Mọi thành công về công nghệ đều bắt nguồn từ nghiên cứu khoa học cơ bản

2 giờ trướcBài gốc

Giáo sư Serge Haroche, nhà khoa học được trao Giải Nobel Vật lý năm 2012 vì những đóng góp tiên phong trong lĩnh vực vật lý lượng tử. Ảnh: Lưu Quý

Theo Giáo sư Serge Haroche, nghiên cứu khoa học cơ bản và ứng dụng là hai mặt của một vấn đề và không thể tách rời. Vì mọi thành công công nghệ hiện nay đều bắt nguồn từ nền tảng nghiên cứu cơ bản tốt.

Hiếm có ví dụ nào về đổi mới sáng tạo của thế kỷ XX mà không có thành tựu khoa học cơ bản. Điều này chắc chắn sẽ đúng với thế kỷ XXI.

Kể về hành trình khám phá với ngành khoa học lượng tử và ứng dụng, Giáo sư Serge Haroche nhấn mạnh, điều quan trọng với khoa học là phải có sự hiếu kỳ.

Chẳng hạn, con người từng đặt câu hỏi, ánh sáng là gì? Nó là hạt, là sóng điện từ, hay có tốc độ hữu hạn, vô hạn? Tương tự, các nhà khoa học như Einstein, Maxwell đã đặt câu hỏi về vật chất, đặc tính của nó và cách nó tương tác với ánh sáng.

Từ những câu hỏi đó, các phát kiến và phát minh lớn ra đời. Ánh sáng là sóng điện từ lan truyền với tốc độ không phụ thuộc vào người quan sát, đồng thời là một dòng hạt mang năng lượng và động lượng. Vật chất được tạo thành từ các nguyên tử kết hợp. Sự lưỡng nguyên tính này là nền tảng của vật lý lượng tử và thuyết tương đối.

Quang cảnh Diễn đàn “Khai phóng tiềm năng đổi mới sáng tạo Việt Nam - Pháp: Bài học từ nhà khoa học đạt giải Nobel Serge Haroche”. Ảnh: Lưu Quý

Các nhà khoa học thực hiện những khám phá này ban đầu không hề biết đến tính hữu ích tiềm năng của chúng. Họ khao khát tạo ra sự thay đổi cho cuộc sống, muốn có phương thức sản xuất mới, từ những điều không thể tưởng tượng đã có những phát minh đổi mới khả năng sản xuất, như lưu trữ thông tin, năng lượng hạt nhân, và ứng dụng trong y học.

Những ứng dụng này thường xuất hiện một cách hết sức bất ngờ, là sự kết hợp giữa các khám phá từ nhiều lĩnh vực nghiên cứu cơ bản khác nhau, sau một thời gian dài, giúp cuộc sống thay đổi và phát triển.

Giáo sư Serge Haroche cũng nhấn mạnh, nghiên cứu khoa học cơ bản đòi hỏi sự kiên nhẫn. Cần một thời gian dài để thai nghén, thử nghiệm trước khi các thành tựu khoa học có thể được áp dụng rộng rãi.

Một trong những chiến thắng của nghiên cứu từng bị coi là vô ích là sự thống nhất của điện từ và quang học, thành tựu của Maxwell cách đây 150 năm. Bốn phương trình của ông đã khám phá ra sự tương tác giữa các điện từ trường, một điều hết sức quan trọng và có rất nhiều ứng dụng hiện nay.

Và nhờ nghiên cứu cơ bản này, con người phát hiện ra ngoài ánh sáng nhìn thấy, còn có sóng radio, tia hồng ngoại và sau này là tia X-quang.

Giáo sư Serge Haroche cũng cho rằng, tất cả những phát kiến khoa học này là kết quả của một quá trình khám phá, nghiên cứu và tìm tòi.

Vấn đề giáo sư Serge Haroche đề cập được đặt trong bối cảnh khoa học đang đối mặt với nhiều thách thức quốc tế về môi trường và nguồn năng lượng mới. Đây cũng là gợi ý cho Việt Nam khi thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và xây dựng hệ sinh thái phát triển trên cơ sở đổi mới sáng tạo.

Giáo sư Serge Haroche là nhà khoa học uy tín trong lĩnh vực vật lý và công nghệ lượng tử, đặt nền móng cho sự phát triển của công nghệ lượng tử hiện đại, mở ra nhiều ứng dụng quan trọng trong các lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Sự kiện nằm trong khuôn khổ Ngày Đổi mới sáng tạo quốc gia 2025. Diễn đàn do Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) phối hợp với Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam và Trung tâm quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành (ICISE) phối hợp tổ chức.

Châu Anh

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/moi-thanh-cong-ve-cong-nghe-deu-bat-nguon-tu-nghien-cuu-khoa-hoc-co-ban-718287.html