại Trái Đất mỗi năm.
Điều này dẫn đến nguy cơ một người trên mặt đất bị mảnh vỡ vũ trụ va phải và tử vong, vốn từng được coi là điều không tưởng, tăng thêm 61% mỗi năm.
Song song đó, McDowell lo ngại nếu các chòm vệ tinh trở nên quá đông đúc, có thể gây ra một phản ứng dây chuyền thảm khốc mang tên hội chứng Kessler. Trong đó, một vài vụ va chạm giữa các vệ tinh sẽ mất kiểm soát và tạo ra nhiều mảnh vỡ không gian hơn, có khả năng khiến nhân loại bị mắc kẹt dưới một vòng xoáy mảnh vỡ trên quỹ đạo.
Một nguy cơ tiềm ẩn khác là hàng loạt vệ tinh bị bão Mặt Trời quét sạch cùng lúc. Điều này hoàn toàn có thể xảy ra. Thống kê cho thấy vệ tinh rơi khỏi bầu trời thường xuyên hơn trong giai đoạn Mặt Trời hoạt động bất thường, được gọi là Mặt Trời cực đại.
Nguyễn Hiếu
Theo EarthSky