Nghỉ hưu sớm không phải lười biếng, đó là cách tự cứu mình khỏi kiệt quệ tinh thần.
Trên mạng xã hội Xiaohongshu, cụm từ "N+1" bất ngờ leo lên top tìm kiếm. Đó là khoản trợ cấp thôi việc mà các công ty Trung Quốc buộc phải trả cho nhân viên: tiền trợ cấp + một tháng lương.
Điều đáng nói, rất nhiều người trẻ không còn sợ bị đuổi việc, thậm chí mong chờ điều đó như một "con đường giải phóng" khỏi vòng xoáy cơm áo – KPI – tăng ca – kiệt sức.
Nhiều người trẻ không còn đặt mục tiêu mua nhà, mua xe, thăng chức như thế hệ trước. Họ chỉ mong được sống yên ổn, tự do và ít áp lực. Ảnh minh họa
"Nằm thẳng": Khi người trẻ không còn mặn mà với chạy đua cuộc sống
Sự bùng nổ của lối sống "tang ping" – nghĩa là "nằm thẳng, mặc kệ đời", cho thấy sự thay đổi lớn về tư duy.
Họ từ chối kết hôn, không sinh con, không làm thêm, và thậm chí rời bỏ công việc văn phòng. Đằng sau đó là nỗi mệt mỏi đến mức không biết mình đang nỗ lực vì điều gì.
Giáo sư xã hội học Lim Woon-teak (ĐH Keimyung, Hàn Quốc) lý giải: "Người trẻ đang kiệt sức. Họ không hiểu vì sao phải làm việc chăm chỉ đến mức đánh đổi sức khỏe và hạnh phúc".
Nhiều người không còn đặt mục tiêu mua nhà, mua xe, thăng chức như thế hệ trước. Họ chỉ mong được sống yên ổn, tự do và ít áp lực.
Lý Chí, 39 tuổi: "Tôi chọn nghỉ hưu non vì không muốn nhìn đồng nghiệp ngã quỵ rồi đến lượt mình"
Lý Chí, 39 tuổi, sống ở Thượng Hải, đã dành 15 năm cống hiến trong ngành kỹ thuật ô tô. Tăng ca đến 9–10 giờ tối là chuyện thường.
Thời gian cứ trôi, và anh tự nhủ mình phải chịu đựng thêm vì tương lai cho đến buổi tối kinh hoàng ấy.
"Đồng nghiệp của tôi ngã gục ngay trên bàn làm việc. Tôi gọi mãi không tỉnh. Khoảnh khắc đó khiến tôi sợ hãi. Nếu cứ tiếp tục, người tiếp theo có thể là tôi".
Từ đó, Lý Chí bắt đầu lập kế hoạch nghỉ hưu sớm. Nhờ đã mua nhà từ năm 2008 và có danh mục đầu tư cổ phiếu sinh lời, anh đủ khoản thu nhập thụ động để nghỉ việc.
Một năm sau ngày rời công ty, anh nói điều quan trọng nhất mình đạt được không phải tiền bạc: "Tôi không cần nhìn mặt sếp mỗi sáng, không còn họp căng thẳng và chạy KPI đến kiệt sức. Tôi được sống theo ý mình".
Dịch COVID-19 khiến xu hướng này càng mạnh hơn. Giáo sư tâm lý học Cary Cooper (Anh) nhận định: "Người trẻ nhận ra họ không cần đánh đổi cuộc sống để làm hài lòng công ty. Và họ từ chối ở lại trong môi trường khiến họ kiệt quệ".
Không chỉ Trung Quốc, thế hệ trẻ khắp nơi đều thay đổi quan niệm về làm việc
Tại Mỹ, The Guardian đưa câu chuyện của Joe Olson, giáo viên nghỉ hưu ở tuổi 29, như một ví dụ điển hình của thế hệ mới. Với khoản tiết kiệm sớm, anh quyết định dừng công việc để ưu tiên sức khỏe tinh thần và niềm vui sống.
"Chúng tôi hiểu rằng ngoài công việc còn có rất nhiều thứ đáng để trải nghiệm. Nghỉ hưu sớm không phải là buông xuôi, mà là chọn cách sống cân bằng và hạnh phúc hơn."
Eliza Filby, chuyên gia nghiên cứu thế hệ, nhận định rằng người trẻ đang theo đuổi một dạng "chủ nghĩa nhiệt thành mới" - sống đúng với con người thật của mình, thay vì chạy theo kỳ vọng xã hội.
Sự đối lập đau lòng: Người trẻ muốn nghỉ hưu sớm, người lớn tuổi lại không thể nghỉ
Trong khi một bộ phận người trẻ tìm mọi cách thoát khỏi công việc, thì nhiều người lớn tuổi tại Trung Quốc lại không có quyền lựa chọn.
Bà Chen Qingling, 56 tuổi, là ví dụ điển hình. Sáu ngày một tuần, từ sáng đến tối, bà cùng chồng dọn dẹp hành lang và nhà vệ sinh của một tòa nhà văn phòng ở Bắc Kinh.
Cùng tuổi với bà, người khác có thể đi du lịch, học khiêu vũ, chăm sóc bản thân. Nhưng bà vẫn phải làm việc để nuôi gia đình con trai, người đang hồi phục sau chấn thương, còn con dâu phải ở nhà chăm ba đứa trẻ.
"Nếu tôi không làm việc, ai sẽ nuôi năm miệng ăn? Cực lắm, nhưng phải cố để tiếp tục sống".
Các công ty muốn thuê những lao động lớn tuổi không bằng cấp cũng vì… có thể trả rất thấp. Họ không phải đóng bảo hiểm, phúc lợi, lương hưu.
Những người lớn tuổi chỉ còn biết bám vào công việc nặng nhọc để tồn tại.
Hai thế hệ, hai số phận và cùng một câu hỏi: Sống để làm gì?
Người trẻ sợ bị kẹt trong guồng quay kiếm tiền đến kiệt quệ. Người già sợ bị bỏ lại nếu không còn khả năng kiếm tiền. Ai cũng đều đang lo sợ, chỉ là theo cách khác nhau.
Đằng sau làn sóng "nghỉ hưu sớm" không phải sự lười biếng, mà là tiếng kêu SOS về sức khỏe tinh thần, là khát vọng về một cuộc sống có ý nghĩa hơn, nhẹ nhàng hơn, đúng với bản thân hơn.
Có lẽ điều thế hệ trẻ đang tìm kiếm chỉ đơn giản là: Được tự do, được thở, được sống như một con người, không phải một cỗ máy làm việc
Và nếu "nghỉ hưu non" trở thành lựa chọn để chạm đến điều đó họ sẵn sàng đánh đổi.
Theo SCMP
Tường Vy (t/h)