Bún bò Huế là món ăn được du khách ưu tiên hàng đầu khi đến Huế. Ảnh: Ngọc Hòa
Từ chợ Cống, theo đường Nguyễn Lộ Trạch chạy xe một mạch về đến cầu Vân Dương, rẽ vài mét vào kiệt 147/2 bạn sẽ đến với quán bún bò, giò heo. Quán không bảng hiệu, chỉ một cái địa chỉ số nhà đã cũ mèm, không bảng giá, khách muốn tô bao nhiêu chủ sẽ múc theo ý. Cao nhất là tô 50 nghìn đồng.
Ở đó, cũng chỉ có hai con người vừa đun lửa, nêm nếm, quết chả và phục vụ khách. Quán không thuê người phục vụ, dù rất đông khách. “Thôi, tiền mô mà trả. Mình tự làm cho rồi”, chủ quán bún nói.
Nồi nước dùng được nấu từ sớm. Thịt heo, bò được lấy từ những lò mổ quen thuộc, thịt ngon. Đúng 9 giờ sáng, bà chủ mới lần lữa múc ra tô cho khách, dù ai có đến sớm cũng phải chờ. 9 giờ là 9 giờ, không sớm hơn được. Khách có thể tự lấy rau, lấy nước mắm ớt, thêm hành tùy khẩu vị. Ai đến sớm ngồi chờ. Nhưng chủ cũng tinh ý, nhìn thoáng qua cũng biết ai đến trước, ai đến sau để phục vụ theo tuần tự.
Quán bún nằm dưới những gốc cây nhãn, cây mận cổ thụ. Củi đun nồi nước dùng cũng đặc biệt, chúng được lấy từ những thân cây gỗ lớn tuổi, chắc nịch. Lò lửa cháy đượm. Cứ hết nước là được thêm vào, rồi thả vào đó chả, thịt…
Tô bún không có quá nhiều dầu mỡ, nước dùng ngọt, thơm mùi sả, ruốc… Thực khách ít phải nêm nếm thêm chút nước mắm nào vì nó đã đủ đậm vị.
Tôi có một vài người bạn ở Hà Nội, mỗi lần vào Huế đều tìm, thưởng thức của món ăn của đất cố đô. Bún bò Huế là thứ được ưu tiên đầu tiên. Những người bạn rành ẩm thực xứ Huế như người bản địa. Họ không bao giờ ngồi ăn bún ở những quán lớn, sang đẹp. Những gánh bún hàng rong, hay các quán nằm trong ngõ hẻm là sự lựa chọn của các bạn. Có những quán, các bạn chỉ ưa ngồi quanh bếp, vừa ăn vừa ngắm nồi nước dùng. Họ muốn cảm giác được ngửi thấy mùi từ nồi nước bún phảng phất trong gió, hoặc chỉ chỏ cho người bán thêm miếng chả này, miếng thịt kia. Hoặc đôi khi xin thêm chút rau sống…
Thật lạ, những quán ăn, món ngon ở Huế thường hay đến từ những chỗ trong ngõ khuất. Ở thị xã Phong Điền, có một cái kiệt, đối diện với ga Phò Trạch cũng có quán bún bò, giò luôn tấp nập khách mỗi sáng. Quán nằm trong một cái kiệt không số, từ quốc lộ vòng vèo gần 100 mét mới đến nơi. Quán không biển hiệu, không rõ số nằm lặng lẽ bên những ngôi nhà khang trang, luôn đông khách.
Ở xa trung tâm thành phố, quán chủ yếu phục vụ cho người bản địa. Nó khác với các quán ở phố, thường chủ sẽ hỏi “ăn cay được không?”. Ở đây, nếu không ăn được cay, bạn phải dặn trước.
Từ trung tâm thành phố Huế theo hướng Đông Nam, chạy xe về đầm Chuồn bạn hãy tìm đến chợ làng Chuồn mỗi sáng sớm để thưởng thức món bánh xèo cá kình, bánh xèo tôm trứ danh nơi này.
Ngôi chợ nhỏ, nằm bên chân sóng đầm phá. Ở đây, mọi món ăn được chế biến từ sản vật vùng phá. Thức dậy và đi từ sớm, quanh co qua các khúc đường nhỏ, len lỏi một chút ở những đường chật hẹp. Khi bạn cảm nhận được sự nhộn nhịp của chợ quê, cảm nhận được gió từ đầm phá thổi vào, cảm nhận được những hương vị từ các hàng quán phảng phất trong gió, đó là lúc bạn đã đặt chân đến chợ đầm Chuồn.
Tiếng đổ bột vào các chảo dầu, mỡ réo lên “xèo xèo”. Đợi bột vừa chín tới, người ta thêm cá, hoặc tôm vào đậy vung lại một chút rồi mở ra, bỏ lên chút giá. Món nghi ngút khói, thơm mùi của bột, của cá được bưng ra cho khách. Đang nóng hôi hổi, khách thưởng thức từng miếng bánh giòn tan, thịt cá săn chắc, ngọt. Mọi gia vị đều tươi, ngọt nhưng giá cá rất bình dân. Chợ đầm Chuồn đã nổi tiếng với du khách gần xa bởi những món ăn như vậy. Người bản địa hay khách phương xa, đến Huế ai cũng cố dậy sớm, về đây thưởng thức hương vị đầm phá khi bình minh chưa kịp ló dạng.
Mới đây, Tạp chí danh tiếng Taste Atlas bình chọn, điểm trung bình 4,53/5, Huế xếp thứ 35 trong danh sách. Các biên tập viên Taste Atlas gợi ý du khách không nên bỏ lỡ cơ hội thưởng thức bún bò, nem lụi hay bánh bèo khi ghé thăm Cố đô.
Ẩm thực Huế, không chỉ là những món ăn nổi danh trên các tờ báo, tạp chí. Ẩm thực xứ này, đầy đủ những màu sắc, đủ những cung bậc. Không phải chỉ đến lúc được vinh danh người ta mới biết đến ẩm thực cố đô.
Đến Huế, ngoài những tour khám phá lăng tẩm, đền đài, các thắng cảnh… du khách luôn dành ra một khoảng thời gian để thưởng thức ẩm thực. Thật sự là thiếu nếu đến Huế bạn không thưởng thức ẩm thực ở đây.
Nguyễn Đắc Thành