Tận dụng giờ giải lao
Giờ ra chơi tưởng chừng chỉ là khoảng thời gian nghỉ ngắn giữa các tiết học, nhưng thực tế lại là “thời gian vàng” để hình thành thói quen vận động, rèn luyện kỹ năng sống và gắn kết tình bạn. Nhiều vụ mâu thuẫn, xích mích dẫn đến bạo lực học đường bắt nguồn từ việc học sinh không biết chơi gì trong giờ ra chơi. Việc tận dụng thời gian này một cách khoa học, sáng tạo sẽ giúp nhà trường không chỉ giảm bạo lực, mà còn giáo dục học sinh kỹ năng xã hội, ý thức hợp tác và tinh thần đoàn kết.
Học sinh Trường THPT Võ Trường Toản (phường Tân Thới Hiệp, TPHCM) tận dụng giờ ra chơi để tham gia các hoạt động ngoại khóa, tránh xa bạo lực.
Nhận thấy điều này, từ tháng 10, Sở GD&ĐT TPHCM đã chọn 16 trường để thử nghiệm mô hình “giờ ra chơi không điện thoại”, với kỳ vọng giúp học sinh có những giờ ra chơi sôi động, gắn kết và lành mạnh hơn. Trong đó, Trường THPT Võ Trường Toản (phường Tân Thới Hiệp) là một trong những trường tiên phong triển khai mô hình này.
Từ trò chơi dân gian như ô ăn quan, nhảy dây đến các giải đấu thể thao và trò chơi công nghệ, hát karaoke, mọi thứ đều được sắp xếp chu đáo, tạo nên một “bữa tiệc” hoạt động đa dạng cho học sinh. Không chỉ là những giờ phút giải trí, các hoạt động này còn góp phần quan trọng trong phòng chống bạo lực học đường. Khi học sinh được vận động, tham gia trò chơi tập thể, trải nghiệm sáng tạo, các em học cách hợp tác, chia sẻ và tôn trọng lẫn nhau. Những mâu thuẫn nhỏ được giải quyết thông qua trò chơi, tinh thần đồng đội được củng cố, và các em ít có dịp phát sinh xung đột tiêu cực.
Trước đó, nhiều trường khác tại TPHCM cũng đã triển khai các mô hình tương tự. Trường THCS Nguyễn Thái Bình với mô hình “giờ ra chơi không điện thoại” kết hợp hoạt động thể chất, chơi cờ, đọc sách và chăm sóc vườn cây giúp học sinh hình thành thói quen vận động và trải nghiệm thiên nhiên. Tại Trường THPT Trần Nguyên Hãn, học sinh được tham gia các giải thể thao, nhảy flashmob, hát acoustic và khai thác thư viện, với những phần thưởng hấp dẫn cho các bạn tích cực tham gia. Trường THCS Võ Trường Toản còn tổ chức chuyên đề trải nghiệm - hướng nghiệp với nội dung phòng chống bạo lực, giúp học sinh rèn luyện kỹ năng xử lý tình huống và tinh thần đoàn kết. Những hoạt động này được minh họa qua những nét vẽ sáng tạo, truyền tải thông điệp về môi trường học đường thân thiện, nơi tình bạn và yêu thương được trân trọng.
Mô hình “học sinh 5 không”
Mới đây, phường Bình Hòa (TPHCM) ra mắt mô hình “học sinh 5 không”. Mô hình hướng đến việc học sinh không vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội; không đánh nhau, nói tục, chửi thề; không vi phạm trật tự an toàn giao thông, đô thị và công cộng; không tàng trữ, mua bán, sử dụng ma túy, vũ khí, công cụ hỗ trợ, pháo nổ; đồng thời tuân thủ nghiêm nội quy nhà trường.
Khi học sinh được vận động, tham gia trò chơi tập thể, trải nghiệm sáng tạo, các em học cách hợp tác, chia sẻ và tôn trọng lẫn nhau.
Ông Nguyễn Tứ Hải, Phó Chủ tịch UBND phường Bình Hòa, đề nghị các trường đổi mới phương pháp tuyên truyền, để thông tin đến học sinh một cách sinh động, gần gũi và trực quan. Thay vì cấm học sinh tiếp cận mạng xã hội, các trường phối hợp với phụ huynh và công an phường xây dựng “vùng an toàn” trên không gian mạng, lập các nhóm, hội tuyên truyền thông tin chính xác, phù hợp lứa tuổi. Đồng thời, kênh này cũng giúp học sinh phản ánh các vi phạm pháp luật, để địa phương kịp thời chấn chỉnh.
Bà Cao Thị Thiên Phúc, Trưởng Phòng Công tác học sinh, sinh viên - Sở GD&ĐT TPHCM, cho biết, năm học 2025-2026, ngành giáo dục tiếp tục triển khai các giải pháp phòng, chống bạo lực học đường. Theo bà, các trường cần xây dựng kênh thông tin hiệu quả thông qua giáo viên chủ nhiệm, giám thị và đoàn thể để kịp thời nắm bắt, xử lý mâu thuẫn trong học sinh, không để xảy ra mất an ninh, trật tự, nhất là tại khu vực cổng trường.
Các đơn vị phải phân công rõ trách nhiệm, bố trí giáo viên có năng lực, quan tâm đến học sinh yếu thế và chủ động phòng ngừa, phát hiện, xử lý vụ việc theo thẩm quyền. Bà Phúc cũng đề nghị mỗi trường thiết lập kênh tiếp nhận thông tin về bạo lực học đường; tăng cường giáo dục pháp luật, kỹ năng sống, kỹ năng tự bảo vệ và phòng chống xâm hại thông qua các môn học, sinh hoạt Đoàn - Đội và hoạt động ngoại khóa.
N.Dũng - A.Nhàn